آینده جنگ روسیه و اوکراین بعد از شورش واگنرها

گروه واگنر در سال 2014 میلادی به فرماندهی پریگوژین، سرآشپز مخصوص پوتین تشکیل شد و در طول سالیان گذشته موفقیت های زیادی در عرصه نظامی به عنوان نیروی نیابتی روسیه به دست آورده است. پریگوژین فرد ثروتمندی است که بیش از یک چهارم از یک میلیارد دلار سرمایه اش را از طریق استخراج منابع طبیعی از جمله نفت، گاز، الماس و طلا به دست آورده است. این در حالی است که کشور‌های غربی نام واگنر را در فهرست گروه‌های تحت تحریم قرار داده اند. اعضای این گروه از تبهکاران و افراد بزهکار هستند که به مدت یک سال در این گروه به کارگرفته می شوند و در صورت زنده ماندن بعد از آن می توانند به عضویت رسمی این گروه در آیند و حقوق بگیرند. این گروه در جنگ های مختلفی به عنوان نیروی نظامی روسیه شرکت کرده و موفقیت های مختلفی نیز به دست آورده اند. نمونه فعالیت آنها در آفریقا( لیبی، سودان)، در اوکراین، سوریه و... بوده است.

بعد از شورش واگنرها در روسیه، اکنون این بحث مطرح شده که آیا وضعیت میدانی دست خوش تغییرات خواهد شد یا این شورش تأثیر‌ چندانی بر روند تحولات میدانی  ندارد؟ این بحث نیز مطرح می شود که این شورش چه تأثیری بر وضعیت پوتین در داخل روسیه داشته است؟

در رابطه با تأثیر این شورش بر وضعیت داخلی روسیه و پوتین باید این نکته را مدنظر قرار داد که بعد از شورش واگنری ها، جایگاه سیاسی پوتین تغییر نکرده و می توان گفت حتی در مواردی این امر سبب شده که پوتین از این وضعیت به نفع خود استفاده کند و برخی مقامات نظامی که در برخی موارد جهت گیری های خاصی با وی داشتند را برکنار کند. البته برخی این وضعیت را به اقدامات اردوغان بعد از کودتای سال  ۲۰۱۶ در ترکیه تشبیه کرده اند که این تشابه درست نیست، زیرا این شورش توسط ارتش نبود و توسط یک گروه شبه نظامی صورت گرفت. بنابراین می توان گفت که شورش اخیر تاکنون تغییر چندانی در وضعیت و آینده سیاسی پوتین نداشته است. در بحث تاثیر این شورش بر تحولات میدانی باید گفت که در عرصه میدانی، نوک پیکان حملات نظامی روسیه متشکل از سه مجموعه بود: اول؛ ارتش روسیه که شامل نظامیان می شد، دوم؛ چچنی ها و سوم؛ واگنری ها. واگنری ها متخصص جنگ چریکی و شهری هستند و تصرف باخموت توسط این گروه صورت گرفت. اکنون با خارج شدن این گروه از عرصه میدانی می توان چند سناریو را مطرح کرد:

۱. بازپس گیری مناطق اشغالی توسط اوکراین: این سناریو یک سناریوی ضعیف است، زیرا ارتش اوکراین در طول ۱۶ ماه گذشته خسارت های فراوانی متحمل شده و این امکان را ندارد. البته اوکراینی ها بعد از شورش واگنری ها برای بازپس گیری برخی مناطق شرقی اقدام کردند که این حملات هیچ کدام موفقیت آمیز نبود.

۲. تقویت ارتش روسیه در مناطق درگیری: این سناریو نیز ضعیف است. هر چند روسیه چچنی ها را جایگزین واگنری ها کرده است، اما شورش اخیر و تغییر برخی فرماندهان نظامی امکان تحقق این سناریو را حداقل در کوتاه مدت به روسیه نخواهد داد.

۳. عدم تغییر در وضعیت میدانی: این سناریو محتمل ترین سناریو است. زیرا در طول یک هفته گذشته نیز همین روند ادامه پیدا کرده است و خروج واگنری ها از جنگ روسیه و اوکراین تا مقطع فعلی تأثیر چندانی بر وضعیت میدانی نداشته است.

در رابطه با آینده گروه واگنر نیز می توان عنوان کرد که محتمل ترین سناریو، منحل شدن این گروه است که رهبر این گروه یعنی پریگوژین نیز به این امر اشاره کرده است. البته سناریوهای دیگر همچون تغییر فرماندهان این گروه ‌می توان مطرح کرد که این سناریو ضعیف است.

ارزیابی نهایی

روند جنگ روسیه و اوکراین حالت فرسایشی به خود گرفته است و همین منجر به برخی اتفاقات همچون شورش واگنری ها شده است. زیرا واگنر یک گروه ضربتی است و عملیات های فرسایشی بلای جان آنهاست.  البته در این میان نقش بازیگران خارجی همچون غربی ها و آمریکا را نباید نادیده گرفت که به جد دنبال انشقاق و دوگانگی در ارتش روسیه هستند. تاکنون نیز برخی اقدامات را علیه روسیه‌انجام داده اند که تحریم و ایجاد فضای روسیه ستیزی مهم ترین آنها بوده است و اکنون دنبال ایجاد چندگانگی در صفوف ارتش روسیه هستند.