جمهوری اسلامی ایران بر اساس رویکرد اصولی خود تاکید دارد که راه رسیدن منطقه به ثبات و امنیت پایدار، عدم دخالت بیگانگان و ایجاد وحدت زیر پرچم حمایت از فلسطین و با تکیه بر تمام امکانات از جمله سلاح مقاومت است. با توجه به این امر، سفر منطقهای لاریجانی به عنوان یک چهره باسابقه سیاسی و در عین حال معتدل، در راستای ادامه سیاست همگرایی منطقهای ایران با تکیه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی و امنیت بومی شده قابل ارزیابی است که میتواند مقدمه ساز تحولاتی تازه و مهم در معادلات منطقه گردد.
ایالات متحده با استفاده از خلأ قدرت روسیه در قفقاز جنوبی، در حال تثبیت نفوذ خود از طریق کنترل کریدور زنگزور و مدیریت روابط بین جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان است؛ طرحی که اهداف اقتصادی، ژئوپلیتیک و امنیتی واشنگتن را در رقابت با روسیه، چین و ایران دنبال میکند.
مجلس عراق در حال مشغول بررسی قانون تثبیت جایگاه رسمی حشدالشعبی و تقویت رابطه ارتش با این سازمان مردم نهاد است. این موضوع اعتراض آمریکا ر ابرانگیخته و واشنگتن با تصویب قانون نیروهای حشد شعبی مخالف است و این موضوع را به «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر عراق اطلاع داده است. «مارکو روبیو»، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در گفتوگو با نخست وزیر عراق، نگرانی «عمیق» ایالات متحده را در مورد پیشنویس قانون نیروهای حشد شعبی که در حال حاضر در پارلمان است، ابراز کرد. او ادعا کرد که چنین قانونی، به گفته او، نفوذ ایران و گروههای مسلحی را که حاکمیت عراق را تضعیف میکنند، تثبیت میکند.
این قانون حقوق مبارزان نیروهای حشد شعبی را حفظ، فعالیت آنها را تنظیم و برنامهها و فعالیتهای نیروهای حشد شعبی را قانونیتر میکند. کمیته امنیت و دفاع پارلمان توصیه کرد که پیشنویس قانون نیروهای حشد شعبی برای رأیگیری به پارلمان عراق ارائه شود.
محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق از قانون پیشنهادی دفاع کرد و اذعان کرد که این بخشی از تلاش برای اطمینان از کنترل سلاح ها توسط دولت است. به گفته او سازمانهای امنیتی باید تحت قوانین عمل کنند و تابع آنها بوده و پاسخگو باشند. شایان ذکر است، نیروهای بسیج مردمی حشدالشعبی یک سازمان نظامی و بخشی از نیروهای مسلح عراق است که وابسته به فرماندهی کل قوا است، اما چون طبق قانون ماهیت مستقل خود را حفظ کرده، از وزیر دفاع یا رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستور مستقیم دریافت نمی کند.
مقاومت یمن با محوریت جنبش انصارالله همچنان در دفاع از غزه بر عهد خود ایستاده و با سیطره هوایی و دریایی دشمنان غربی و صهیونیستی را در تنگنای سختی قرار داده است. عبدالملک بدرالدین حوثی رهبر انصارالله یمن رهبر انصار الله در آخرین سخنرانی خود ضکم تاکید بر ادامه محاصره دریایی در دریای سرخ، خلیج عدن و تنگه بابالمندب اعلام کرد عبور و مرور کشتیها به مقصد فلسطین اشغالی و بالعکس ممنوع است. در این حال، ارتش یمن از آغاز مرحله چهارم محاصره دریایی علیه رژیم صهیونیستی خبر داده و دستورالعملهایی را برای شرکتهای کشیرانی صادر کرده است.
