دموکراسی در ترکیه

رهبران آنکارا سالهاست شعار «ترکیه بدون تروریسم»، را در ادبیات گفتمانی خود تبلیغ و اشاعه می دهند، اما به نظر می رسد این شعار در عرصه انتزاع متوقف شده و با عرصه میدان در تعارض است. ترکیه برای تحقق این شعار در عرصه میدان، نیازمند یک دموکراسی کامل و واقعی تضمین شده توسط قانون اساسی، و سایر قوانین مدنی و جزایی است که به تصمیمات دادگاه اروپایی حقوق بشر، به ویژه موافقت نامه های بین المللی که ترکیه امضا کرده است، متعهد باشد. ترکیه عاری از ترور تنها با دموکراسی ای به دست می آید که نه به انواع تروریسم، اعم از مذهبی، تجزیه طلب و مافیایی، بدون اما و اگر، آنهم در ابعاد داخلی، منطقه ای و بین المللی را، هم در گفتار و هم در رفتار تحقق ببخشد. به نظر می رسد «دموکراسی» تنها مفهوم بنیادین پارادایم «ترکیه عاری از ترور» است، که رهبران آنکارا طی چند سال اخیر آن را به فراموشی سپرده اند و مفهوم «دولت متمرکز» در قالب نظام سیاسی اقتدارگرا در دستور کار قرار گرفته است. در صورتی که در قالب جدید که مدعی تمرکز بر پایان دادن به تروریسم است، هیچ «وحدت مفهومی» در میان اجزای پارادایم در مورد «تروریسم» ایجاد نشده و به اجماع هم نرسیده است و این روند هر دو بُعد داخلی و خارجی را دربر می گیرد. واضح است که این آشفتگی مفهومی که اساساً بنیان دموکراسی و تصمیمات سیاسی عرصه داخلی و خارجی را تحت الشعاع قرار می دهد، نه تنها از تروریسم جلوگیری نمی کند، بلکه بهانه های جدیدی برای تروریسم ایجاد می کند.

اتفاقات سیاسی این روزهای ترکیه، تکرار رخدادهای سیاسی مکرری است که در طول بیش از دو دهه حاکمیت حزب عدالت و توسعه به ویژه در یک دهه اخیر شاهد آن بودیم و رهبران حاکم بر ترکیه بارها تلاش نمودند از طُرُق سیاسی- قانونی یا با فشار و سرکوب رقبای خود را از مدار سیاست حذف کنند. با تغییر در هرم سیاسی احزاب مختلف بلوک اپوزیسیون به ویژه حزب جمهوری خلق به نوعی ورق برگشت و شاهد افزایش روزافزون مقبولیت و مشروعیت بلوک اپوزیسیون در نزد افکار عمومی ترکیه هستیم به طوری‌که در انتخابات شهرداری های سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۴ شاهد پیروزهای تاریخی نامزدهای بلوک اپوزیسون به ویژه در کلان شهرهای استانبول، آنکارا و ازمیر بودیم. این روند خوشایند ساختار سیاسی حاکم نبود و با توجه به اینکه هر روز به انتخابات بسیار حساس ریاست جمهوری آتی ترکیه نزدیک می‌شويم، این مسئله هر روز بر حساسیت خود می افزود، لذا تلاش شد با دستگیری نامزد اصلی بلوک اپوزیسیون به نام اکرم امام اوغلو که شهرداری کلان شهر استانبول را هم برعهده داشت، آخرین ضربه را به اعتبار و مقبولیت رقیب وار کند و در یک معنا مسیر پیروزی خود را هموار کند. اتفاقی که بار دیگر ترکیه را با التهاب سیاسی جدید مواجه کرد به‌طوری‌که که این‌ روزها شاهد اعتراضات گسترده طرفداران بلوک اپوزیسیون علیه ساختار حاکم بودیم.