عراق؛ از قانون حشد الشعبی تا مسئله عقب نشینی نیروهای آمریکایی

مجلس عراق در حال مشغول بررسی قانون تثبیت جایگاه رسمی حشدالشعبی و تقویت رابطه ارتش با این سازمان مردم نهاد است. این موضوع اعتراض آمریکا ر ابرانگیخته و واشنگتن با تصویب قانون نیروهای حشد شعبی مخالف است و این موضوع را به «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر عراق اطلاع داده است. «مارکو روبیو»، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در گفت‌وگو با نخست وزیر عراق، نگرانی «عمیق» ایالات متحده را در مورد پیش‌نویس قانون نیروهای حشد شعبی که در حال حاضر در پارلمان است، ابراز کرد. او ادعا کرد که چنین قانونی، به گفته او، نفوذ ایران و گروه‌های مسلحی را که حاکمیت عراق را تضعیف می‌کنند، تثبیت می‌کند.

این قانون حقوق مبارزان نیروهای حشد شعبی را حفظ، فعالیت آنها را تنظیم و برنامه‌ها و فعالیت‌های نیروهای حشد شعبی را قانونی‌تر می‌کند. کمیته امنیت و دفاع پارلمان توصیه کرد که پیش‌نویس قانون نیروهای حشد شعبی برای رأی‌گیری به پارلمان عراق ارائه شود.

محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق از قانون پیشنهادی دفاع کرد و اذعان کرد که این بخشی از تلاش برای اطمینان از کنترل سلاح‌ ها توسط دولت است. به گفته او سازمان‌های امنیتی باید تحت قوانین عمل کنند و تابع آنها بوده و پاسخگو باشند. شایان ذکر است، نیروهای بسیج مردمی حشدالشعبی یک سازمان نظامی و بخشی از نیروهای مسلح عراق است که وابسته به فرماندهی کل قوا است، اما چون طبق قانون ماهیت مستقل خود را حفظ کرده، از وزیر دفاع یا رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستور مستقیم دریافت نمی کند.

در سطح میدانی، قرار بود مرحله نخست خروج نیروهای ائتلاف ضد داعش تحت هدایت آمریکا تا سپتامبر ۲۰۲۵ نهایی شود، اما هنوز نشانه‌ای از این امر دیده نمی‌شود. به گفته نخست وزیر عراق آمریکا و عراق تا پایان سال برای تنظیم روابط امنیتی دوجانبه دیدار خواهند کرد. او همچنین ابراز امیدواری کرد که سرمایه‌گذاری اقتصادی آمریکا در نفت، گاز و هوش مصنوعی را برای کمک به امنیت منطقه و سرافراز ساختن هر دو کشور جذب کند. السودانی گفت که حضور نیروهای ائتلاف توجیهی برای مسلح شدن گروه‌های عراقی فراهم کرده بود، اما پس از تکمیل خروج نیروهای ائتلاف، هیچ نیازی یا توجیهی برای هیچ گروهی برای حمل سلاح خارج از محدوده دولت وجود نخواهد داشت.

به نظر می رسد تمایل السودانی به همکاری با آمریکا موجب طمع بیشتر واشنگتن برای نفوذ و سیطره بر عراق شده است. این در حالی است که طبق مصوبه پارلمان عراق در سال 2020 نیروهای نظامی آمریکایی باید خاک این کشور را ترک کنند. با این حال آمریکا تمایل دارد به بهانه های مختلف از جمله مسایل امنیتی به این حضور ادامه دهد.

با توجه به اینکه عموم مردم عراق حضور اشغالگران آمریکایی در خاک کشورشان را برنمی تابند، السودانی موقعیت مناسبی برای مذاکره و اصرار بر خروج آمریکایی ها از خاک عراق در پیش دارد و حتی در صورت موفقیت در این امر، می تواند به موقعیت وی در انتخابات پارلمانی که قرار است در 11 نومبر آتی برگزار شود کمک کند.