دلایل مخالفت رژیم صهیونیستی از حاکمیت گروه‌های فلسطینی در نوار غزه

با فرسایشی شدن روند جنگ غزه، سخت‌ترین و پیچیده‌ترین سوال درباره آینده سیاسی و اداره این باریکه توسط نیروهای سیاسی داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است. برخی تحلیلگران معتقدند ارتش رژیم صهیونیستی برای بازیابی آبروی از دست رفته دستگاه‌های امنیتی- نظامی رژیم ممکن است برای مدت کوتاهی این منطقه فلسطینی‌نشین را به اشغال خود درآورد. با این حال اکثریت تحلیلگران مسائل فلسطین بر این اعتقادند که آینده سیاسی غزه متعلق به دو گروه جماس یا تشکیلات خودگردان فلسطین خواهد بود. با آنکه میزان مجبوبیت فتح در میان فلسطینی‌ها به شدت کاهش پیدا کرده و 80 درصد مردم خواستار استعفای محمود عباس هستند؛ اما همچنان استقرار حماس یا تشکیلات خودگردان دو گزینه محتمل در خصوص آینده سیاسی نوار غزه است. با وجود شانس زیاد گروه‌های فلسطینی برای نقش آفرینی در آینده سیاسی غزه اما مقامات کابینه اضطرار ملی و یهودیان حریدی هرگونه بازگشت حاکمیت فلسطینی به این منطقه را رد کرده و غیر قابل قبول می‌دانند. حتی یهودیان افراطی مانند اصموطریچ خواهان اشغال کامل این منطقه و ایجاد شهرک‌های صهیونیست‌نشین در غزه هستند. برهمین اساس در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به این سوال پاسخ دهیم که چرا رژیم صهیونیستی در مواضع سیاسی مخالف حاکمیت حماس یا فتح در فردای پس از پایان جنگ در غزه است؟

 در حالی که شبکه مقاومت و محور اخوانی خواهان باقی ماندن حماس به عنوان بازیگر اصلی سپهر سیاسی غزه هستند؛  اما آمریکا، اتحادیه اروپا و بلوک محافطه‌کار سنی خواهان قدرت‌گیری تشکیلات خودگردان در این منطقه می‌باشند. نقطه اشتراک در هر دو ایده تجدید حاکمیت فلسطینی در غزه است. با وجود اراده جامعه جهانی و ملت فلسطین برای تداوم حاکمیت بومی در این منطقه اما مواضع سیاسی سران رژیم حاکی از عدم علاقه آنها به گروه‌های فلسطینی موجود و تلاش برای ایجاد آلترناتیوی جدید در غزه است. به عنوان مثال بنیامین نتانیاهو نخست وزیر فعلی رژیم با انتقاد از مواضع واشنگتن در قبال بازگشت مجدد تشکیلات خودگردان فلسطین به غزه گفت که (اسرائیل) بار دیگر اشتباه «اسلو» را تکرار نخواهد کرد. «بی بی» در ادامه با حمله به رئیس تشکیلات خودگردان گفت که این رژیم به کسی که هلوکاست و کشتار غیرنظامیان در عملیات هفتم اکتبر را انکار و از گروه‌های تروریستی (مقاومت) حمایت مالی می‌کند، اعتماد نخواهد کرد.

 به فاصله چند روز جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید بار دیگر اعلام کرد که تشکیلات خودگردان اصلاح شده باید کنترل باریکه غزه را به دست بگیرد. روز شنبه شانزدهم نوامبر نیز فیصل بن فرحان از واگذاری اداره غزه به تشکیلات خودگردان سخن گفته بود. در واکنش به این اظهارات یک مقام مسئول در تشکیلات خودگردان اعلام کرده است که این سازمان آماده است تا در مرحله اول 3500 از نیروهای خود را برای برقراری نظم راهی باریکه غزه کند.

با گذشت بیش از هفتاد روز از نبرد میان رژیم صهیونیستی و جنبش مقاومت اسلامی فلسطین اما هنوز صهیونیست‌ها موفق نشدند تا به هیچ از اهداف سه‌گانه خود دست یابند. ارتش رژیم نه تنها موفق نشده است که کنترل کامل غزه را به دست گیرد بلکه ماشین ترور موساد و شین‌بت نیز هنوز موفق نشده است تا فرماندهان نظامی و مقامات سیاسی حماس را در داخل و خارج از خاک فلسطین اشغالی هدف قرار دهد. علاوه بر این حماس همچنان قادر است تا به وسیله انواع راکت‌های کوتاه برد و میان برد، محیط پیرامونی غزه و حتی تل‌آویو را هدف قرار دهد. پایداری حماس و اقبال عمومی به تداوم حاکمیت این گروه بر باریکه غزه سبب شده است تا برخی گروه‌های فلسطینی و حتی بازیگران مهم منطقه‌ای خواستار نقش آفرینی پر رنگ حماس در آینده سیاسی غزه شوند. یک سناریو جدی در خصوص آینده اداره غزه آن است که حماس به صورت مستقیم در مسند حاکم قرار نگیرد اما حکومتی مورد تایید حماس بر صندلی جلوی ماشین اداره غزه بنشیند.

پافشاری مقامات اسرائیلی برای جلوگیری از اداره غزه توسط حماس یا فتح نشان دهنده برنامه تل‌آویو برای تغییر وضعیت ژئوپلیتیکی در باریکه غزه است. با توجه به صحبت‌های مقامات اسرائیلی و همچنین تمایل رژیم برای عادی سازی روابط با سایر کشورهای عربی، به‌ویژه پادشاهی عربی سعودی این امکان وجود دارد که نتانیاهو بخواهد از این موقعیت سوء استفاده کرده و فضای جدیدی برای احیای پیمان ابراهیم ایجاد کند. پس از پایان جنگ ممکن است صهیونیست به بهانه بازسازی نوار غزه از عربستان سعودی و امارات بخواهد تا حضور فعال تر در این منطقه فلسطینی نشین داشته باشند و اداره این منطقه را بر عهده بگیرند. در این سناریو ممکن است تشکیلات خودگردان نیز به نقش آفرینی بپردازد اما بازیگر اصلی نخواهد بود. شکل گیری چنین همکاری در نوار غزه علاوه بر آنکه فضای لازم برای از سرگیری مذاکرات سیاسی میان ریاض- تل‌آویو را فراهم خواهد کرد؛ بلکه فضای لازم را ایجاد خواهد کرد تا صهیونیست‌ها با استفاده از نیروهای دولت‌های عربی به سرکوب گروه‌های مقاومت در غزه بپردازند. تحقق این سناریو به معنای تضعیف موقعیت مقاومت در باریکه غزه و تحت تاثیر قرار گرفتن روابط احیای شده میان تهران- ریاض خواهد بود. بنابراین لازم است تا تهران پیش از عملیاتی شدن این سناریو با پایتخت‌های عربی تماس گرفته و نسبت به هرگونه مداخله در امور داخلی غزه هشدار دهد.