ترور شهید سلیمانی

چهارمین دور مذاکرات هسته ای میان مقامات دو کشور ایران و آمریکا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. این مذاکرات در حالی انجام شد که تنش ها در منطقه افزایش یافته و فشارهای سیاسی زیادی از سوی بازیگران مختلف بین المللی بر دو طرف وارد می شود. ❇️به طور کلی می‌توان 3 محور اصلی برای چهارمین دوره از مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در مسقط در نظر گرفت: 1. موضوع مربوط به غنی سازی اورانیوم 2. موضوع مربوط به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران 3. موضوع مرتبط با برنامه موشکی ایران. ❇️ عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، مذاکرات را«صریحتر و جدیتر» از دوره های قبل توصیف کرد و اظهار داشت که بحث‌های مفیدی در این دوره مطرح شده است. در مقابل، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، نیز مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد. ❇️با این حال می توان با توجه به روند برگزاری چهار دوره مذاکرات اخیر چند سناریوی اصلی را برای آینده مذاکرات میان دو کشور طرح کرد: 1. شکل گیری توافق گام به گام در سطح محدود 2. شکست کامل مذاکرات و تشدید تنش میان دو کشور 3. ادامه مذاکرات بدون نتیجه قطعی و نهایی. ❇️با این حال موضوعات مهمی مانند: 1. سفر ترامپ به خاورمیانه 2. تنش های منطقه ای می تواند تا حد زیادی چشم اندازه آینده مذاکرات میان آمریکا و ایران را تغییر دهد.

پس از دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا، بر خلاف ایران که شاهد مواضع یکسانی از تمام قوا در مورد مذاکرات هستیم، اما همچنان در کاخ سفید آشفتگی و چند صدایی به گوش می‌رسد و از یک سو ترامپ اعلام می‌کند به دنبال تعطیل کردن صنعت هسته‌ای در ایران نیست و از سویی دیگر والتز مشاور امنیت ملی آمریکا خواستار توافقی مانند لیبی و برچیدن کامل تاسیسات هسته‌ای در ایران است و این یعنی در کاخ سفید راهبرد مشخصی در مورد مذاکرات وجود ندارد و با وجود این تعارضات و شرایط منطقه نمی‌توان در مورد آینده مذاکرات نظر قطعی داد با این حال این مذاکرات در چند حالت قابل بررسی است: الف) مذاکرات به یک توافق ذیل موضوع هسته‌ای منجر شود که این موضوع بسته به اراده طرف آمریکایی دارد، زیرا با توجه به بدعهدی چند باره آمریکایی ها، ایران برای اجرای هر توافقی به دنبال اجرای مرحله به مرحله و امکان راستی آزمایی است موضوعی که دو بار در زمان شهید رئیسی تا آستانه امضای توافق هم پیش رفتند (سند سپتامبر)، اما هر دوبار با بدعهدی طرف غربی مذاکرات با شکست مواجه شد و البته ایران خواستار تصویب هرگونه توافقی در کنگره آمریکا است تا نقض عهد برای آمریکایی‌ها نیز هزینه داشته باشد. ب) مذاکرات به بن بست برسد و هیچ توافقی امضا نشود که در این صورت شاهد افزایش تنش در منطقه خواهیم بود موضوعی که تیم نتانیاهو، والتز و روبیو به شدت به دنبال آن هستند و با این برآورد که بعد از شهادت سید حسن نصرالله، یحیی سنوار و سقوط سوریه محور مقاومت تضعیف شده خواستار حمله به ایران به عنوان ستون اصلی محور مقاومت هستند موضوعی که شاید یکی از علل سفر وزیر دفاع عربستان به ایران باشد، زیرا ایران تهدید کرده از هر کشوری مورد تعارض قرار گیرد قطعا حمله خواهد کرد و عربستانی‌ها که یک بار طعم ضربات موشکی و پهپادی یمنی‌ها را چشیده‌اند به شدت ترسیده‌اند. ج) روند اتفاقات بعد از طوفان الاقصی و نقض عهد‌های گسترده طرف غربی نشان داد ممکن است حین مذاکرات شاهد حرکاتی از جنس ترور فؤاد شکر در ضاحیه بیروت و سید حسن نصرالله باشیم یعنی در حالی که دشمن متعهد به کاهش تنش و آتش بس در غزه بود در سفر نتانیاهو به نیویورک دستور ترور سید حسن نصرالله را صادر کرد پس احتمال یک حرکت نیمه سخت و یا سخت از طرف غربی به محوریت آمریکا توسط رژیم صهیونیستی و یا حتی حرکت هماهنگ توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی باشیم. فراموش نکنیم ترور شهید سلیمانی توسط ترامپ اقدام بی سابقه و غیر قابل پیش بینی بود.

نامه اخیر رئیس جمهور آمریکا به ایران، نمونه ای آشکار از تداوم راهبرد فرسوده «تهدید و تطمیع» است که طی چهار دهه گذشته، هسته اصلی سیاست‌گذاری واشنگتن در قبال ایران بوده است. این رویکرد، که بر دو پایه توهمِ برتری مطلق قدرت آمریکا و بی اعتنایی به واقعیت های ژئوپلیتیک غرب آسیا استوار است، نه تنها نتوانسته به اهداف ادعایی آمریکا دست یابد، بلکه موجب افزایش شکاف اعتماد میان دو کشور، تقویت گفتمان مقاومت در ایران و تضعیف جایگاه بین المللی واشنگتن شده است.در مقابل اما جمهوری اسلامی با تکیه بر سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت»، هرگونه مشارکت در «دیپلماسی نمایشی» آمریکا را رد کرده است. آینده روابط ایران و آمریکا نه در نامه های نمادین که در توانایی واشنگتن برای عبور از ذهنیت‌های منسوخ جنگ سرد و پذیرش نقش ایران در شکل دهی به «نظم جدید جهانی» تعیین خواهد شد. تا آن زمان، بن بست کنونی نه تنها تداوم می یابد، بلکه هزینه های استراتژیک آن برای آمریکا در غرب آسیا و نظام بین الملل، فزاینده خواهد بود.