ایلان ماسک و سیاست

در نخستین ماه‌های آغاز به کار دولت دوم دونالد ترامپ، ایلان ماسک بیش از هر زمان دیگری به حلقه قدرت در واشنگتن نزدیک شده بود. ترامپ، که پس از پیروزی مجدد در انتخابات ۲۰۲۴ به‌دنبال تقویت چهره‌ای نوگرا و ضدساختار در دولتش بود، میلیاردر خلاق و جنجالی حوزه فناوری را نه‌تنها به عنوان متحد بلکه به‌نوعی به عنوان مشاور غیررسمی در بسیاری از تصمیمات اقتصادی مطرح کرد. برای جلب رضایت ماسک، ترامپ حتی بارها در برابر برخی اعضای سنتی کابینه‌اش ایستاد. او با وجود مخالفت‌های داخلی، پیشنهاد تأسیس «وزارت کارایی دولت» را پذیرفت؛ نهادی نوظهور با هدف کاهش هزینه‌های فدرال، که فقط به خاطر ایده ماسک شکل گرفت. منابع نزدیک به کاخ سفید تأیید کردند که ترامپ در چندین جلسه، دیدگاه ماسک را به نظرات مشاوران رسمی خود ترجیح داد و تلاش کرد تا چهره‌ای وفادار به نوآوری و فناوری به نمایش بگذارد. اما این همکاری چندان دوام نداشت. در حالی که بسیاری تصور می‌کردند اتحاد میان ترامپ و ماسک می‌تواند شکل تازه‌ای از پیوند سیاست و فناوری را رقم بزند، ایلان ماسک به‌تازگی و در اقدامی ناگهانی از دولت ترامپ خداحافظی کرد. او با انتشار بیانیه‌ای رسمی، اعلام کرد که فعالیتش در رأس «وزارت کارایی دولت» را برای همیشه متوقف می‌کند. در نهایت، جدایی ایلان ماسک از دولت ترامپ نه به‌دلیل یک اتفاق، بلکه حاصل مجموعه‌ای از اختلاف‌های عمیق بود؛ از شکست برنامه‌های اقتصادی و ناکامی در وزارت تازه‌تأسیس گرفته تا تضادهای شخصیتی، رقابت بر سر دیده‌شدن، اختلاف در انتصاب‌ها و حواشی شخصی. اتحاد پر سروصدایی که قرار بود نمونه‌ای از هم‌گرایی نوآوری و سیاست باشد، در کمتر از یک سال به بن‌بست رسید. تجربه ترامپ و ماسک نشان داد که حتی دو چهره جاه‌طلب و قدرتمند، اگر اهداف و روش‌هایشان همسو نباشد، نمی‌توانند در یک مسیر باقی بمانند.

اختلاف تند ترامپ و ایلان ماسک به بحرانی برای ساختار دولت، اعتماد عمومی و مناسبات دولت با بخش خصوصی تبدیل شده است. این جدال نشانه‌ای از فروپاشی ائتلاف‌های سنتی جمهوری‌خواهان با چهره‌های نوآور است.