برخی ناظران بر این باورند که دوره آینده میتواند شاهد اختلال گسترده در ترافیک کشتیرانی و افزایش عدم اطمینان در مورد امنیت خطوط کشتیرانی به دلیل وضعیت ناپایدار در دریای سرخ و تنگه باب المندب باشد؛ به ویژه اینکه انتظار میرود یمنی ها با اعلام آغاز مرحله چهارم محاصره دریایی علیه اسرائیل، عملیاتهای خود را به طور قابل توجهی تشدید کنند.
علاوه بر عملیات های دریایی، شلیک موشک های بالستیک به اراضی اشغالی فلسطین نیز توسط مقاومت یمن همچنان ادامه دارد و رژیم غاصب و متحدان غربی آن را در تنگنا قرار داده است. به گفته مقامات ارشد امنیتی اسرائیل حوثی ها (انصارالله) تقریبا هر روز به سمت اسرائیل موشک و پهپاد شلیک می کنند. به همین دلیل اسرائیل کاتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به نهادهای نظامی دستور داده است که روند آمادگی یک عملیات گسترده علیه حوثی ها را تسریع کنند.
در این راستا، عملیات اطلاعاتی سازمانهای امنیتی موساد و سیا برای شناسایی شخصیت های مهم یمنی از ماه ها پیش شروع شده است. با توجه به تداوم پرواز هواپیماهای ترابری آمریکایی و اروپایی به فرودگاه بن گوریون به نظر می رسد که عملیات نظامی اسرائیل علیه یمن در آینده نزدیک اجرا شود.
رسانههای صهیونیستی سید عبدالملک بدرالدین الحوثی، مهدی المشاط، محمد علی الحوثی و تعدادی از فرماندهان نظامی نیروهای مسلح و مقامات سیاسی دولتی یمن را جز لیست ترور خود در یمن ذکر کرده اند.
افزایش عملیاتهای نظامی یمن و تنگتر کردن حلقه محاصره دریایی علیه رژیم صهیونیستی، در سایه تحولات فلسطین به ویژه نوار غزه و تداوم و تشدید جنگ نسل کشی و گرسنگی رژیم اشغالگر ضد این باریکه، در سایه سکوت شرم آور عربی، اسلامی و بینالمللی صورت میگیرد.
سویدا، شهری با اکثریت جمعیت دروزی می باشد. این اقلیت که بیش از 3 درصد جمعیت سوریه را تشکیل می دهند یک فرقه مذهبی است که به عنوان شاخه ای از اسلام شیعه در قرن دهم میلادی شکل گرفته است. این جامعه 700 هزار نفری عمدتاً در استان جنوبی سویدا و برخی از حومههای دمشق، عمدتاً در جرمانا و اشرفیه ساکن هستند.
برخی ناظران نیز دلیل تاآرامی در جنوب را به خشونت ورزی نیروهای دولتی و نیز ناکامی دولت جدید سوریه در ارایه یک نسخه سیاسی فراگیر و در نتیجه نارضایتی عمومی در این منطقه نسبت می دهند.
در بحبوحه این درگیری ها، ارتش رژیم صهیونیستی بامداد چهارشنبه 25 تیرماه 1404 ساختمان وزارت دفاع سوریه و اطراف کاخ ریاست جمهوری در دمشق را هدف حملاتی قرار داد که در نوع خود بی سابقه محسوب می شود. این حملات تنها چند ساعت پس از تهدید تلآویو به اقدام نظامی در صورت عدم عقب نشینی نیروهای دولتی سوریه از سویدا صورت گرفت.
نهایتاً در سویدا اعلام آتش بس شد و وزارت دفاع این کشور گفت که پس از چند روز درگیری مرگبار با قبایل بدوی، با شخصیت های برجسته و سرشناس شهر به توافق رسیده است. پیش از این نیز درگیری ها در این شهر به توافق آتش بس منجر شده بود.
