اشتباه محاسباتی باکو در قبال تهران

ارتباط با همسایگان همیشه خصوصا در دولت جدید که تلاش برای همگرایی با همسایگان و تقویت دیپلماسی اقتصادی در دستور کار است بسیار مهم است. آذربایجان به عنوان یک همسایه مسلمان با اکثریت جمعیت شیعی، از زمان استقلال تاکنون، از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی ایران برخوردار است. پیوندهای عمیق تاریخی، تمدنی، فرهنگی، زبانی، نژادی و... این کشور با ایران، باعث شده است که به خصوص در سال‌های اخیر رژیم صهیونیستی تلاش‌های زیادی برای تخریب روابط دو کشور انجام دهد.

 

در روزهای گذشته الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان یکبار دیگر اقدام به طرح سخنان تحریک‌آمیز علیه ایران کرده است که برخلاف اصول همسایگی ارزیابی می‌شود. وی در این باره طی اظهاراتی گفته است: «من با سه رئیس‌جمهور ایران، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی کار کرده‌ام، سال‌هاست که وضعیت هیچ‌گاه مانند امروز نبوده است. ایران هیچ‌گاه دو رزمایش نظامی متوالی در طی چند ماه در مرزهای ما انجام نداده است. هیچ گاه اظهاراتی پر از نفرت‌پراکنی و تهدید علیه آذربایجان مطرح نشده بود. ما همیشه به هرگونه اقدام ضد آذربایجانی پاسخ داده‌ایم و خواهیم داد، چه در کلام باشد و چه در عمل. بنابراین، ما مجبور شدیم در مرزهای‌مان با ایران رزمایش نظامی انجام دهیم تا نشان دهیم که از ایران نمی‌ترسیم. ما نهایت تلاش‌مان را خواهیم کرد تا از شیوه زندگی‌مان، از مسیر سکولار توسعه و پیشرفت آذربایجان و آذربایجانی‌ها از جمله آذربایجانی‌هایی که در ایران زندگی‌ می‌کنند، صیانت کنیم. آنها بخشی از ملت ما هستند!»

 

در خصوص رفتارهای اخیر رئیس‌جمهور آذربایجان و اظهارات و مطالب نامتعارفی که علیه جمهوری اسلامی ایران هر از گاهی بر زبان می‌آورد، نکات مهمی وجود دارد که لازم است تا مجدداً مورد یادآوری و تأکید قرار بگیرد.

 

۱ـ امنیت و منافع ملی و مصادیق فرهنگی و تمدنی آن از جمله قومیت‌ها، زبان، مذهب و... جزو خطوط قرمز مهم و اساسی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود که نقض آن از جانب دولت‌های خارجی و کشورهای همسایه به هر دلیلی که صورت بگیرد، با واکنش جدی و قاطع مواجه می‌شود.

 

۲ـ سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال آذربایجان مبتنی بر پیشبرد روابط مسالمت‌آمیز و گسترش همکاری‌های دوجانبه و رعایت حسن همجواری است. متقابلاً از دولت آذربایجان نیز این انتظار وجود دارد، از اصول، اقدامات و سخنان مغایر با لزوم رعایت وجوه همسایگی خودداری نموده و تحت تأثیر القات بازیگران درون‌منطقه‌ای و برون‌منطقه‌ای دچار محاسبات اشتباه نشود.

 

۳ـ رزمایش‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی، از قبل برنامه‌ریزی شده و یک امر طبیعی است که هر کشوری برای پیشگیری از تهدیدهای خارجی و تمرینات نظامی انجام می‌دهد. این رزمایش‌ها به نوعی پیام صلح و امنیت به منطقه در مقابل عوامل و عناصر و بازیگران ناامن‌ساز برون‌منطقه‌ای است. برخلاف برخی القائات خارجی، جمهوری اسلامی هیچ برنامه‌ای برای تقابل در حوزه میدانی، دفاعی و نظامی با کشورهای همسایه ندارد و براساس اصل سیاست همسایگی به دنبال تعمیق مناسبات منطقه‌ای است. در همین حال، ایران براساس یک سیاست دیرینه، امنیت آذربایجان را امنیت خود می‌داند لذا در قبال هرگونه عوامل ناامن‌ساز حساس است.

 

۴ـ زبان مشترک مردم آذربایجان با بخش‌های از مردم ایران، نباید به عاملی برای تحریک گسل‌های قومی، واگرایی و تخریب روابط خارجی دو کشور و بهره‌برداری‌های سیاسی، امنیتی و... تبدیل شود. بلکه این مؤلفه و سایر اشتراکات فرهنگی، فرصت منحصربفردی برای همگرایی و ارتقاء مناسبات و روابط دوجانبه به سطح راهبردی است.

 

نکته پایانی؛ بازی در زمین رژیم صهیونیستی و گسترش تعاملات دوجانبه با این رژیم، تنها دربرگیرنده منافع کوتاه‌مدت برای آذربایجان است. قطعاً این مسئله در بلندمدت منافع و امنیت ملی آذربایجان را که یک کشور مسلمان و شیعه در جهان است تهدید خواهد کرد.