انتخابات سوریه و مشارکت گسترده مردم این کشور در روند برگزاری آن که به تمدید چند ساعته انتخابات نیز منجر شد پیروزی بزرگ دیگری برای محور مقاومت در منطقه غرب آسیا و شکستی مفتضحانه برای دشمنان ملت سوریه و استقلال آنان بود. این رخداد بزرگ نه تنها دارای ابعاد داخلی مهمی است، بلکه جایگاه سوریه را نیز در عرصه بین الملل تقویت خواهد کرد تا جایی که می توان گفت کشور سوریه و نظام این کشور نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه از عربستان گرفته تا امارات و دول حاشیه خلیج فارس از مناسبات مردم سالارانه تر و پشتوانه اجتماعی قدرتمندتری برخوردار است که نوید آینده ای روشن برای این کشور را می دهد و به رغم کارشکنی بیگانگان سوریه به الگویی مناسب برای سایر ملت های عرب تبدیل خواهد شد. از این رو جا دارد به انتخابات اخیر به عنوان نقطه عطفی مهم در تحولات سیاسی و اجتماعی سوریه به صورتی دقیق و با بررسی ابعاد مختلف پرداخته شود، بنابراین در ادامه این انتخابات از ابعاد مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد از جمله: شرایط برگزاری انتخابات، چالش هایی که توسط کشورهای بیگانه و برخی مخالفین دولت بر سر راه برگزاری انتخابات ایجاد شد و در نهایت فرصت های مهمی که این انتخابات در حوزه داخلی و منطقه ای برای کشور و ملت سوریه ایجاد کرده است.

الف- شرایط برگزاری انتخابات

1- از لحاظ جغرافیایی، وضعیت سوریه نسبت به سال 2014 یعنی دوره قبلی انتخابات، تغییرات ویژه ای کرده و بسیاری از مناطقی که در سال 2014 در اختیار گروه های مخالف بود در اختیار دولت قرار گرفته است. انتخابات در بسیاری از نقاط سوریه به جز ادلب و بخش هایی از شرق فرات برگزار شد که با استقبال گسترده مردم نیز مواجه گردید، این در حالی است که اقدامات خرابکارانه جریان های معاند از ابتدای آغاز روند انتخابات رخ نشان داد.

از مجموع قریب به 18 میلیون و 107 هزار نفر واجد رأی نزدیک به 14 میلیون 200 هزار نفر در این انتخابات شرکت کردند (حدود 78 درصد)، که 95 درصد یعنی حدود 13 میلیون و 500 هزار نفر به آقای بشار اسد رأی دادند و عبدالله سلوم عبدالله که از افراد دولتی و دارای سابقه حضور در دولت بود 5/1 درصد آرا یعنی 213 هزار رأی به دست آورد و محمود احمد مرعی که از چهره های مهم معارض دولت و دبیرکل جبهه دموکراتیک سوریه بود موفق به کسب 470 هزار رأی یعنی 3/3 درصد آرا شد.

2- تحریم های شدید اقتصادی سوریه به ویژه در سال های اخیر از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا، از جمله با اجرایی شدن قانون قیصر (سزار) و همچنین اقدامات ضد سوری ترکیه که شرایط سختی در برابر تلاش های دولت برای ترغیب مردم به شرکت در انتخابات فراهم آورده بود.

3- شرق فرات و مناطق کردی هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ حضور کشورهای بیگانه و حضور گروه های مسلح معارض دولت می توانست برگزاری انتخابات را با پیچیدگی روبرو کند که با تمهیدات دولت چالش مهمی در پیش روی انتخابات شکل نگرفت.

4-تلاش های برخی کشورها برای لطمه زدن به روند برگزاری انتخابات از جمله آمریکا، اتحادیه اروپا، ترکیه و ... که اقداماتی ازجمله تحریم انتخابات و زیر سؤال بردن مشروعیت و صحت برگزاری آن را در دستور کار قرار داده بودند و سناریوهایی مانند برگزاری انتخابات جداگانه در شرق فرات و ادلب مطرح شد و یا تلاش شد ضمن رایزنی با گروه های کرد و ساکنان ادلب آن ها را از حضور در انتخابات دلسرد کنند و مجموع این شرایط، فشاری بر دولت سوریه ایجاد کند که انتخابات برگزار نشود و یا با اخلال روبرو شود لیکن ایستادگی نظام و حمایت برخی کشورها مانند ایران، روسیه و چین و به ویژه حزب الله به برگزاری انتخابات کمک شایان کرد.

