چین و بحران اوکراین

نزدیک به دوماه از حمله روسیه به اوکراین میگذرد و با گذشت زمان ابعاد و تاثیرات این درگیری نظامی برای کشورهای مختلف جهان آشکار تر میشود. از شروع این بحران مقامات پکن تلاش کردند با حداقل حمایت از طرف روسی بیشتر به تماشا و ارزیابی شدت این بحران بپردازند.چین معمولا با اتخاذ سیاستی هوشمندانه سعی میکند در درگیری های سیاسی بین المللی طرفین را به خویشتنداری تشویق کرده و به طور مشخص از طرفی حمایت نکند همانطور که در بحران شبه جزیره کریمه و جنگ گرجستان در سال 2008 از هیچ کدام از طرف ها حمایت نکرد و فقط به تجارت ادامه داد. اما این کشور در این زمان که با مسکو در مقابله با امریکا همسو است به شکلی لفظی از روسیه حمایت کرده است.

بعد اقتصادی

با عبور بحران اوکراین از یک تنش سیاس بین این کشور و روسیه، که به جنگ نظامی بین دو طرف تبدیل شده است،موجب شده است که چین به عنوان شریک اقتصادی اصلی دو کشور با چالش هایی رو به رو شود. مهم ترین چالش ایجاد شده برای چین را میتوان توقف ابتکار یک کمربند یک راه در مسیر روسیه به اروپا اعلام کرد. اوکراین یک موقعیت کلیدی در طرح اقتصادی چین داشته و یکی از مهمترین شرکای تجاری چین در اتحادیه اروپا بوده است. چین در سال های اخیر سرمایه گذاری های عظیم اقتصادی را در بنادر و زیرساخت های حمل و نقل اوکراین انجام داده است.

در سمت مقابل تحریم های ضد روسی باعث شده کشورهای مورد تحریم قرارگرفته از جانب آمریکا و اتحادیه اروپا تلاش بیشتری برای جایگزینی دلار و یورو با ارزهای ملی داشته باشند. همچنین تحریم های ذکر شده از جانب آمریکا و کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آسیایی این فرصت را به چین میدهد تا سیستم پرداخت خود(CIPS) را در تجارت جهانی ارتقا داده و در بلند مدت موجب کاهش نفوذ دلار و سیستم سوئیفت شود.

تحریم های اقتصادی روسیه میتواند فرصت بسیار مناسبی برای چین باشد، زیرا با ادامه بحران یادشده روسیه به جهت تحریم های متعدد ضد روسی وابستگی بیشتری به چین پیدا خواهد کرد و برای ادامه تقابل و موفقیت در مبارزه با غرب نیازمند حمایت همه جانبه پکن خواهد بود. پیش تر شاهد این بودیم که پس از بحران به وجود آمده در سال 2014 و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، اتحادیه اروپا و غرب تحریم های شدیدی را علیه روسیه وضع کردند و پس از آن چین به اولین شریک تجاری روسیه تبدیل شد. بین سال های 2013 تا 2021 سهم چین از تجارت خارجی روسیه از 10 به 20 درصد رسیده و دوبرابر شده است. توقف همکاری شرکت های اروپایی، آمریکایی و آسیایی با روسیه به دلیل تحریم های اقتصادی علیه این کشور میتواند فرصتی مناسب برای شرکت های چینی باشد. به عنوان مثال با توقف همکاری شرکت مخابراتی نوکیا و سامسونگ با روسیه، رقیب چینی آنان هواوی از این شرایط ویژه به خوبی استفاده خواهد کرد.

بعد سیاسی و نظامی

چین با مشاهده بحران اوکراین و واکنش جهانی نسب به اقدامات روسیه با دید بازتری میتوانند نسبت به سیاست چین واحد گام بردارد به شکلی که کمترین هزینه را برای این کشور داشته باشد اما به طور کلی با توجه به اولیت شی جین پینگ مبنی بر اهمیت ابتکار یک کمربند یک راه برای او و دستگاه دیپلماسی چین، مقامات و نخبگان چینی سعی میکنند به شکلی موازی علاوه بر ادامه دادن به سیاست چین واحد و پیگیری آن، ابتکار یک کمربند یک راه را پیش ببرند.

طولانی شدن این جنگ که باعث درگیر شدن اتحادیه اروپا، ایالات متحده و روسیه شده است فرصت بسیار مناسبی برای چین به وجود آورده، که با درگیر شدن مهم ترین مخالفان و رقبای دولت چین این کشور میتواند به ادامه سیاست های خود در قبال تایوان و پیشبرد چین واحد بدون هرگونه مزاحمتی حرکت کند.

بحران اوکراین نمونه خوبی برای متحدان آمریکا در سراسر جهان خواهد بود که نشان دهنده تزلزل آمریکا در حمایت از متحدان خود می باشد و ثابت کرده است که آمریکا به جای حمایت همه جانبه از متحدین خود صرفا با سیاسی کاری باعث ادامه و تشدید بحران خواهد شد.این بحران میتواند درس بزرگی برای تایوان و متحدین آسیایی آمریکا باشد.

علاوه بر این هرگونه درگیری و تنش بین روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا موجب تضعیف آنان شده و موجب خواهد شد کشورهای اروپایی و آمریکا تمرکز خود را نسبت به شرق آسیا و کنترل چین از دست داده و درگیر یک بحران فرسایشی خواهند شد که ادامه آن به نفع چین است.

سخن پایانی صرف نظر از چگونگی ادامه بحران اوکراین یا پایان آن جمهوری خلق چین با سیاستگذاری درست و منطقی خود نه تنها از شرایط به وجود آمده متضرر نخواهد شد بلکه به اهداف مورد نظرخود دست خواهد یافت.