بن بست سیاسی عراق!

"بن بست سیاسی" شاید دقیقترین اصطلاحی باشد که در مورد وضعیت کنونی عراق در دوره پس از انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ این کشور صدق کند. تردید در صحت نتایج اعلام شده از سوی کمیساریای عالی انتخابات این کشور و اعتراض جریانات سیاسی عمدتاً نزدیک به مقاومت و از سویی دیگر تغییرات در نتایج همزمان با بازشماری دستی آرا و عدم تطابق آمار ثبت شده با رای ریخته شده به صندوق‌ها در برخی حوزه‌ها بر پیچیدگی تحولات سیاسی افزوده است.

ابهام در دورنمای سیاسی عراق زمانی تشدید می‌شود که مقتدی صدر رهبر جریان صدر به عنوان حائز اکثریت کرسی‎ها بر اساس نتایج اولیه، نسبت به هرگونه تغییرات در نتایج هشدار داده و با صدور بیانیه‌ای ضمن اعلام چند بند خطرناک که عمدتاً خوشایند غرب به ویژه آمریکاست علنا با جریانات رقیب به مخالفت علنی برخاسته است. مقتدی خواستار انحلال گروه های مقاومت و ادغام آنها در حشدالشعبی در گام نخست شده است که احتمال می‌رود در گام‌های بعدی این جریان در قبال حشد و گروه‌های مقاومت اقدامات خطرناکی در دستور کار قرار داده باشد. ادعای تقلب در انتخابات هرچند از نظر سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا و جریان صدر منتفی است اما شواهد ارائه شده از سوی جریانات شیعی موسوم به چهارچوب هماهنگی به خانم پلاسخارت نماینده سازمان ملل در امور عراق و ابراز شگفتی وی از این اسناد و قول پیگیری موضوع نشان دهنده جدی بودن این امر و صحت شکایات ارسالی به کمیساریای عالی انتخابات عراق داشت. اما رفتار متناقض وی بر پیچیده تر شدن اوضاع افزود. او ضمن درخواست به رسمیت شناختن نتایج انتخابات پارلمانی عراق از مقامات و احزاب این کشور، نسبت به نتایج وخیم اتهام زنی باطل و تهدید به خشونت هشدار داد.

پلاسخارت با بی اهمیتی نسبت به اعتراضات به تقلب گفت‎ است که انتخابات اکتبر عراق به طور کلی سالم ارزیابی شد. پلاسخارت با تهدید معترضان افزود که اتهامات باطل و تهدید به خشونت منجر به نتایج وخیمی خواهد شد و تاکید کرد که عراق به سران و حکمرانی خوب و پایبندی به روند سیاسی نیاز دارد. وی برخلاف اظهارات خود در جمع رهبران اطار تنسیقی گفته است که هیچ مدرکی دال بر دستکاری یا تقلب سیستماتیک در انتخابات وجود ندارد.

تشکیل فراکسیون اکثریت و فرایند دولت سازی و انتخاب رئیس جمهور، نخست ‎وزیر و رئیس پارلمان منوط به اعلام نتایج نهایی و قطعی انتخابات است که اعتراضات صورت گرفته و عدم انتشار نتایج نهایی، فرآیند هم‌پیمانی جریانات را برای تشکیل فراکسیون اکثریت با تأخیر مواجه ساخته است. با عنایت به هم وزنی تقریبی جریانات در کسب کرسی‌ها، به نظر می‌رسد فرآیند انتخاب مهمترین پست اجرایی عراق یعنی نخست وزیر پروسه طولانی و پیچیده باشد زیرا هر یک از دو طیف مهم شیعه یعنی صدر و اطار تنسیقی با محوریت نوری مالکی اعلام کرده اند که درصدد تشکیل فراکسیون اکثریت هستند.

 اما کردها و اهل سنت هم در برقراری هم‌پیمانی با صدر به علت عدم اعتماد به وی و مشخص نشدن تکلیف بیت شیعی، دچار تردید هستند و تاکنون با درخواست‌های جریان صدر برای برقراری ائتلاف پساانتخاباتی موافقت نکرده اند. هماهنگی مصطفی الکاظمی با آمریکایی‌ها و درخواست برای اعزام نیروهای جدید امنیتی به منظور جلوگیری از دخالت های احتمالی گروه‌های مسلح نزدیک به مقاومت، همزمان با نزدیک شدن به موعد خروج نیروهای رزمی آمریکایی از عراق که باید با پایان سال میلادی جاری صورت گیرد تحولات را وارد فاز امنیتی هم کرده است که بن بست سیاسی کنونی می‌تواند فرآیند خروج آمریکایی‌ها را با تأخیر مواجه سازد.

تلاقی بحران سیاسی و امنیتی در عراق هرچند امر جدیدی نیست اما با توجه به شرایط پس از انتخابات به نظر می‌رسد کلاف سردرگم سیاست و امنیت در این کشور بیش از پیش به هم گره خورده و باید منتظر آینده مبهم در عراق باشیم.