ب- چالش های پیش روی برگزاری انتخابات:

1- زیر سؤال بردن مشروعیت انتخابات؛ از جمله در نشست آستانه و یا قطر تلاش شد تا مشروعیت انتخابات با اما و اگرهایی روبرو شود و این باور تبلیغ شود که نظام بشار اسد نتوانسته ساختار های دموکراتیک را سامان دهد و انتخابات فرمایشی می باشد؛

2- تحرکات ترکیه در ادلب و اقدامات نظامی با هدف امنیتی کردن منطقه و لطمه به آرامش انتخابات؛

3- سفرهای متعدد مقامات آمریکایی و حتی فرانسوی به مناطق کردنشین و شرق فرات و تلاش برای سوء استفاده از مسائلی مانند نارضایتی کردها و جغرافیای ادلب برای کاهش مشارکت مردمی در انتخابات.

4- تحریم های اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی و جنگ رسانه ای گسترده علیه بشار اسد و تلاش برای سیاه نمایی وضعیت کشور سوریه.

5- کارشکنی در مناطقی مانند قنیطره، درعا و سویدا از جمله با پخش اعلامیه، شب نامه و تهدید رؤسای عشایر برای عدم همکاری با دولت در برگزاری انتخابات؛

ج- اقدامات ایجابی در راستای برگزاری مطلوب انتخابات

1- حضور آوارگان در انتخابات؛ به جز آلمان، فرانسه و ترکیه سایر کشورهای میزبان آوارگان سوری اجازه برگزاری انتخابات را دادند، از جمله لبنان که پذیرای بخش اعظمی از آوارگان سوری است. بر اساس آمار رسمی 800 هزار آواره سوری در لبنان ساکن هستند، ولی در حقیقت این آمار یک میلیون و 600 هزار نفر است. این انتخابات در لبنان با حمایت حزب الله و میشل عون و با استقبال گسترده سوری ها برگزار شد، فیلم های مخابره شده حکایت از این استقبال دارد، هرچند گروه هایی مانند قوات لبنانی و طرفداران سمیر جعجع تلاش کردند این رخداد به خوبی پیش نرود و اقدامات خرابکارانه این نیز ترتیب دادند که در نهایت ناکام شدند.

2- برنامه اصلی محور مقاومت مشروعیت بخشی به انتخابات و حل موانع پیش روی کمیته قانون اساسی بود که در این زمینه اقدامات فراوانی از جمله صحبت با بسیاری از رؤسای قبایل و گروه های سوری انجام شد.

2- تلاش شد روند ثبت نام انتخابات دموکراتیک باشد و مانعی برای ثبت نام وجود نداشته باشد، در این راستا 61 نفر از جمله 7 زن ثبت نام کردند و در نهایت 3 نفر که یکی از آن ها از رؤسای احزاب معارض بود برای ریاست جمهوری تأیید شدند.

3- حضور هیئت های بین المللی برای نظارت بر انتخابات؛ هیئت های متعددی از کشورهای روسیه، ایران، چین و همچنین از سوی سازمان ملل به صورت فعال بر روند برگزاری انتخابات نظارت کردند.

4- شرایط یکسانی برای تبلیغات نامزدها فراهم شد چه در زمینه تبلیغات میدانی در سطح شهرهای سوریه و چه در رسانه های جمعی، علاوه بر این در حوزه رسانه و آگاه سازی اقدامات فراوانی صورت گرفت از جمله توسط شبکه های المنار و المیادین و اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی و رسانه ها سوری.

د- فرصت ها

1- بی شک مشارکت 78 درصدی مردم، موضع سیاسی و پایگاه اجتماعی داخلی و منطقه ای و بین المللی نظام و دولت سوریه و به ویژه شخص بشار اسد را تقویت خواهد کرد.

2- برگزاری انتخابات با حوزه جغرافیایی گسترده که تأییدی بر مشروعیت سیاسی دولت سوریه در اداره کلیه مناطق کشور خواهد بود.

6- زمینه سازی برای تشکیل گروه های مردمی و نهادهای غیر دولتی، مؤسسات مردم نهاد و NGO ها با هدف تثبیت قدرت نظام سیاسی سوریه.

7- فرصت سازی 7 ساله برای جذب گروه های معارض به سمت نظام.

8- تقویت گفتمان مقاومت در منطقه و کمک به برخی از اعضای این جبهه برای برون رفت از بن بست های موجود از جمله بن بست سیاسی در لبنان.

در آخر باید اشاره کرد که پیروزی سیاسی دولت مستقر در سوریه در کنار تفوق در میدان که در ادامه پیروزی چشمگیر مقاومت مردم فلسطین در برابر رژیم اشغالگر قدس بود تولید قدرت فزاینده برای این کشورها و محور مقاومت را در پی دارد، بنابراین می توان گفت این تحولات و سایر رخدادهای منطقه حکایت از این موضوع دارد که گفتمان محور مقاومت تنها راه حل مناسب برای رهایی ملت ها از سیطره بیگانگان و غلبه بر مشکلات موجود است.