تحلیلی بر حکم دادگاه لاهه درخصوص جنگ غزه

دادگاه بین‌المللی دادگستری اعلام کرد که اسرائیل باید اقدامات بیشتری را برای حفاظت از غیرنظامیان در نوار غزه انجام دهد و به بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی یک ماه مهلت داد تا در مورد اجرای این حکم یک طرح ارائه دهد.

صرف این واقعیت که دیوان بین المللی دادگستری شکایت آفریقای جنوبی در مورد تجاوز به غزه را پذیرفت، به این معنی است که جامعه بین المللی از تروریسم و ​​قلدری اسرائیل به ستوه آمده است. رژیمی که تا دیروز فراتر از هر قانون بین‌المللی و از هرگونه پاسخگویی به دور بود، با حمایت آمریکا هژمونی خود را بر مجامع بین‌المللی تحمیل می‌کرد. اما در حال حاضر این هژمونی به برکت خون هزاران زن و کودک در غزه و به لطف مقاومت مردان آن سرزمین تضعیف شده است. رای دیوان بین المللی دادگستری تصمیمی تاریخی و بی سابقه است و علیرغم نادیده گرفتن مهم ترین موضوع عنوان‌شده در دعوی آفریقای جنوبی یعنی «درخواست توقف فوری تجاوز رژیم صهیونیستی»، می‌توان آن را اقدامی در راستای «رهایی» از هژمونی آمریکا و نفوذ صهیونیست‌ها و غرب در مجامع بین‌المللی، به ویژه خود دیوان بین‌المللی دادگستری، توصیف کرد و این «رهایی» بدون مظلومیت و مقاومت مردم غزه محقق نمی‌شد.

چه کسی تصور می کرد در دوران هژمونی آمریکا و نظام تک قطبی که مردم جهان را وادار به سکوت می‌کند، دادگاه حق فلسطینیان در نوار غزه را برای حمایت از آنان در برابر اقدامات نسل‌کشی به رسمیت بشناسد و تاکید کند که شرایط برای تحمیل اقدامات موقت بر اسرائیل و درخواست از آن برای اجتناب از هر کار مرتبط با کشتار، حمله و تخریب علیه ساکنان غزه و تضمین تامین فوری نیازهای انسانی در نوار غزه فراهم است.  انزوایی که آمریکا در سطح بین‌المللی، شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد به دلیل حمایت از نسل‌کشی در غزه از سوی نظامیان اشغالگر اسرائیل متحمل شد، متاسفانه این بار در دیوان بین‌المللی دادگستری نیز تکرار شد.

اگرچه دادگاه تصمیمی مبنی بر الزام اسرائیل به توقف جنگ غزه صادر نکرده است اما دستورالعمل‌های صادر شده توسط آن، بر این رژیم فشار وارد کرده، آن را محدود می‌کند و همچنین ارتش اسرائیل و جنگ نظامی آن را تحت نظارت قوانین بین‌المللی قرار خواهد داد. ترسی که صهیونیست ها از تصمیم دادگاه ابراز کرده اند، کاملا به‌جا است چراکه بلافاصله پس از صدور رای دادگاه، مقرر شد شورای امنیت برای بررسی تصمیم دادگاه که از رژیم صهیونیستی خواسته از هرگونه اقدام «نسل‌کشی» در نوار غزه جلوگیری کند.

استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل فورا اطلاعیه اقدامات موقت دیوان بین المللی دادگستری را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال خواهد کرد. تصمیم‌های دیوان بین‌المللی دادگستری لازم‌الاجرا است و همه طرف‌ها باید طبق منشور سازمان ملل متحد و سیستمی که دادگاه بر اساس آن تأسیس شده است، از آن تبعیت کنند.

استفان راب سفیر پیشین آمریکا در امور جنایات جنگی در دولت اوباما در این رابطه نوشت که آمریکا برای پذیرش عدم پایبندی اسرائیل به این حکم با مشکل مواجه می‌شود، زیرا یک قاضی آمریکایی دادگاه به این تصمیم رأی داد. وی می‌افزاید که اسرائیل این پرونده را جدی گرفته است و کابینه در صورت عدم پایبندی به این حکم با یک چالش جدی مواجه می‌شود.

القدس العربی؛گرچه حکم دادگاه لاهه هیچ اشاره‌ای به لزوم برقراری آتش‌بس در غزه نمی‌کند، اما نالدی پاندور وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی پس از این حکم گفت: ارسال کمک‌های بشردوستانه و اتخاذ تدابیری برای کاهش میزان آسیب به افرادی که نقشی در جنگ اسرائیل ندارند، نیازمند برقراری آتش‌بس است.

نادیا دار مدیر استراتژی و تأثیر عفو بین‌الملل ایالات متحده آمریکا، گفت: این حکم باید به عنوان زنگ خطری برای دولت بایدن باشد تا ارسال سلاح به اسرائیل را متوقف کند یا خطر هم‌دستی با این جنایت‌ها را بپذیرد.

رائد جرار، مدیر آژانس دموکراسی برای جهان عرب، حکم دادگاه بین‌المللی دادگستری را لحظه‌ای مهم در تلاش‌ها برای توقف نسل‌کشی علیه مردم فلسطین توصیف کرد، زیرا نشان داد که اسرائیل در حال ارتکاب نسل‌کشی است.

علی رغم عدم اشاره به لزوم برقراری آتش بس در غزه؛با توجه به اجماع نظرات کارشناسان حقوقی به نظر می رسد که بخشی از جزئیات پرونده آفریقای جنوبی معقول است و جنایاتی که علیه غیرنظامیان صورت گرفته و در چارچوب تعریف نسل‌کشی طبق کنوانسیون 1948 قرار می گیرد، مستند شده است. همچنین قاضی دادگاه به اظهارات رسمی مقامات صهیونیستی مبنی بر دعوت به کشتار و تحریک برای این اقدام، استناد کرد.

جمع بندی

اگر دادگاه بین‌المللی دادگستری در کنار اقدامات تأمینی، به آتش‌بس در غزه نیز حکم می‌داد، بهترین رأیی بود که می‌توانست صادر کند اما با این حال، در نظام جهانی که لابی صهیونیست وزن زیادی دارد و آمریکا به عنوان مهم‌ترین حامی رژیم صهیونیستی، اعمال نفوذ زیادی می‌کند، حکم اولیه دادگاه بین‌المللی دادگستری را می‌توان یک «پیروزی بزرگ» برای فلسطین، یک «شکست راهبردی» برای رژیم صهیونیستی و یک نقطه عطف مهم برای «عدالت» دانست. بنابراین این یک فرصت مهم برای کشورهای عربی و اسلامی بوده که می بایست از هم اکنون برای پیوستن به آفریقای جنوبی وارد عمل شوند و بر رژیم جعلی اسرائیل جهت توقف نسل‌کشی در غزه فشار بیشتری وارد کنند و اگر این رژیم از اجرای تصمیم دادگاه خودداری کند، آفریقای جنوبی پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال خواهد کرد تا به معافیت «رژیم صهیونیستی» پایان دهد، آنگاه آمریکا در صورت استفاده از حق وتو در برابر تمام جامعه بین‌المللی و مخالفت آشکار با تصمیم نهاد اصلی قضایی سازمان ملل متحد، در تقابل با جهان قرار خواهد گرفت.