رژیم صهیونیستی دروزیها را به عنوان متحدان بالقوه خود در سوریه میداند و مدعی است برای محافظت از آنان مداخله کرده است. اما این رژیم اهداف پنهانی دیگری را دنبال می کند از جمله:
• مقابله با دولت جدید سوریه، به ویژه جناحهای اسلامی افراطی، و ممانعت از تثبیت کامل اقتدار این دولت و جلوگیری از بازسازی قابلیتهای نظامی در این کشور
• توسعه طلبی و اشغال نظامی سوریه در قالب طرح «کریدور داوود» در جهت ایجاد منطقهای پیوسته میان سرزمینهای اشغالی و مناطق تحت کنترل نیروهای کرد جدایی طلب به منظور جلوگیری از نفوذ ترکیه و ایران در سوریه.
• ایجاد یک منطقه خودمختار دروزی در استان سویدا که از دمشق مستقل باشد و بتواند به عنوان منطقه حائل عمل کرده و امنیت بلندیهای جولان را تضمین کند. همکاری دیرین دروزیها با اسرائیل در چارچوب این ساختار منطقهای جدید در جنوب سوریه قابل ارزیابی است.
سویدا، شهری با اکثریت جمعیت دروزی می باشد. این اقلیت که بیش از 3 درصد جمعیت سوریه را تشکیل می دهند یک فرقه مذهبی است که به عنوان شاخه ای از اسلام شیعه در قرن دهم میلادی شکل گرفته است. این جامعه 700 هزار نفری عمدتاً در استان جنوبی سویدا و برخی از حومههای دمشق، عمدتاً در جرمانا و اشرفیه ساکن هستند.
برخی ناظران نیز دلیل تاآرامی در جنوب را به خشونت ورزی نیروهای دولتی و نیز ناکامی دولت جدید سوریه در ارایه یک نسخه سیاسی فراگیر و در نتیجه نارضایتی عمومی در این منطقه نسبت می دهند.
در بحبوحه این درگیری ها، ارتش رژیم صهیونیستی بامداد چهارشنبه 25 تیرماه 1404 ساختمان وزارت دفاع سوریه و اطراف کاخ ریاست جمهوری در دمشق را هدف حملاتی قرار داد که در نوع خود بی سابقه محسوب می شود. این حملات تنها چند ساعت پس از تهدید تلآویو به اقدام نظامی در صورت عدم عقب نشینی نیروهای دولتی سوریه از سویدا صورت گرفت.
نهایتاً در سویدا اعلام آتش بس شد و وزارت دفاع این کشور گفت که پس از چند روز درگیری مرگبار با قبایل بدوی، با شخصیت های برجسته و سرشناس شهر به توافق رسیده است. پیش از این نیز درگیری ها در این شهر به توافق آتش بس منجر شده بود. در مجموع، بحران داخلی سوریه در مرحله پسااسد که هر از گاهی در مناطقی مانند ساحل و جنوب شعله ور شده، نشانگر عمق اختلافات سیاسی و گسست های قومی در این کشور می باشد که حاکمیت جدید به ریاست احمد الشرع، به رغم شعارهایی چون وحدت ملی و حرکت به سوی حکومت فراگیر، هنوز موفق به مهار آن نشده است.
وجود تفکرات تمامیتخواه با رسوبات ایدئولوژی اسلام افراطی که کم و بیش بر عقلانیت حاکمیت جدید غلبه دارد، مانع ارائه الگوی جامع سیاسی شده و در نتیجه موفق به جلب رضایت عمومی به ویژه در مناطق ملتهب با حضور گروههای مسلح نشده و طبیعی است که به جای مذاکره و تفاهم و توافق، شاهد درگیری های خونین در سوریه باشیم.
حملات و محاصره رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه حدود ۲۲ ماه است که ادامه دارد و جامعه جهانی هنوز اقدام مؤثری برای توقف این وضعیت فاجعهبار انجام نداده است. نهادهای بینالمللی از جمله برنامه جهانی غذا، دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت، درباره تشدید بحران انسانی در نوار غزه و کرانه باختری هشدار دادهاند.
