پشت پرده مجوز عبور خطوط هوایی اسرائیل از آسمان عمان

الی کوهن وزیر خارجه کابینه تندرو رژیم صهیونیستی روز چهارشنبه سوم بهمن‌ماه جاری (22 فوریه) در گفتگو با سایت I24 این رژیم گفت: به زودی اخبار جدیدی از ملحق شدن کشورهای عربی و اسلامی جدید به روند عادی‌سازی روابط با این رژیم منتشر خواهد شد. وی تصریح کرد که فقط درباره کشورهای آفریقایی صحبت نمی‌کند بلکه کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و شرق دور نیز می‌توانند به توافق عادی‌سازی با این رژیم بپیوندند.

فردای این اظهارات یعنی روز پنج‌شنبه چهارم بهمن‌ماه، سازمان هواپیمایی عمان در توئیتی از گشودن حریم هوایی این کشور به روی همه شرکت‌هایی خبر داد که شرایط مورد نظر عمان را رعایت کنند. سازمان هواپیمایی عمان این اقدام را مطابق با معاهده شیکاگو و سازمان هوانوردی بین‌المللی ایکائو و عدم تبعیض میان شرکت‌های هواپیمایی غیرنظامی دانست.

وزارت خارجه رژیم صهیونیستی نیز در بیانیه‌ای از عمان به خاطر صدور مجوز عبور هواپیماهای شرکت‌های صهیونیستی از آسمان خود تشکر کرد و این اقدام را یک تصمیم تاریخی خواند. در این بیانیه آمده بود: پس از تلاش‌ها و تماس‌های بسیار، امروز عمان اجازه عبور هواپیماهای اسرائیلی را از آسمان خود صادر کرد و عربستان نیز به این موافقت‌نامه می‌پیوندد. این بیانیه مدعی شده بود: این اقدام مسقط به کاهش دوساعته زمان سفر به مقاصد آسیایی و کاهش بهای بلیت و مصرف سوخت در این مسیرها منجر می‌شود.

عربستان، 24 تیرماه سال جاری و هم‌زمان با سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به سرزمین‌های اشغالی، اعلام کرد که حریم هوایی خود را به روی همه شرکت‌های هواپیمایی غیرنظامی باز می‌کند. با این تصمیم عربستان به یکی از مهم‌ترین سیاست‌های ضد اسرائیلی خود که به مدت 74 سال آن را اجرا کرده بود؛ پایان داد. رژیم صهیونیستی و امارات و بحرین در 15 سپتامبر 2020 در قالب طرح موسوم به ابراهیم، توافقنامه‌های عادی‌سازی روابط را امضا کردند. به دنبال آن‌ها مغرب و سودان نیز به این جرگه پیوستند.

دینا بن تال مدیرعامل شرکت هواپیمایی آل عال رژیم صهیونیستی هم‌زمان با اقدام عربستان مدعی شده بود که ظرف چند روز آینده عمان هم آسمان خود را به روی هواپیماهای این شرکت باز خواهد کرد. این ادعا با کمی تأخیر با واکنش منفی مقامات عمان مواجه شده و این ادعا را رد کردند.

اقدام کنونی عمان موقعیت شرکت‌های هواپیمایی رژیم صهیونیستی برای انتقال مسافر به آسیا را به شکل قابل‌توجهی ارتقا خواهد داد. این شرکت‌ها در سطح منطقه با شرکت‌های هواپیمایی کشورهای منطقه مثل قطر، امارات و ترکیه در رقابت هستند. باز شدن مسیر عربستان به‌تنهایی برای خارج شدن هواپیماهای رژیم صهیونیستی از انزوا کافی نبود و باز هم این هواپیماها برای تردد به جنوب و شرق آسیا باید به سمت جنوب حرکت کرده و از مسیر دریای سرخ تغییر جهت می‌دادند. لذا عربستان هم از این همکاری با شرکت‌های اسرائیلی طرفی بر نمی‌بست. بنابراین به مقامات عمانی فشار وارد می‌کرد تا مجوز عبور هواپیماهای صهیونیستی را بدهد.

محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در راستای برنامه‌های بلندپروازانه خود در قالب طرح 2030 درصدد تبدیل عربستان به یکی از بزرگ‌ترین کانون‌های گردشگری جهان است. برای این منظور توسعه فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی موجود را در دستور کار دارد. این کشور قصد دارد فرودگاه جدیدی تحت عنوان "ملک سلمان" در شهر ریاض احداث کند که تا سال 2030 ظرفیت 120 میلیون و تا سال 2050، پذیرای 185 میلیون مسافر و 3.5 میلیون تن کالا باشد. همچنین یک شرکت جدید هواپیمایی به نام "رأی (RIA)" برای رقابت با شرکت‌های هواپیمایی امارات، قطر و ترکیه ایجاد خواهد کرد. مقامات سعودی گفته‌اند در حال برنامه‌ریزی برای تبدیل ریاض به پلی برای اتصال غرب و شرق جهان و مقصد جهانی برای حمل‌ونقل و تجارت و گردشگری هستند. هدف چشم‌انداز 2030 سعودی کاهش تکیه این کشور به درآمدهای نفتی، تنوع‌بخشی درآمدها و افزایش درآمدهای غیرنفتی است. گردشگری، سفر و حمل‌ونقل از مهم‌ترین بخش‌های این برنامه است.

نتانیاهو نخست‌وزیر جدید اما کهنه‌کار صهیونیست‌ها هم که ابتکار صلح ابراهیم و عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی را به نام خود می‌داند؛ از این بلندپروازی شاهزاده سعودی حداکثر بهره را برده و بازگشایی آسمان سرزمین‌های اشغالی را به عمل مشابه پیوند زده است. این اقدام البته بدون باز شدن فضای آسمان کشور عمان بی‌فایده بود. نتانیاهو از این نوع ابتکارات خود البته بهره‌برداری‌های داخلی هم می‌کند. وی توجهات را از اقدامات خشن و سرکوب گرانه دولت متبوع خویش در داخل سرزمین‌های اشغالی منحرف کرده و درصدد اثبات کارایی دولت افراطی خود به منتقدان داخلی و خارجی است.

تسهیل تردد هوایی می‌تواند باعث توسعه روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای جنوب و شرق آسیا شود لذا ممکن است روند عادی‌سازی و افزایش تعاملات این رژیم با کشورهای غیر مسلمان این حوزه با سرعت بیشتری تسهیل شود. بااین‌وجود مقامات عمان در پاسخ تماس محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین هرگونه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را رد کرده و وفاداری خود را به آرمان فلسطین اعلام کرده اند.

رژیم اشغالگر صهیونیستی تلاش می‌کند با پیوند زدن منافع خود با نیازهای دیگر کشورها، روند مشروعیت بخشی به خود در سطح جهانی را افزایش دهد. این امر گرچه بعضاً با پاسخ مثبت برخی کشورها مواجه ‌شود اما همین اندک کشورها هم از یک‌سو با فشار افکار عمومی مردم خود و نیز جهان اسلام مواجه هستند و از سوی دیگر اقدامات خشونت‌بار رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی مانع نزدیکی روابط می‌شود. لذا صرف بازگشایی حریم هوایی یک کشور را نمی‌توان به‌عنوان عادی‌سازی روابط یا شناسایی یک رژیم جعلی تلقی کرد. برخی اخبار گویای آن است که دو کشور عمان و رژیم صهیونیستی از سال 1978 دارای روابط ضعیفی در برخی حوزه‌ها بوده‌اند که به عنوان مثال می‌توان از طرح‌های شیرین سازی آب دریا و نیز امور بازرگانی نام برد اما این روابط هیچ‌گاه باعث عادی‌سازی روابط و به رسمیت شناختن غاصبان فلسطین نشده است.