چرا نفوذ اروپا در حال آب رفتن است؟

هنگامی که کارگران اسکله بندر الجزایر در 17 ژوئن دو خوک مرده را در یک محموله گندم وارداتی از فرانسه کشف کردند، خشم مردم مسلمان الجزایر را برانگیخت. وزیر کشاورزی الجزایر الحمید حمیدانی، فوراً فرانسه را در لیست سیاه قرار داد و محموله 27000 تنی را پس فرستاد و خواستار جبران خسارت شد.

نانوایان الجزایر برای تهیه نان برای مدت طولانی بدون گندم باقی نماندند، چون گزارش شد 28000 تن گندم  در حال رفتن به الجزیره است یعنی اولین صادرات گندم روسیه به الجزایر در چهار سال اخیر.

در واقع، امروزه در کشورهای شمال غربی آفریقا از لیبی تا موریتانی، قدرت‌های سنتی اروپایی توسط کشورهای که مدت‌ها در این منطقه غایب بوده‌اند یا کاملاً جدید هستند، به چالش کشیده می‌شوند. افزایش نفوذ ترکیه، روسیه و حتی چین از نفوذ بازیگران سنتی به ویژه فرانسه کاسته است. این رقابت مختص غلات نیست؛ بلکه شامل سلاح، سرباز و نفوذ سیاسی است.

از قرن نوزدهم شمال آفریقا تحت سلطه قدرت‌های استعماری اروپا بود. فرانسه در تونس و الجزایر حکومت می‌کرد و کنترل مراکش را بصورت مشترک با اسپانیا داشت. در آغاز قرن بیستم، ایتالیا به لیبی حمله کرد و امپراتوری عثمانی را که اکثر ایالت‌های آفریقای شمالی زمانی به آن وفادار بودند را از این کشور بیرون راند.

با این وجود، با یک سری از جنگ‌های استقلال در دهه 1950 و 1960، همه این کشورها آزاد شدند. اما پس از استقلال، پیوندها با قدرت‌های استعمار پیشین از نظر اقتصادی و فرهنگی ادامه یافت. در سال 2019؛ فرانسه، ایتالیا و اسپانیا با اختلاف زیاد سه شریک تجاری الجزایر، تونس و مراکش بودند، مردم منطقه نیز اغلب با اروپا در ارتباط هستند.

به عنوان مثال براساس برخی برآوردها تعداد شهروندان این منطقه در فرانسه از پنج تا هشت میلیون نفر است. همچنین زبان فرانسوی در الجزایر، تونس ، موریتانی و مراکش به عنوان زبان اصلی باقی مانده است.

دو عامل عمده پشت حضور قدرت‌های جدید در این منطقه بوده است؛ اقتصاد و ژئو استراتژیک. در جبهه اقتصادی، بحران منطقه یورو اروپا را به عنوان یک منبع عمده مالی و سرمایه گذاری از بین برد. در سطح ژئواستراتژیک نیز ایالات متحده در آفریقای شمالی نقش بسیار کمرنگ‌تری را ایفا کرده و به نظر می‌رسد بایدن نیز همان راه را ادامه می‌دهد. این امر فضایی را برای ورود بازیگران غیر سنتی ایجاد کرده است.

در لیبی، ترکیه اکنون یک قدرت بزرگ است و نیروهایش در طرابلس حضور دارند، در حالی که تجارت و محصولات ترکیه بازیگران اصلی در الجزایر، تونس و مراکش هستند.

در تونس، حزب النهضه یکی از بزرگ‌ترین حزب‌ها است و به اخوان المسلمین (MB) متصل است که به طور گسترده توسط آنکارا پشتیبانی می‌شود. این ارتباط باعث ایجاد رقابت پس از بهار عربی بین طرفداران گروه های وابسته به MB، ترکیه و قطر - و مخالفان آنها یعنی مصر، امارات و عربستان سعودی شده است.

برای نمونه این درگیری بیشتر در لیبی مشهود است، جایی که امارات متحده عربی پول و منابع نظامی برای مخالفت با دولت مورد حمایت ترکیه در طرابلس ارسال کرده است. حالا به نظر می‌رسد شرایط تغییر کرده و قدرت‌های سنتی در حال پذبیرفتن حضور بازیگران جدید هستند.

منبع: آسیا تایمز

نویسنده: جاناتان قورت

مترجم: رضا رضایی