مایک والتز، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، ظرف مدت کوتاهی از آغاز فعالیتش از سمت خود برکنار شد. افشای اطلاعات حساس نظامی از طریق یک اپلیکیشن پیامرسان یکی از مهمترین دلایل اخراج والتز عنوان میشود. جدا از این مسئله، اقدامات والتز برای برقراری ارتباطات غیرمجاز با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بدون هماهنگی با رئیسجمهور آمریکا از دیگر مواردی بوده است که زمینه اخراج وی را فراهم کرده است. برکناری والتز موجب شد تا مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، بهعنوان مشاور امنیت ملی موقت منصوب شود. این انتصاب باعث تمرکز بیشتر قدرت در دستان تعداد کمتری از وفاداران به ترامپ شده است.
در مجموع، برکناری زودهنگام والتز به عنوان یکی از عناصر مهم تیم امنیت ملی دولت ترامپ میتواند حامل چند پیام مهم در عرصه سیاست داخلی و خارجی آمریکا باشد:
- پیامهای اخراج والتز برای سیاست داخلی آمریکا:
۱. بازتاب اختلافات درونی دولت ترامپ
برکناری والتز نشان میدهد که در درون دولت یا حزب حاکم بر قدرت در آمریکا، اختلاف نظرهای جدی درباره نحوه مواجهه با مسائل جهانی، از جمله ایران و اسرائیل وجود دارد. این مسئله میتواند نشانهای از رقابت قدرت بین جناحهای مختلف داخل دولت باشد.
۲. ارسال پیام وحدت به افکار عمومی در آمریکا
دولت ترامپ ممکن است با برکناری یک چهره تندرو یا جنجالی، تلاش کند تصویر متعادلتری از خود به جامعه ارائه دهد. اقدام وی برای اخراج والتز، این پیام را به رأیدهندگان آمریکایی و حامیان و حتی مخالفان ترامپ منتقل میکند که دولت به دنبال کاهش تنش، حلوفصل مسالمتآمیز بحرانها و بازسازی اعتماد عمومی است.
۳. تأثیر بر فضای انتخابات آتی در کشور
در دورههایی که انتخابات ریاستجمهوری یا کنگره نزدیک باشد، تغییرات این چنینی میتوانند تأثیر مستقیم بر کمپینهای انتخاباتی داشته باشد. در نهایت اگر رأیدهندگان تغییرات در تیم امنیت ملی را بهمثابه یک تصمیم منطقی و میانهروانه ببینند، ممکن است به نفع حزب حاکم باشد.
۴. تثبیت رویکرد جدید در مدیریت بحرانها
والتز طرفدار سیاستهای سختگیرانه و برخورد مستقیم در دولت ترامپ بود. حذف او میتواند آغازگر تغییر رویکرد درون دولت نسبت به مدیریت بحرانها (چه داخلی مثل مهاجرت و چه خارجی مثل تنش در روابط با کشورهای دیگر) باشد. این تغییرات به نوعی بازتعریف سیاستهای امنیتی داخلی نیز هست.
- پیامهای اخراج والتز برای سیاست خارجی آمریکا:
۱. تغییر رویکرد دولت آمریکا در قبال ایران
مایک والتز به دلیل هماهنگیهای فشرده با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای پیشبرد گزینه نظامی علیه ایران، از سمت خود برکنار شد. این اقدام نشاندهنده چرخش در سیاست ایالات متحده آمریکا و تمایل دولت ترامپ به کاهش تنشها و حرکت بهسوی مذاکره با ایران است. در اصل اخراج والتز نشان دهنده آن است که دولت ترامپ سعی دارد به جای استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، فرصتهای جدیدی را جهت تنشزدایی در روابط دو کشور ایجاد کند.
۲. تلاش برای یکپارچهسازی سیاست خارجی
اخراج والتز میتواند نشاندهنده اختلافات داخلی تیم سیاست خارجی آمریکا بر سر مسائل مختلف باشد. از این رو ترامپ سعی کرده است فردی همسوتر با سیاستهای کلان دولتش را برای این سمت انتخاب نماید. فردی که زمینه هماهنگیهای بیشتر در تصمیمگیریهای امنیتی و خارجی را فراهم آورد. از این جهت میتوان گفت، برکناری محترمانه والتز و جایگزینی او با فردی همسو با رویکرد ترامپ میتواند به یکپارچهسازی سیاست خارجی دولت آمریکا کمک کند و چشمانداز گفتوگوهای آمریکا در حوزه مسائل حساسی همچون توافق با ایران را بهبود بخشد.
۳. تأثیر بر مذاکرات هستهای با ایران
برکناری والتز در آستانه دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن درباره برنامه هستهای ایران انجام شد. این یعنی حف والتز در حساسترین مرحله مذاکرات میان ایران و آمریکا اتفاق افتاده است. از این جهت میتوان گفت که برکناری وی فضای سیاسی مناسبی را جهت تداوم روند مذاکرات شکل خواهد داد. این اقدام ممکن است نشاندهنده تمایل آمریکا به پیشبرد مذاکرات و کاهش تنشها باشد. طبیعی است هر چقدر تیم مشاوران امنیت ملی ترامپ، رویکرد منعطفتری داشته باشند، احتمال دستیابی توافق میان دو کشور افزایش پیدا خواهد کرد.
۴. تغییر در تیم امنیت ملی آمریکا
پس از برکناری والتز، مارکو روبیو بهطور موقت بهعنوان مشاور امنیت ملی منصوب شد و استیون میلر بهعنوان گزینه اصلی برای این سمت مطرح شده است. این تغییرات به معنای بازسازی ساختار تیم امنیت ملی ترامپ بوده و مطمئنا تاثیر بسزایی در نحوه تعامل آمریکا با مسائل و موضعات خارجی خواهد داشت.
در مجموع، برکناری مایک والتز نشاندهنده تغییراتی در سیاستهای امنیتی و خارجی دولت آمریکا و بازنگری در استراتژیهای کلان دولت ترامپ است که میتواند بر روابط این کشور با دیگر کشورهای جهان بسیار تأثیرگذار باشد.