اهداف حملات هوایی ترکیه به شمال عراق

عملیات هوایی «عقاب زمستان» ارتش ترکیه علیه مواضع پ ک ک در شمال عراق و سوریه با شرکت حدود 60 جنگنده انجام شد و نزدیک به 80 هدف در سه منطقه دریک، سنجار و قره‌جاک مورد اصابت قرار گرفت. وزارت دفاع ترکیه طی بیانیه‌ای ادعا کرد که عملیات هوایی موسوم به «عقاب زمستانی»، در مناطق المالکیه سوریه و سنجار عراق علیه تروریست‌ها بوده است که در آن مناطق پایگاه دارند. طبق گزارش خبرگزاری «آناتولی» در این بیانیه آمده است که هدف از این عملیات محدودکردن فعالیت گروه‌های تروریستی از جمله «پ.ک.ک» و «ی.پ.گ» و همین طور پایان دادن به حملات تروریستی آنان در مرزهای شمالی عراق و سوریه بوده است. طی این گزارش ترکیه مدعی شده که این حملات و اقدامات در چارچوب حق «دفاع از خود» و ذیل ماده ۵۱ منشور سازمان ملل انجام گرفته‌اند؛ عملیاتی که به هدف‌گیری قرارگاه‌های نظامی، ذخایر مالی و انبارهای مهمات تروریست‌ها منجر شده است. همچنین فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه در گفتگو با شبکه «A Haber» در خصوص تحولات منطقه‌ای و بین المللی اظهار داشت که در زمینه مبارزه با تروریسم عملیات عقاب زمستان هم در منطقه دریک و هم در منطقه سنجار ضربه سنگینی به تروریست‌ها وارد می‌کنیم.

 این بزرگترین عملیاتی است که نیروهای مسلح ترکیه اخیراً انجام داده‌اند. این عملیات با سایر فعالیت‌های معمولی متفاوت بوده و تمامی اهداف با دقت خاصی انتخاب شده و مورد هدف قرار گرفته‌اند. این عملیات که ضربه سنگینی به گروه پ ک ک وارد کرد، منجر به ناراحتی حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز شد. این حزب طی انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن عملیات هوایی عقاب زمستان ارتش ترکیه علیه مواضع پ ک ک در شمال عراق و سوریه، مدعی شد که در این عملیات، کردها آشکارا هدف قرار گرفته‌اند. علاوه بر بیانیه حزب دموکراتیک خلق‌ها در داخل ترکیه در اعتراض به این کنش ارتش ترکیه، واکنش تند قیس خزعلی، دبیرکل گروه شبه نظامی عصائب اهل حق به عنوان یکی از عناصر بزرگ و تأثیرگذار گروه حشدالشعبی عراق نیز قابل تأمل بود.

حملات هوایی و بعضاً زمینی ارتش ترکیه به شمال عراق و سوریه به بهانه مقابله با گروه پ ک ک مسئله جدیدی نیست و در سال‌های اخیر به صورت متداول توسط ترکیه انجام گرفته است. از این‌رو، در تحلیل رفتار ترکیه درباره حملات هوایی به شمال عراق و سوریه باید به چند نکته اساسی توجه داشت:

1- گروه پ ک ک و گروهک‌های وابسته بدان بهانه خوبی برای ترکیه‌ای است که مشتاق حضور در سرزمین‌های از دست رفته تاریخی و عثمانی از قبل قرارداد لوزان می‌باشد. ترکیه بعد از حدود یک قرن از فروپاشی امپراتوری عثمانی نیز به دنبال عراق و سوریه با شعار ملی‌گرایی است؛

2- حساسیت برخی از مناطق از جمله عراق و سوریه به لحاظ مباحث ایدئولوژیکی، ژئوپلیتیکی و انرژی در ساختار نظم جدید منطقه‌ای در جنوب غرب آسیا از چشم ترکیه و حتی آمریکا و ناتو پنهان نمانده است. بنابراین ترکیه برای ورود به این مناطق حیاتی، ابزار دیگری غیر از مقابله با گروه پ ک ک در دست ندارد؛

3- رقابت‌های منطقه‌ای مسئله دیگری است که ترکیه را به رقابت با جمهوری اسلامی ایران در منطقه از طریق مواجهه با گروه پ ک ک سوق داده است. این در حالی است که ترکیه و ایران در یک بستر به نام جهان اسلام به لحاظ ایدئولوژیکی و یک منطقه پیوسته به لحاظ ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قرار گرفته‌اند که منطق همسایگی با مشترکات فراوان دینی و مردمی، مباحث همکاری را بیشتر از مباحث رقابتی نمایان می‌سازد؛

4- ترکیه به واسطه حملات متوالی به شمال عراق و سوریه، به دنبال هویت‌سازی ملی در داخل ترکیه و هویت‌بخشی منطقه‌ای در ساختار نظام بین‌الملل است.