حملات رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف نوار غزه همچنان ادامه دارد و رژیم اسرائیل تهدید کرده است که در صورت انتشار ویدیوهای مستند از ویرانیهای نوار غزه، ارسال کمکهای بشردوستانه را متوقف خواهد کرد. دولت خودگردان در نوار غزه اعلام کرد که گزارشها نشان میدهد که در طول مدت جنگ غزه، بیش از 17 هزار کودک در این منطقه به شهادت رسیده و 33 هزار کودک دیگر مجروح شدهاند.
در واقع رژیم صهیونیستی سیاست اعمال فشار شدید و گرسنه سازی در نوار غزه را در پیش گرفته است تا بدین وسیله فلسطینی ها به ستوه آمده و مجبور به پذیرش طرح ظالمانه کوچ اجباری شوند. با این حال مقاومت مثال زدنی اهالی غزه مانع تحقق اهداف شوم رژیم غاصب شده و سرانجام این رژیم چاره ای جز عقب نشینی نخواهد داشت. در این میان کشورهای اروپایی که به خاطر انفعال در قبال فاجعه انسانی در نوار غزه از سوی ملت های خود تحت فشار قرار دادند تصمیم گرفته اند با شناسایی دولت مستقل فلسطین بر رژیم صهیونیستی اعمال فشار کنند تا مگر به محاصره نوار غزه پایان دهد.
کییر استارمر نخست وزیر بریتانیا اخیرا اعلام کرد که لندن در ماه سپتامبر کشور مستقل فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت؛ مگر آنکه اسرائیل گامهای معناداری برای پایان دادن به وضعیت فاجعهبار غزه بردارد.
پیش از بریتانیا، فرانسه نیز اعلام کرد دولت مستقل فلسطین را به رسمیت می شناسد. امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه تاکید کرد که پاریس کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت و این تصمیم را در مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر (مهر) رسما اعلام خواهد کرد. از نگاه پاریس راهحل «دو کشوری» مبتنی بر قوانین بین المللی و به رسمیت شناختن کشور فلسطین گامی اساسی در راستای تحقق صلح و ثبات محسوب می شود.
روابط طالبان و آمریکا ازجمله معدود نمونههای روابطی است که در طی حدود سه دهه، از مرحلۀ جنگ تمام عیار به مرحلۀ مذاکره و اکنون به مرحلۀ تعامل غیر رسمی رسیده است. وضعیت روابط طالبان و آمریکا در چهار سال اخیر، مطلوب این گروه نبوده و حکومت طالبان در این سالها در تلاش برای تعمیق روابطش با آمریکا بوده است. در این مسیر، حکومت طالبان با چالشهایی متعددی روبهرو است که مهمترین آنها، نارضایتی کشورهای روسیه، چین و ج.ا.ایران و همچنین احتمال وقوع اختلاف و انشعاب در حکومتش است. با این حال، شواهد موجود حاکی از آن است که وضعیت کنونی روابط طالبان و آمریکا؛ یعنی تعاملات محدود و مشروط، همزمان با حمایت مالی و انتقاد در برخی حوزهها از حکومت طالبان، حداقل در کوتاه مدت، میان طرفین تداوم خواهد داشت. البته با توجه به سوابق رفتاری "دونالد ترامپ" رئیس جمهور کنونی آمریکا و اقدامهای خارج از اصول وی، وقوع دو سناریو دیگر (خوشبینانه و بدبینانه) نیز محتمل است و نمیتوان به صورت قطعی در این خصوص اظهار نظر کرد.
در پایان، باید به این نکته نیز همواره توجه داشت که نگاه آمریکا به افغانستان تنها معطوف به خود افغانستان نیست و چگونگی ایفای نقش افغانستان در منطقه، برای این کشور از مسائل داخلی افغانستان و ارتباط صرف با خود این کشور، مهمتر است. یکی از دلایل این امر، تلاش آمریکا برای بهرهبرداری از جغرافیای افغانستان و درگیر کردن رقبای خود نظیر روسیه، چین و ج.ا.ایران در این کشور، با اقدامهایی ازجمله تقویت داعش خراسان است.
پیشنهاد