ترامپ قاتلِ آمریکا

سوزان نوسل مقام پیشین دولت آمریکا در طی مقاله ای تحت عنوان«فروپاشی بزرگ: پایان نظم بین الملل لیبرال» به بررسی پیامدهای بازگشت دونالد ترامپ به قدرت و تأثیر آن بر نظم بین‌المللی لیبرال پرداخته است. نوسل بر این باور است که شش‌ماهه نخست از دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، ضربه‌ای اساسی به نهادهای سیاست‌خارجی آمریکا وارد کرده است، نهادهایی که طی دهه‌ها، ستون‌های نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم را تشکیل داده بودند.

مهم‌ترین نمود این دگرگونی، انحلال رسمی آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا تضعیف یا برچیدن دفاتر حقوق بشر و امور پناهندگان در وزارت خارجه، همچنین قطع بودجه ده‌ها نهاد جامعه مدنی است که در داخل و خارج از آمریکا از حمایت‌های دولتی برخوردار بودند. این اقدامات که با سرعت و بی‌پرده اجرا شده‌اند، نه تنها ابزارهای سنتی پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر را خنثی کرده‌اند، بلکه پیامی صریح به متحدان آمریکا مخابره کرده‌اند: ایالات متحده دیگر متعهد به ارزش‌های لیبرال جهانی نیست.

جهان به طرز عجیبی در حال تماشای فروپاشی اعتبار جهانی آمریکا است. ترامپ در حال قربانی کردن اصول ویلسونی و وداع با آرمان های لیبرال دموکراسی است. احتمالا فوکویاما باید کتاب دیگری در باب پایان تاریخ و غروب لیبرال دموکراسی بنگارد. افول آمریکا در شخصیت ترامپ کاملا نمایان است, به گونه ای که فاصله ترامپ با روسای جمهور پیشین آمریکا در قالب آرمان های جهانی بسیار زیاد است و یا اصلا قابل مقایسه نیست. پدیده ترامپ نشان از اتمام تاریخ انقضای لیبرال دموکراسی به عنوان باغ سبز جهنم سرمایه داری است. سرمایه داری آمریکایی با رسیدن به انتهای خود, در حال نابودی خویشتن و نمایاندن خارهای سمی لیبرال دموکراسی به جهانیان است. جهانی که قرار بود در سایه لیبرال دموکراسی به ساحل انسانیت برسد, به کشتار انسانها در مقابل چشمان سازمان های بین المللی رسیده است. ساختارهای بعد از جنگ جهانی دوم با پدیده ترامپ از هم گسسته و نظم نوین جهانی در حال پردازش با رنگ و بویی جدید و متفاوت خواهد بود. اروپا و آمریکا نتوانستند با گزاره پوشالی لیبرال دموکراسی, گفتمان غرب را پیروز این میدان معرفی کنند.

هنری کیسینجر در کتاب نظم جهانی به مسئله افول شخصیتی روسای جمهور آمریکا از گذشته اندیشه محور به امروزِ پوشالی اشاره می کند و این مهم را همسان با افول آمریکا می داند, چراکه بنیان گذاران آمریکا افرادی چون جرج واشنگتن و تماس جفرسون فلسفه وجودی این کشور را بر مبنای اصول آزادی و لیبرالیسم در داخل و خارج قرار داده بودند و افرادی مانند آبراهام لینکلن, فرانکلین روزولت و وودرو ویلسون درصدد اشاعه جهانی این اصول بودند اما ترتیب زمانی روسای جمهور آمریکا به افرادی ختم شد که نه تنها به این اصول پایبند نبودند بلکه درک اولیه از این اصول را نیز نداشتند که جو بایدن و ترامپ را می توان نماد عینی آن دانست.

از این رو, نظم جهانی در حال گسست تدریجی و معنایی است و سازمان های بین المللی درون دایره بی اعتباری غوطه ور شده اند و نامی جز کمیته اجرایی سرمایه داری اروپایی و آمریکایی برای آنها نمی توان در نظر گرفت. نظم جدیدی در حال شکل گیری است که اقدامات مخرب ترامپ در حوزه های مختلف جهانی به این امر شتاب بخشیده است. نظم جدید جهانی, خط بطلانی بر لیبرالیسم خواهد کشید و نظم آینده را بر مبنای معنا و ادراک زیست جهان انسانی پایه ریزی خواهد نمود.