بن‌بست در مذاکرات هسته‌ای

تعویق دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، نشان‌دهنده وجود موانع جدی و اختلاف‌نظر‌های اساسی بین طرفین است. بر اساس گزارش المیادین، "مواضع متناقض دولت آمریکا" و تلاش واشنگتن برای "تغییر چارچوب کلی مذاکرات" از جمله دلایل این تعویق ذکر شده‌اند. این موضوع می‌تواند به این معنا باشد که دولت آمریکا در حال بازنگری در استراتژی خود در قبال ایران و یا به دنبال امتیازات بیشتری در مذاکرات است. از طرفی تعویق دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا نشان می‌دهد که حل بحران هسته‌ای مستلزم جداسازی گفت‌و‌گو‌ها از تأثیرات مخرب بحران‌های فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای، چون جنگ اوکراین و طوفان الاقصی، و همچنین مداخلات بازیگران ثالثی، چون اسرائیل، اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این مذاکرات همواره در سایه گزارش‌های جهت‌دار آژانس، فشار لابی‌های خارجی، و اولویت‌دهی واشنگتن به منافع متحدانش، به حاشیه رانده شده است. درحالی که موفقیت مذاکرات منوط به تمرکز بر منطق دوجانبه، کاهش تنش‌های هسته‌ای مبتنی بر منافع مشترک، و اجتناب از انحراف به مسائل حاشیه‌ای است. بدون تردید تداوم تأثیرپذیری از بحران‌های بیرونی احتمال توافق پایدار را به محاق می‌برد. تنها با نادیده گرفتن فشار‌های خارجی و پایبندی به دیپلماسی مستقل می‌توان امید داشت که این گفت‌و‌گو‌ها نتبجه بخش باشد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با جمعی از مسئولین ارشد سه قوه نسبت به این حربه تاکتیکی آمریکایی‌ها هشدار داده و گوشزد کردند که در مواجهه با موضوع مذاکرات با آمریکایی‌ها نه باید خوش بینی مفرط داشت و نه بدبینی افراطی؛ چرا که اولاً در میان انبوه فعالیت‌ها و کارهای دیپلماتیک دستگاه دیپلماسی ایران برای تعامل با کشورهای دیگر، مذاکره با آمریکایی‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران، تنها یک مورد از هزاران مورد است و در ثانی خوش بینی افراطی به این موضوع می‌تواند تا اثرگذاری مؤلفه‌های خارجی بر اقتصاد ایران را تشدید کند. از سوی دیگر این خوش بینی افراطی باعث افزایش انتظارات کاذب از سوی جامعه شده و در صورت برآورده نشدن آن موجب سرخوردگی و تزلزل شدید اقتصادی گردد. همچنین بدبینی افراطی نیز مخاطرات خاص خود را داشته و ممکن است تا روایت گری رسانه‌ای خارجی آسیب‌هایی نسبت به باور، شناخت و معیشت اقتصادی جامعه وارد سازد. بن بست سیاسی و در نتیجه بن بست اقتصادی و در نهایت حربه حمله نظامی، من جمله این روایت گری های نادرست رسانه‌ای غربی‌هاست که در این مدت گاها تاثیرات سوء بر بازار و اقتصاد ایران نیز داشته است. شرطی‌سازی مذاکرات به معنای گره زدن سرنوشت اقتصاد ملی به نتایج گفتگوهای بین‌المللی، می‌تواند به تضعیف استقلال اقتصادی و افزایش شکنندگی در برابر فشارهای خارجی منجر شود. اقتصاد ایران که طی دهه‌های اخیر تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته، نیازمند راهبردهایی است که وابستگی به عوامل خارجی را کاهش دهد. تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر حل مشکلات داخلی با تمرکز بر اقتصاد، نشان‌دهنده ضرورت اتخاذ رویکردی درون‌زا و مقاومتی است. این دیدگاه با نظریه‌های اقتصاد سیاسی هم‌راستا است که بر اهمیت خودکفایی و تاب‌آوری در برابر شوک‌های خارجی تأکید دارند. به‌ویژه در روزهای اخیر، تحولات مرتبط با مذاکرات ایران و آمریکا بار دیگر حساسیت این موضوع را نشان داده است.