همدلی

سمفونی وحدت ملی؛ از همدلی تا همگرایی معظم له با تأکید بر ضرورت «روایتگری قدرت و قوّت» به جای تمرکز بر نقاط ضعف، خطاب به مسئولان فرمودند: «دوستانی از مسئولان کشور که با مردم حرف می‌زنند، راوی قدرت و قوّت و امکانات کشور باشند ــ مثل این صحبتی که امروز ایشان کردند ــ راوی ضعفها نباشند. بله، ما ضعف داریم، نقص داریم، کمبود داریم؛ کدام کشور ندارد؟ لکن قوّتهایی داریم، توانایی‌هایی داریم، کارهایی شده، تلاش‌هایی شده؛ این‌ها را روایت کنیم و به مردم بگوییم. هم مطبوعات در این زمینه مسئولند، هم صداوسیما مسئول است، و بیش از همه خود مسئولان دولتی مسئولند که وقتی جلوی مردم پشت آن بلندگو قرار می‌گیرند، راوی ضعف و ناتوانی و ناامیدی و مانند اینها نباشند. آقای رئیس‌جمهور الان حدود نیم ساعت صحبت کردند؛ همهٔ نقطه‌ها [در صحبتشان] نقطه‌های قوّت بود. بنده البتّه آشنایی با مسائل اجرائی دارم، سال‌ها در اجرا بوده‌ام، میدانم که فاصلهٔ بین خواستن و تصمیم‌گیری کردن با شدن، فاصلهٔ کمی نیست ــ این را همه میدانیم ــ امّا اینکه انسان بخواهد، اینکه انگیزه داشته باشد، اینکه همّت داشته باشد، اینکه امیدوار باشد که خواهد توانست، بخش مهمّی از عامل تحقّق خواسته‌ها است.» این فرمان استراتژیک، تنها یک توصیهٔ اداری محسوب نمی‌شود؛ بلکه عصارهٔ فلسفهٔ سیاسیِ «امیدآفرینی نظام مند» است که ریشه در گفتمان انقلاب اسلامی و راهبرد تمدن سازی نوین اسلامی دارد و در نهایت منجر به ظهور منجی عالم بشریت می‌شود. واقعیت این است که در فضای رسانه‌ای امروز که برخی جریان‌ها با بزرگ‌نمایی مشکلات می‌کوشند روحیهٔ ملی را تضعیف کنند، نگاه رهبری همچون ترمزی محکم در برابر سقوط به ورطهٔ یأس جمعی عمل می‌کند. تجربهٔ موفق وزارت بهداشت در بحران اخیر ــ که مورد تمجید خاص ایشان قرار گرفت ــ مصداق عینی همین رویکرد است؛ جایی که علیرغم کمبودها، هماهنگی بین بدنهٔ درمان و مردم، صحنه‌هایی از ایثار را خلق کرد که در حافظهٔ تاریخی ملت ماندگار شد. این همان «روایتگری اقتدار» است که باید به الگویی برای تمام دستگاه‌ها تبدیل شود. نکتهٔ کلیدی در بیانات اخیر، تأکید بر «اجماع‌سازی» به عنوان موتور محرکهٔ پیشرفت است. معظم‌له با اشاره به همدلی بی‌سابقهٔ قوای سه‌گانه یادآور شدند: «خب امروز خوشبختانه در کشور امکان اجماع‌سازی هست؛ امروز این‌جوری است. رؤسای سه قوّه با هم همدلند، همفکرند، آمادگی دارند؛ خیلی از بخشهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز با هم همراهند؛ [لذا] اجماع‌سازی امروز از گذشته به نظر من آسان‌تر است. از این فرصت باید استفاده کرد، کارهایی را که مورد اجماع است پیش برد و حرکت کرد. کارها هم واقعاً کارهای مهمّی است. همین چند نکته‌ای که ایشان گفتند، یکی مسئلهٔ سبک کردن بدنهٔ دولت بود؛ یعنی کاستن از برخی دستگاه‌هایی که وجود و عدمشان یکسان است یا شبیه یکسان است، یا کاستن از تعداد کارمندان یک مجموعه، یک وزارتخانه، یک مؤسّسه. این‌ها کارهای مهمّی است، کارهای سختی هم هست، کارهای آسانی نیست، لکن امروز همدلی وجود دارد و می‌شود این کارها را کرد؛ این کارها را باید انجام داد، باید کرد این کارها را. این فرصت بزرگی است. سلیقه‌های گوناگونی در میان هست، موانعی وجود دارد؛ این‌ها را باید برطرف کرد.» در همین رابطه باید توجه داشت که این همگرایی که در سفر اخیر رئیس‌جمهور به چین و دستاوردهای چشمگیر آن تبلور یافت، نشان می‌دهد چگونه وفاق نخبگانی می‌تواند گره‌های کور دیپلماتیک را بگشاید. هم‌اکنون پروژهٔ اتصال ریلی ایران به اوراسیا که در همین سفر کلید خورد، نه فقط یک طرح ترانزیتی، که نماد عینی همبستگی ملی در عرصهٔ بین‌الملل محسوب می‌شود چرا که این پروژه به نوعی زیرساختی محسوب شده و مربوط به یک جریان یا یک دولت نیست بلکه برای همه نظام اسلامی و برای همه دوران‌ها و تاریخ است و همگان از آن منتفع خواهند شد. اما وحدت ملی تنها به همدلی مدیران ارشد محدود نمی‌شود. همان‌طور که رهبری هوشمندانه اشاره کردند، «مهم‌ترین مؤلفهٔ قدرت ملی، روحیه و انگیزه و یکپارچگی ملت است.» اینجاست که نقش رسانه‌ها در خلق «روایت‌های امیدبخش» پررنگ‌تر می‌شود. برای نمونه، پوشش گستردهٔ تلویزیونی از شلیک‌های پراقتدار موشکی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ دوازده روزه هم روحیه و انگیزه به مردم تزریق می‌کرد و هم غرور ملی و اعتماد به نفس ملی را تقویت می‌کرد. در این وانفسا بود که مردم با ایمان و اراده بیشتری پشت نظام اسلامی را می‌گرفتند و انسجام و وحدت ملی مانع از هرگونه توطئه آفرینی و یا فتنه انگیزی دشمنان می‌کرد.