راهبرد جمهوری اسلامی ایران در برابر دولت جدید آمریکا

نویسنده:

دکتر مصطفی قربانی کارشناس مسائل داخلی و بین الملل

کد خبر:

۲۴۶۰

با بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید، وی با اعمال مجدد فشارهای حداکثری علیه ایران، درصدد است تا ایران را وادار به مذاکراتی جامع کند که طی آن، آمریکا بتواند علاوه بر توانایی‌های هسته‌ای، بر دیگر حوزه‌های قدرت ایران از جمله نفوذ منطقه‌ای و توانایی‌های دفاعی ایران دست‌اندازی کند؛ راهبردی که علاوه بر تصریح بر آن در یادداشت‌های اجرایی، در پیام‌هایی که ترامپ از طریق برخی واسطه‌ها به ایران ارسال کرده است، به آن تأکید داشته است. در برابر این راهبرد، جمهوری اسلامی نیز راهبردی چندوجهی در پیش گرفته است که در ادامه به صورت مختصر به مهمترین محورهای آن پرداخته می‌شود.
1. ارسال پیام عظمت به دنیای خارج
جمهوری اسلامی ایران در برابر راهبرد ترامپ برای تسلیم‌سازی ایران برای ورود به مذاکرات در عین اعمال فشارهای حداکثری علیه ایران، در گام اول تلاش کرد تا با نفی هرگونه مذاکرات به ترتیبی که مدنظر طرف مقابل است، اراده تسلیم‌ناپذیر خود را به طرف مقابل اثبات کند و نشان دهد که جمهوری اسلامی بازی‌گری نیست که تحت هر گونه فشارها حاضر به مذاکره بر سر حوزه‌های قدرتش باشد. آنچه مکمل این محور بود، حضور گسترده مردم در راه‌پیمایی 22 بهمن امسال بود.
2. حفظ قابلیت‌های دفاعی و هسته‌ای کشور
از آنجا که طرف مقابل از قدرت موشکی ایران واهمه دارد و تلاش می‌کند تا در مذاکرات، این قدرت ایران را محدود سازد، در نقطه مقابل، آنگونه که رهبری معظم انقلاب تأکید کردند، جمهوری اسلامی هر گونه محدودیت برای توسعه برد موشک‌هایش را کنار گذاشته و تلاش می‌کند تا قابلیت‌های دفاع موشکی خود را بیش از پیش توسعه دهد. در همین زمینه، جمهوری اسلامی مصمم است تا زیرساخت غنی‌سازی هسته‌ای 60 درصدی خود را حفظ کند و علاوه بر این، سایه تهدید افزایش این قابلیت را به عنوان ابزاری جهت کنترل طرف مقابل حفظ کند؛ زیرا تجربه به ما یادآور می‌شود که آنچه سبب ورود بدون پیش‌شرط طرف مقابل به مذاکره با جمهوری اسلامی در دوره اوباما شد، نگرانی آمریکا و اروپا از توسعه قابلیت‌های هسته‌ای ایران بود. بنابراین، در این دوره نیز باید این ابزار ایجاد هراس برای غرب حفظ و توسعه یابد.
3. بهره‌گیری از فرصت‌های نوین در نظام بین‌الملل
با توجه به روی کار آمدن ترامپ و سیاست‌های تهاجمی وی در برابر کشورهای مختلف، به طور طبیعی، این نوع سیاست‌ها مولد شکاف‌ها و اختلاف‌های نوینی در نظام بین‌الملل است. قابل ذکر است که ترامپ با رویکرد تهاجمی خود حتی به متحدین آمریکا مانند کانادا و مکزیک هم رحم نکرده است. در بحث تعرفه‌ای هم در قبال چین، اروپا، تایوان و متحدین دیگر آمریکا رویکردی تهاجمی و یک‌جانبه در پیش گرفته است. در این شرایط که بازیگران درگیر مناقشه شده‌اند، جمهوری اسلامی ایران مصمم است که از این شکاف‌ها و اختلاف‌ها استفاده کند. تجربه نیز نشان داده که جمهوری اسلامی ایران در این زمینه از مهارت لازم برخوردار است. به عنوان مثال، روس‌ها در سال 2018 اجازه استفاده از سامانه میر(سوئیفت روسی) را به ایران ندادند، اما وقتی در جنگ با اوکراین به ما نیاز پیدا کردند، با استفاده‌ای که ایران از شکاف روسیه و ناتو به عمل آورد، روسیه امیتازاتی به ایران داد، از جمله اجازه داد ایران به سامانه میر وصل شود. در شرایط نوین نیز با وجود شکاف‌هایی که ترامپ در جهان ایجاد کرده است، فرصت مهمی برای ایران ایجاد شده تا بتواند با بهره‌گیری از این شکاف‌ها، بخشی از فشارهای حداکثری ترامپ را خنثی کند.