اعتصاب سراسری در روز یادبود هولوکاست

در سایه سکوت سنگین روز یادبود هولوکاست، خیابان‌های تل‌آویو و بیت‌المقدس با فریاد اعتراض علیه جنگ غزه و رنج فلسطینیان طنین‌انداز شد. بازماندگان هولوکاست با پلاکارد‌های انسانیت، زنان اسرائیلی با عکس‌های کودکان کشته‌شده و اتحادیه‌های کارگری با اعتصاب سراسری، هم صدا خواستار پایان جنگی شدند. نسل کشی که بیش از ۵۱ هزار قربانی در غزه برجای گذاشته است.

هولوکاست در آینه غزه؛ بازماندگان سکوت را شکستند

روز یادبود هولوکاست در اسرائیل که هر ساله یادآور رنج یهودیان کشته شده به دست نازی‌هاست، در سال ۲۰۲۵ رنگ و بویی متفاوت یافت. در حالی که سیاستمداران در مراسم رسمی ید وشم (Yad Vashem) حضور داشتند، سه بازمانده هولوکاست در دهه هشتاد عمرشان، با پلاکاردی در دست ایستادند که فریاد می‌زد: «اگر رحم خود نسبت به دیگری را از دست داده‌ایم، انسانیت خود را از دست داده‌ایم.» این پیام، تلنگری بود به جامعه‌ای که از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳، شاهد کشته شدن بیش از ۵۱ هزار فلسطینی، عمدتاً زنان و کودکان، بوده است. ورونیکا کوهن، ۸۰ ساله و زاده بوداپست، با اشک از کودکی فلسطینی می‌گوید که پس از حمله موشکی اسرائیل دستش را از دست داد و به مادرش پرسید: «حالا چطور تو را بغل کنم؟» او این رنج را با خاطرات هولوکاست پیوند می‌زند و می‌افزاید: «نمی‌توانیم از درد خودمان یاد کنیم و درد غزه را نادیده بگیریم.» در تل‌آویو، هزاران نفر با تصاویری از کودکان فلسطینی و قابلمه‌های خالی -نمادی از قحطی در غزه- به خیابان‌ها آمدند. این اعتراضات که پس از فروپاشی آتش بس در مارس ۲۰۲۵ شدت گرفت، نشان دهنده شکافی عمیق در جامعه اسرائیل است؛ جامعه‌ای که میان خشم از حماس و همدردی با غیرنظامیان فلسطینی سرگردان مانده است. این صدا‌ها با مقاومت رو به رو شدند. پلیس بار‌ها پلاکارد‌های معترضان را گرفت و گروه‌های راست افراطی فریاد زدند: «خائن‌ها!» با این حال، روت فلیسخاور فالاک، ۸۹ ساله که کودکی‌اش را در هلند تحت اشغال نازی‌ها گذراند، می‌گوید: «اگر آلمانی‌ها در دهه ۱۹۳۰ سکوت نمی‌کردند، شاید هولوکاست رخ نمی‌داد. سکوت برای من گزینه مطلوبی نیست.» این اعتراضات که گاه با خشونت پلیس سرکوب شد، نشان داد که شعار «دوباره هرگز!» برای برخی، دیگر فقط به یهودیان محدود نمی‌شود.

