جهان عرب

سفر اخیر وزیر دفاع عربستان سعودی، شاهزاده خالد بن سلمان، به تهران که در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در رم صورت گرفت، رویدادی با ابعاد راهبردی قابل توجه است. این دیدار، که در سطحی کم‌سابقه طی دهه‌های اخیر انجام شد، نشان‌دهنده تعمیق روابط دو قدرت منطقه‌ای پس از توافق آشتی پکن و ورود مناسبات به مرحله‌ای عملیاتی‌تر، به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی،دفاعی و اقتصادی است. انگیزه‌های ریاض از این سفر چندگانه به نظر می‌رسد؛ 1. تلاش برای درک دقیق‌تر مواضع کشورمان در قبال مذاکرات هسته‌ای و مدیریت پیامدهای احتمالی آن بر امنیت منطقه. 2. دوم، تحکیم و تعمیق همکاری‌های امنیتی و دفاعی دوجانبه برای مدیریت تنش‌ها، افزایش شفافیت و همکاری در موضوعاتی چون امنیت دریایی و مبارزه با تروریسم، با درک این واقعیت که امنیت پایدار خلیج فارس بدون همکاری تهران و ریاض ممکن نیست.3.وجه سوم تحلیل این سفر، به رقابت‌های منطقه‌ای، به‌ویژه میان ریاض و ابوظبی بازمی‌گردد. عدم پذیرش امارات به عنوان میزبان مذاکرات ایران و آمریکا از سوی تهران، مانع از ارتقاء ژئواستراتژیک ابوظبی شد که این امر با توجه به رقابت‌های موجود، ناخوشایند ریاض نبود. سفر وزیر دفاع سعودی می‌تواند تلاشی برای تقویت محور ریاض و ایجاد توازن در برابر دیگر بازیگران عربی باشد. 4. علاوه بر موارد فوق، نمی‌توان از تلاش محتاطانه عربستان برای فاصله‌گذاری راهبردی از عواقب ویرانگر درگیری احتمالی میان ایران و آمریکا در صورت شکست مذاکرات چشم پوشید؛ ریاض نگران آسیب‌پذیری منافع اقتصادی و خطوط انتقال انرژی خود در چنین سناریویی است!