عادی سازی روابط با اسراییل

برخی کشورهای عربی با فشار آمریکا و برخی کشورهای منطقه ای اقدام به برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی کردند. برخی از این کشورها همچون بحرین با وعده های اقتصادی و برخی نیز همچون امارات بنابر یک سری وعده های امنیتی و اقتصادی به این سمت سوق داده شده اند. برای روشن شدن موضوع و پرداختن به آن ابتدا نگاهی به دلایل و اهداف این بازیگران خواهیم داشت و سپس تاثیر عادی سازی این روابط را بر جمهوری اسلامی ایران بررسی خواهیم کرد.

در بحث اینکه بنابر چه دلایلی امارات به عادی سازی روابط با اسراییل اقدام کرد در موارد زیر است:

• بسیاری از کشورهای عربی فعلی که مبادرت به عادی سازی روابط با رژیم صهیوننیستی کرده اند، از مدت ها پیش دارای روابطی مخفیانه بوده و اکنون این روابط علنی شده است. متای کوخاوی بازرگان اسرائیلی اذعان داشته که شرکت وی به نام لوجیک که مقر آن در اسرائیل است، تجهیزات امنیتی برای تامین مناطق مرزی و چاه‌های نفت و همچنین مشاوره های امنیتی به مقامات اماراتی داده است. همچنین ژنرال‌های اسرائیلی خدمات نظامی و امنیتی در ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی و جاسوسی به ابوظبی ارائه کرده اند.

مجله فرانسوی اینتلیجنس آنلاین نیز که متخصص فعالیت‌های نظامی است، تاکید کرده است که اسرائیلی‌هایی که در حال حاضر در مدیریت قراردادهای تسلیحاتی و مشاوره های نظامی به ابوظبی نقش دارند، افراد زیر هستند. دیوید میدان که فرمانده سابق جذب نیرو در سرویس جاسوسی موساد بوده است. آوی لئومی که موسس شرکت اورانیتکوس متخصص در تولید هواپیماهای بدون سرنشین است.

• برخی از این کشورها به دنبال یک متحد امنیتی در سطح منطقه ای می گشتند و بنابر راهبرد آمریکا در جهت پرکردن خلا امنیتی به سمت رژیم صهیونیستی سوق داده شدند. امارات مصداق بارز در این زمینه است. البته برخی کشورها همچون بحرین و مراکش بنابر فشار عربستان سعودی مجبور به این کار شدند.
• آمریکا و اسرائیل به گونه ای در کشورهای عربی نفوذ کرده اند که عامل تهدیدکننده اصلی از منظر آنها ایران است. به نقل از یکی از تحلیل گران عرب ترامپ رمز گاوصندوق کشورهای عربی را پیدا کرده و آن ایران است. اکنون برخی از این کشورها همچون امارات و بحرین عنوان کرده اند که چون با اسراییل دارای دشمن مشترک هستند پس اهداف شان نیز مشترک خواهد بود و این می تواند منجر به همگرایی بیشتر میان بازیگران شود.

اسراییل

اسراییل برای بقا و نشان دادن حفظ موجودیت خود نیاز به دو اصل دارد: اول؛ ایجاد جنگ های منطقه ای و دوم؛ هویت بخشی به خود. این دو گزاره به گونه ای مکمل یکدیگرند. یعنی اسراییل با ایجاد جنگ های منطقه ای نوعی از ناامنی در منطقه ایجاد می کند و این ناامنی منجر به سوق دادن کشورهای مختلف به سمت اسراییل می شود. این راهبرد در کنار سناریوی ترس از ایران دو عامل مهم برای اسراییلی ها بوده است. در نتیجه اهداف اسراییل از عادی سازی روابط را می توان در موارد ذیل عنوان کرد:

• اسراییل برای پیشبرد اهداف خود به خصوص طرح معمله قرن نیاز به یک اجماع عربی دارد. هرچند این اجماع اکنون شکل گرفته و کشورهای عربی با این طرح مخالفت خاصی نکرده اند، اما هویت بخشیدن به اسرائیل برای اجرای آن مهم ترین بخش اجرای طرح است.
• اسراییل مترصد این موضوع است که بنابر اجماع عربی و براساس طرح معامله قرن، موضوع فلسطین را خاتمه دهد و این در سخنان ترامپ نیز وجود داشت که در دولت وی مساله فلسطین حل خواهد شد. چنانچه کشورهای عربی با اسراییل به مصالحه برسند و هویت آن را به رسمیت بشناسند، مسیر را برای پیاده سازی راهبردهای اسراییل در منطقه فراهم خواهند کرد.

