چرخش آشکار ترکیه درباره سوریه

اخیراً رئیس جمهور ترکیه در موضعی کاملا خلاف یک دهه گذشته سیاست های این کشور علیه سوریه اعلام کرد که خواهان گسترش روابط با دولت این کشور است. وی اعلام کرد که ترکیه خواهان روابط با سوریه است و گفت‌وگو و دیپلماسی با دولت سوریه را نمی‌‌توان رد کرد و این جدیدترین نشانه از این است که آنکارا ممکن است مایل به اصلاح روابط با همسایه جنوبی خود باشد و دیپلماسی بین کشورها هرگز نمی‌‌تواند به‌طور کامل قطع شود. این تغییر موضع اردوغان نسبت به سوریه به چند دلیل و با اهداف ذیل صورت گرفته است:

۱. ترکیه به این گزاره رسیده که سیاست های این کشور در یک دهه گذشته علیه سوریه ناکارآمد و با ناکامی مواجه شده است و نیاز به یک تغییر راهبرد در امور سوریه دارد.

۲. باتوجه به مخالفت ایران و روسیه با گسترش عملیات های ترکیه در شمال سوریه، اردوغان حداقل در مقطع فعلی خواهان افزایش تنش با سایر بازیگران به ویژه روسیه نیست. در نتیجه هر عملیاتی از جانب ترکیه در شمال سوریه با واکنش سایر بازیگران مواجه خواهد شد.

۳. باتوجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و نیاز اردوغان به کسب آرا عمومی، وی سعی دارد که یک گرایش نسبی از سمت رای دهندگان را جلب کند. زیرا اکنون و براساس آمار چیزی نزدیک به ۳میلیون آواره سوری در ترکیه وجود دارد و نارضایتی عمومی از سیاست های اردوغان منجر به این شد که اردوغان بعد از ۲۵ سال در انتخابات سال ۲۰۱۹،  شهر استانبول را به مخالفان خود واگذار کند. بنابراین این مساله می تواند پاشنه آشیل اردوغان برای انتخابات آینده باشد.

۴.‌ ترکیه برای نفوذ در کشورهای هدف خود از دو روش فرهنگی و اقتصادی بیشتر استفاده می کند. باتوجه به گرایش بیشتر کشورهای منطقه به سمت سوریه و طرح عضویت این کشور در اتحادیه عرب، اکنون آنکارا خود را در موضعی می بیند که نسبت به سایر بازیگران عقب افتاده است. در نتیجه ترکیه برای کسب نفوذ در سوریه و به نوعی به دست آوردن حوزه نفوذ، به سمت سوریه گرایش پیدا کرده است تا این عرصه را به سایر بازیگران واگذار نکند.

۵. یک تحلیل دیگر نیز وجود دارد که چرخش ترکیه به صورت مقطعی است و در حال حاضر انتخابات برای اردوغان از همه مهمتر است. هرچند این تحلیل با واقعیت های ممکن سازگار نیست.

در مجموع می توان اینگونه بیان کرد که ترکیه به سیاست های اشتباه خود در سوریه پی برده و به دنبال آن است که حوزه نفوذ جدیدی در سوریه با برقراری روابط سیاسی ایجاد کند و سپس آن را به سایر عرصه ها به ویژه بحث اقتصادی نیز سوق دهد.