زنان اسرائیلی؛ صدای خاموش کودکان غزه

در میانه خشم عمومی از فروپاشی آتش‌بس با حماس، گروهی از زنان اسرائیلی تصمیم گرفتند سکوت را بشکنند. آنها با عکس‌هایی از کودکان کشته‌شده در غزه -که تنها در دو هفته پایانی مارس ۲۰۲۵ بیش از ۳۲۲ نفرشان جان باختند- به تجمعات ضد جنگ در تل‌آویو پیوستند. آمیت شیلو، وکیل ۳۰ ساله، می‌گوید: «ما می‌خواستیم به اعداد جان ببخشیم و چهره‌هایی را نشان دهیم که برای بسیاری فقط آمارند». این حرکت کوچک که ابتدا با تمسخر و تهدید مواجه شد، به سرعت گسترش یافت. در یک تجمع، تعداد معترضان از ۱۰ نفر به ۲۰۰ نفر رسید. آلما بک، فعال ۳۶ ساله، پس از دیدن عکس نایا کریم ابو داف، دختر پنج ساله‌ای که در حمله‌ای در شهر غزه کشته شد، تصمیم گرفت وارد عمل شود. او و هم‌فکرانش با چاپ تصاویر قربانیان و برپایی شمع‌های عزاداری، فضایی برای همدردی با فلسطینیان باز کردند. عادی آرگوف، روان‌شناس ۵۹ ساله که سایتی برای ثبت تلفات غزه اداره می‌کند، می‌گوید: «وقتی دیدم ۱۰۰ نفر به ما پیوستند، احساس کردم نوری در تاریکی روشن شده است.» این زنان معتقدند تغییر در پوشش رسانه‌ای و ناامیدی از ادامه جنگ، زمینه را برای شنیده شدن این صدا‌ها فراهم کرده است. در هفته‌های اخیر، نامه‌هایی از کهنه‌سربازان، افسران ذخیره و دانشگاهیان به دولت اسرائیل ارسال شده که خواستار پایان جنگ نه تنها برای نجات گروگان‌ها، بلکه برای توقف کشتار غیرنظامیان هستند. اما این اعتراضات هنوز در اقلیت‌اند و بسیاری از اسرائیلی‌ها که هنوز زخم حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ را بر دل دارند، نسبت به رنج فلسطینیان بی‌تفاوت مانده‌اند.

اعتصاب سراسری؛ خشم عمومی در برابر دولت نتانیاهو

کشف اجساد شش گروگان دیگر در تونل‌های غزه در سپتامبر ۲۰۲۴، جرقه‌ای بود که خشم عمومی را شعله‌ور کرد. ده‌ها هزار نفر به خیابان‌ها ریختند و با شعار «همین حالا!» خواستار آتش‌بس شدند. اتحادیه کارگری هستدروت، بزرگ‌ترین تشکل کارگری اسرائیل، برای اولین بار از آغاز جنگ، فراخوان اعتصاب سراسری داد. آرنون بار دیوید، رئیس این اتحادیه، گفت: «ما به جای توافق و آتش بس، کیسه‌های جسد تحویل می‌گیریم.» فرودگاه بن گوریون تعطیل شد و بخش‌های کلیدی اقتصاد -از بانکداری تا بهداشت- به حالت نیمه‌تعطیل درآمدند. این اعتصاب که با حمایت کارآفرینان فناوری و تولیدکنندگان همراه بود، فشار بی سابقه‌ای بر دولت بنیامین نتانیاهو وارد کرد. انجمن خانواده‌های گروگان‌ها اعلام کرد که مرگ این شش نفر نتیجه ناکامی دولت در دستیابی به توافق است. گیدئون لوی، ستون‌نویس هاآرتص، می‌گوید: «نتانیاهو تحت تأثیر احزاب راست افراطی است که هیچ اهمیتی به گروگان‌ها نمی‌دهند.»، اما بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، این اعتصاب را غیرقانونی خواند و هشدار داد که اقتصاد اسرائیل در شرایط جنگی تاب چنین تعطیلی را ندارد. با این حال، معترضان عقب ننشستند. خیابان‌های تل‌آویو و بیت‌المقدس شاهد درگیری با پلیس بود و برخی خواستار استعفای نتانیاهو شدند. این موج اعتراضات نشان داد که جامعه اسرائیل، پس از ۱۱ ماه جنگ و بیش از ۴۰ هزار کشته فلسطینی، دیگر نمی‌تواند بی‌تفاوت بماند.

نتیجه‌گیری: انسانیت در آزمون جنگ

اعتراضات اخیر در اسرائیل، از روز یادبود هولوکاست تا اعتصاب سراسری، حکایت از بیداری وجدان در بخشی از این جامعه دارد. بازماندگان هولوکاست با یادآوری رنج مشترک، زنان اسرائیلی با نمایش چهره‌های قربانیان و اتحادیه‌های کارگری با تعطیلی اقتصاد، همگی یک پیام دارند: جنگ غزه نه تنها گروگان‌ها، بلکه انسانیت را به گروگان گرفته است. این صداها، هرچند هنوز در اقلیت‌اند، نشان می‌دهند که «دوباره هرگز» می‌تواند فراتر از مرز‌ها و ملت‌ها معنا یابد. اما در برابر مقاومت دولت و بی‌تفاوتی اکثریت، این پرسش باقی است: آیا این فریاد‌ها به تغییر سیاست منجر خواهد شد؟