تبعات عادی سازی روابط

عادی سازی روابط امارات و اسراییل تبعات زیادی در ابعاد نظامی، سیاسی و امنیتی در منطقه خواهد داشت که به آنها اشاره خواهیم کرد.

• عادی سازی روابط با کشورهای عربی در ابعاد سیاسی- امنیتی منجر به ایجاد چالش های بزرگ برای کشورهای منطقه خواهد شد؛ زیرا راهبرد صهیونیست ها مبتنی بر آشوب افکنی و ایجاد تقابلات دوگانه امنیتی است.
• حضور اسراییل در منطقه خلیج فارس منجر به تغییر موازنات امنیتی منطقه خواهد شد. در نظریه مجموعه امنیتی منطقه ای «بری بوزان»، بر مؤلفه هائی از قبیل دوستی- دشمنی، هویت های فراملی- فرو ملی، نفت، کشمکش برای برتری جوئی منطقه ای و عامل مداخله گر خارجی (پوشش) تأکید فراوانی شده است. همچنین مطابق این نظریه، حوزه خلیج فارس را باید در قالب یک زیر مجموعه امنیتی در نظر گرفت که همان زیر مجموعه امنیتی منطقه ای خاورمیانه است. براساس این نظریه خوشه های امنیتی در یک نظریه مجموعه امنیتی منطقه شکل میگیرند و دائما در حال شکل گیری هستند و می‎توانند تغییر پیدا کنند و به شکل های مختلفی درآیند و مبنای آن نیز از نظر بری بوزان مبنای دولت محوری است. برمبنای این نظریه مجموعه امنیتی منطقه با حضور اسراییل،دست خوش تغییر خواهد شد و این تغییرات ممکن است در آینده منجر به تهدیدات امنیتی بشود.

در رابطه با تبعات روابط این بازیگران با رژیم و تاثیر آن بر امنیت ایران باید به چند نکته اشاره کرد.

الف) اسراییل به دنبال یک حصار امنیتی در برابر ایران است. نفوذ این رژیم در کردستان عراق، کشورهای شمالی ایران همچون آذربایجان و اکنون در کشورهای حاشیه خلیج فارس نمونه بارز پیاده سازی این کمربند امنیتی است. براساس تئوری که اسراییلی ها برای ایران مطرح کرده اند، همان گونه که ایران در مرزهای سرزمین های اشغالی حضور دارد، این رژیم نیز باید در مرزهای پیرامونی ایران حضور داشته باشد تا تهدیدات امنیتی ایران افزایش پیدا کند.

ب) اسرائیل بنابر راهبرد حضور فراگیر در عرصه پیرامونی ایران و تاثیرگذاری بر مسائل منطقه ای به ایجاد روابط با کشورهای عربی به صورت رسمی مبادرت کرده است. رژیم صهیونیستی با این اقدام سعی در القاسازی تهدیدات معتبر علیه ایران دارد. در کنار معتبرسازی تهدیدات، رژیم به دنبال معتبرسازی هویتی نیز است. بدین گونه که خود را به بازیگر اصلی در سطح منطقه ای تبدیل کند.

ج) مطمئنا حضور رژیم در منطقه و مناطق پیرامونی ایران، منجر به افزایش تهدیدات امنیتی علیه کشور خواهد شد. در برابر این اقدام باید راهبرد برون سازی در دستور کار ایران قرار گیرد. براساس این استراتژی باید ابتدا هزینه های رژیم در سطح منطقه ای و پیرامونی ایران بالا برود و سپس این رژیم به مرزهای سرزمین اشغالی و درون خود مشغول شود.

د) حضور رژیم در مناطق پیرامونی ایران منجر به ایجاد مسائل امنیتی مختلف خواهد شد و این مساله بر روی مسائل اقتصادی نیز تاثیرگذار است. ترس از ایجاد جنگ در منطقه و به وجود آوردن مسائل امنیتی بیش از همه بر روی مسائل اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود. البته برخی اقدامات رژیم همچون عملیات تخریبی در سطح منطقه ای عامل تشدید تنش ها بین برخی بازیگران با ایران نیز خواهد شد.

و( راهبرد دیگر صهیونیست ها در برابر ایران، مشغول سازی است. بدین گونه که باید ایران به اندازه ای به مسائل پیرامونی خود مشغول شود که از اقدامات منطقه ای بازبماند. در این راستا ایجاد تهدیدات معتبر علیه ایران یکی از تاثیرات مهم بر امنیت کشور است.