باتلاق شرق فرات برای ترکیه

سیاست خارجی ترکیه در منطقه از جمله سوریه و عراق، عمدتاً متأثر از نگاه دولتمردان این کشور است؛ همان چیزی که نظریه واقع‌گرایی نوکلاسیک می‌گوید، یعنی ساختار دولت، ادراکات، برداشت‌ها و برآوردی که تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان ترکیه از جمله شخص اردوغان از قدرت نسبی کشور دارند، تأثیر به‌سزایی بر سیاست خارجی و رفتار و راهبرد این کشور در محیط منطقه دارد.

گزاره خبری

مؤسسه استراتفور در گزارشی درباره تحولات منطقه شرق فرات در سوریه نسبت به وقوع یک درگیری تمام عیار در منطقه تحت کنترل کردهای سوریه و تحمیل این جنگ از سوی ترکیه بر کردها هشدار داده است. این مؤسسه تأکید کرد است: «تقابلات نظامی میان نیروهای کرد و ارتش ترکیه در شمال شرق سوریه، به طور مخاطره‌آمیزی افزایش یافته است. حملات تلافی‌جویانه طرفین می‌تواند به یک عملیات نظامی گسترده ترکیه علیه کردها و وقوع یک جنگ تمام‌عیار در منطقه تحت کنترل کردهای سوریه منجر شود».

پنجشنبه هفته گذشته رجب طیب اردوغان نیز که برای شرکت در نهصدوپنجاه‌ویکمین سالگرد جنگ ملازگرد به محلات شهر رفته بود، در سخنانی صراحتاً بیان کرد: «ما تا زمانی که از یک گوشه تا گوشه‌ای دیگر در طول خط مرز جنوبی‌مان، عمق 30 کیلومتری را پاک‌سازی کرده و به منطقه امن تبدیل کنیم، به عملیات خود ادامه خواهیم داد. یک بار دیگر به همه دنیا اعلام می‌کنم ما براساس اولویت‌های کشورمان عملیات را در زمان مناسب انجام خواهیم داد. همان‌گونه که بارها گفته‌ایم، باز تکرار می‌کنیم که هم یک شب یکباره بر سر آنها (سوریه) آوار می‌شویم. هم هر‌جا که دلمان خواست به هر جای سوریه حمله می‌کنیم».

گزاره تحلیلی

مداخلات نظامی ترکیه در شرق فرات، با پیامدهای مهمی برای ترکیه همراه خواهد بود. هدف قرار دادن مراکز و مناطقی در شرق فرات به بهانه‌های مختلفی که دولتمردان ترک ابراز می‌کنند و در واقع از ادراکات شخصی و نوعثمانی‌گرایانه رهبران ترکیه نشأت می‌گیرد، «نقض شدید» خطوط قرمز حاکمیتی، امنیتی و ارضی سوریه به شمار می‌رود.

در صورتی که این اقدامات در نقطه‌ای متوقف نشود، می‌تواند با عکس‌العمل دولت و ارتش سوریه مواجه شود که پس از سال‎ها جنگ داخلی با گروه‌های تروریستی، از بحران عبور نمود و بازیابی توان و ظرفیت‌های سخت‌افزاری داخلی، در یک وضعیت مطلوب قرار دارد.

در سطح منطقه نیز تهاجم نظامی ترکیه به کردها در شمال سوریه، به عنوان یک پیامد می‌تواند به  پیچیده‌ترشدن روابط میان ترکیه و روسیه از یک سو و ترکیه و ایران از سوی دیگر بینجامد.

در همین حال مداخلات نظامی ترکیه در شمال سوریه، به تمایل بیشتر آن‌ها به گسترش رابطه با دولت مرکزی سوریه و احتمالاً پایان‌یافتن هم‌پیمانی میان نیروهای کرد سوریه و آمریکا خواهد انجامید.