ابعاد طرح سه مرحله‌ای مصر برای آتش‌بس در غزه

هم‌زمان با تداوم درگیری «تن به تن» میان نیروهای جنبش اسلامی حماس و رژیم صهیونیستی در خیابان‌های غزه، دوحه و قاهره بدل به محل اصلی مذاکرات آتش‌بس میان طرفین منازعه شدند. سفرهای پی‌درپی دیپلمات‌ها و افسران امنیتی دولت‌های تاثیرگذار در بحران فلسطین با سفر به مصر و قطر به دنبال پایان جنگ و جلوگیری از انتشار دامنه آن به سایر نقاط منطقه هستند. با گذشت حدود سه ماه از «جنگ غزه» همچنان نتانیاهو بر طبل جنگ می‌کوبد اما به نظر می‌رسد با افزایش فشارها از سوی بازیگران بین المللی و منطقه‌ای نهایتا تل‌آویو تن به خواسته‌های مشروع مقاومت و ترک مخاصمه در باریکه غزه خواهد داد. برهمین اساس در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا نگاهی به ابعاد مختلف طرح سه مرحله‌ای برای آتش‌بس در نوار غزه داشته باشیم.

به گزارش «تایمز اسرائیل» آخرین طرح قاهره برای توقف درگیر‌ها در غزه، بیشتر به یک «نقشه راه دائمی» شباهت دارد. در مرحله نخست جنگ میان رژیم صهیونیستی و جنبش اسلامی حماس دو هفته (یا سه هفته) متوقف شده و تانک‌های اسرائیلی از این منطقه عقب‌نشینی می‌کنند. علاوه بر این 40 اسیر و 120 زندانی فلسطینی آزاد شده و کمک‌های بشردوستانه وارد باریکه غزه می‌شود. در این مرحله از تبادل اسرا اولویت با زنان، کودکان و افراد مسن خواهد بود. در مرحله دوم با میانجی‌گری مصر  میان حماس و فتح مذکرات سیاسی آغاز و دولتی تکنوکرات اداره امور در کرانه باختری و نوار غزه را بر عهده خواهد گرفت. دولت برآمده از «گفتگوی ملی فلسطینی» بر روند بازسازی غزه نظارت نموده و مسیر برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را در مناطق فلسطینی‌نشین هموار خواهد کرد. در نهایت تمام اسرا اسرائیلی و تعداد زیادی از زندانیان فلسطینی آزاد می‌شوند. در این مرحله ارتش رژیم صهیونیستی به صورت کامل از این باریکه عقب نشینی کرده و به آوارگان فلسطینی اجازه خواهد داد تا به خانه‌های خود در شمال غزه بازگردند.

تنها ساعاتی پس از تایید دریافت پیشنهاد جدید مصر از سوی کابینه رژیم، جنبش جهاد اسلامی و حماس با این ابتکار مخالفت کردند. این ایده با آنکه به مسائل مهمی همچون خروج نیروهای اشغالگر، بازگشت آوارگان، تبادل اسرا و انتقال کمک‌های بشردوستانه به غزه توجه کرده اما تحت فشارهای واشنگتن- تل‌آویو به دنبال تغییر اراده فلسطینی در غزه است. به عبارت دیگر اجرای کامل این ایده ممکن است در کوتاه مدت به جنگ در این منطقه پایان دهد اما به مانند «آتش زیر خاکستر» زمینه وقوع بحران‌های جدید؛ به‌ویژه جنگ را در باریکه غزه افزایش خواهد یافت. یحیی سنوار از چهره‌های برجسته امنیتی حماس در باریکه غزه پس از گذشت هشتاد روز از جنگ با دشمن صهیونیستی، در پیامی اعلام کردکه حماس در برابر تل‌آویو تسلیم نشده و به جنگ ادامه خواهد داد.

در سوی مقابل به نظر صدا واحدی در خصوص مخالفت با طرح مصر از کابینه اضرار ملی و اردوگاه اپوزیسیون به گوش می‌رسد. منابع نزدیک به کابینه اضطرار ملی رژیم اعلام کردند که پیشنهاد مصر از سوی کابینه رد و بر ادامه جنگ تا نابودی تمام زیرساخت‌ها و استعدادهای نظامی- سیاسی حماس در غزه تاکید شده است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی روز دوشنبه بیست‌وپنجم دسامبر در جریان سخنرانی نیم ساعته در کنست، با رد تلویحی این طرح از ادامه جنگ تا تحقق اهداف اعلامی خبر داد. به نظر می‌رسد قبول طرح «قاهره» از سوی «بی بی» به معنای پذیرش تشکیل دولت واحد فلسطینی در محدوده کرانه باختری و نوار غزه است. با توجه به صدای بلند راست‌گرایان مذهبی در فضای سیاسی رژیم صهیونیستی، عملیاتی شدن ایده مصر زمینه استعفای اعضای کابینه ائتلافی و سقوط دولت را فراهم خواهد کرد. به عنوان نمونه ایتامار بن گویر وزیر امنیت ملی رژیم صهیونیستی در اظهاراتی تهدید کرده است که اگر عملیات نظامی در غزه متوقف شود، وی زمینه سقوط دولت را فراهم خواهد کرد.

با وجود مخالفت تل‌آویو با طرح قاهره اما به نظر می‌رسد کابینه رژیم علاقه‌مند به پیگیری ابتکار «دوحه» است. به گزارش شبکه کان اسرائیل کابینه اضطرار ملی رژیم به داوید بارنع رئیس سازمان موساد اجازه داده است تا با مقامات آمریکایی- قطری برای مذاکره بر سر آزادی زندانیان سطح بالای امنیتی فلسطین دیدار و گفتگو کند. در طرح قطر ظاهرا پیشنهادی مبنی بر آتش‌بس دائمی وجود ندارد و تنها به موضوع «توقف جنگ» و «تبادل اسرا» توجه ویژه شده است. در ابتکار دوحه بین 40 الی 50 اسیر صهیونیست در ازای آتش‌بس یک ماهه و آزادی زندانیان رده بالای فلسطینی آزاد خواهند شد. این اخبار در حال در رسانه‌های عربی بازتاب یافته است که پیش از این جنبش حماس هرگونه مذاکره و آتش‌بس با دشمن صهیونیستی را پیش از توقف کامل جنگ مردود دانسته بود.