تحریم‌های اقتصادی ایران

این دور از مذاکرات، در شرایطی بسیار حساس برگزار می‌شود. آمریکا تحت رهبری ترامپ، موضعی تهاجمی‌تر اتخاذ کرده است؛ به ویژه در قبال فعالیت‌های غنی سازی اورانیوم توسط ایران. نماینده آمریکا، «استیو ویکاف»، به صراحت خواستار توقف کامل غنی‌سازی و حتی برچیده شدن زیرساخت‌های هسته‌ای ایران شده است؛ درخواستی که لحن تند آمریکا را تشدید کرده و سطح ریسک مذاکرات را بالا برده است. در سوی مقابل، ایران همچنان بر حق مسلم خود برای غنی سازی اورانیوم تأکید دارد. «عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه ایران، اعلام کرده است که کشورش آماده توافقی است که تضمین دهد به سمت تسلیحات هسته‌ای نخواهد رفت، اما پذیرش مطالبات «غیرمنطقی و غیر واقع بینانه» آمریکا را ناممکن می‌داند. این بن‌بست، بازتابی از بی‌اعتمادی تاریخی و اهداف متضاد دو کشور است. یکی از ویژگی‌های بارز این مذاکرات، نبود اجماع داخلی در درون دولت آمریکا است. موضع آمریکا بین خواسته‌های سخت‌گیرانه و تمایل به توافق در نوسان است. این دوگانگی، روند گفت‌و‌گو‌ها را پیچیده‌تر کرده است. اظهارات علنی مقامات آمریکایی مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی و نابودی تأسیسات هسته‌ای، ممکن است بخشی از یک تاکتیک مذاکره‌ای برای نمایش قدرت و کسب امتیاز بیشتر باشد. اما چنین موضعی می‌تواند مذاکرات را تا مرز فروپاشی پیش ببرد؛ به ویژه اگر از نگاه ایران، این خواسته‌ها تغییر مداوم خطوط قرمز تلقی شوند.

بی اعتمادی، پیوست دائمی مذاکرات احتمالی بین ایران و امریکا است. بی‌اعتمادی ایرانی‌ها به آمریکا، واقعیتی است که نه تنها در میان مردم عادی، بلکه در بین نخبگان سیاسی و حتی در میان تحلیل‌گران بین‌المللی نیز مورد تأیید قرار گرفته است. این بی‌اعتمادی ریشه در وقایع تاریخی و تجربیات تلخ گذشته دارد و به سادگی قابل اغماض نیست. همانطور که ملاحظه می‌کنید رهبر انقلاب به‌رغم وجود دلایل آرمانگرایانه در خصوص عدم اعتماد به امریکا به تجارب واقع گرایانه کف میدان یعنی تجربه تلخ بدعهدی امریکا، غشّ در معامله و عدم تحقق مقصود مذاکره یعنی رفع تحریم‌ها و ضرر و زیان در تحصیل منافع ملی می‌پردازند و با تاکید بر کلیدواژه‌های عقلانیت، هوشمندی و امثال آن همه ایرانیان با هر دین و آئین و مرام و مسلک را مخاطب خود قرار می‌دهند. مایه بسی تعجب و تأسف است که با منطقی به این روشنی هنوز عده‌ای از مسئولین کشور تنها گزینه رفع مشکلات مردم را تعامل با غرب خصوصا مذاکره با آمریکا می‌دانند بدون آنکه به تجارب تلخ مذاکرات دهه ۹۰ بین ایران و غرب (به ویژه آمریکا) اشاره نمایند. حال آنکه با هر عینکی به این ماجرا نگاه کنیم (عینک آرمانگرایی/ عینک واقع گرایی) مذاکره با امریکا نه تنها فایده‌ای ندارد و مشکلی را حل نمی‌کند بلکه اقتصاد را به حالت تعلیق درآورده، بازار ایران را شرطی کرده و مشکلات کشور را پیچیده‌تر می‌کند. تنها راه غلبه بر آمریکا و مقابله با فشار حداکثری ترامپ مقاومت حداکثری و قوی شدن جمهوری اسلامی است