رقابت منطقه‌ای

سفر اخیر وزیر دفاع عربستان سعودی، شاهزاده خالد بن سلمان، به تهران که در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در رم صورت گرفت، رویدادی با ابعاد راهبردی قابل توجه است. این دیدار، که در سطحی کم‌سابقه طی دهه‌های اخیر انجام شد، نشان‌دهنده تعمیق روابط دو قدرت منطقه‌ای پس از توافق آشتی پکن و ورود مناسبات به مرحله‌ای عملیاتی‌تر، به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی،دفاعی و اقتصادی است. انگیزه‌های ریاض از این سفر چندگانه به نظر می‌رسد؛ 1. تلاش برای درک دقیق‌تر مواضع کشورمان در قبال مذاکرات هسته‌ای و مدیریت پیامدهای احتمالی آن بر امنیت منطقه. 2. دوم، تحکیم و تعمیق همکاری‌های امنیتی و دفاعی دوجانبه برای مدیریت تنش‌ها، افزایش شفافیت و همکاری در موضوعاتی چون امنیت دریایی و مبارزه با تروریسم، با درک این واقعیت که امنیت پایدار خلیج فارس بدون همکاری تهران و ریاض ممکن نیست.3.وجه سوم تحلیل این سفر، به رقابت‌های منطقه‌ای، به‌ویژه میان ریاض و ابوظبی بازمی‌گردد. عدم پذیرش امارات به عنوان میزبان مذاکرات ایران و آمریکا از سوی تهران، مانع از ارتقاء ژئواستراتژیک ابوظبی شد که این امر با توجه به رقابت‌های موجود، ناخوشایند ریاض نبود. سفر وزیر دفاع سعودی می‌تواند تلاشی برای تقویت محور ریاض و ایجاد توازن در برابر دیگر بازیگران عربی باشد. 4. علاوه بر موارد فوق، نمی‌توان از تلاش محتاطانه عربستان برای فاصله‌گذاری راهبردی از عواقب ویرانگر درگیری احتمالی میان ایران و آمریکا در صورت شکست مذاکرات چشم پوشید؛ ریاض نگران آسیب‌پذیری منافع اقتصادی و خطوط انتقال انرژی خود در چنین سناریویی است!

پیرامون مواضع اخیر وزیر خارجه ترکیه درقبال ایران باید گفت که مقامات سیاسی آنکارا باید یادشان باشد که در دوران گذشته هم این ایران بود که همچنان ترکیه را به مثابه یک کشور مؤثر در تحولات منطقه در مدار تحولات غرب آسیا نگه داشت و در قالب نشست‌های آستانه حضور و نقش آفرینی این کشور را به رسمیت شناخت. همراهی با نظام سلطه و استعماری هم، همواره موقتی بوده است و در صورت به بن بست کشیده شدن معادلات و تحولات سیاس، قربانی کشوری خواهد بود که علیه کشور‌های منطقه و همسایه سیاست خائنانه و توسعه طلبانه‌ای پیش کشیده است. نظام سلطه با شتاب بیشتری به دنبال تغییر در معادلات منطقه به ویژه غرب آسیا می‌باشد؛ در این میان عقل و منطق حکم می‌کند حفظ تمامیت ارضی تمامی کشور‌ها به نفع همه ساکنان و همسایگان این مناطق است. تلاش رژیم صهیونیستی و رهبران نظام سلطه برای تجزیه سوریه و تشکیل کشور‌های کوچک و وابسته، تکرار تاریخ اسفباری است که با فروپاشی امپراتوری عثمانی رخ داد و متأثر از آن پای استعمار و سلطه به منطقه کشیده شد و نتیجه‌ای جزء وقوع جنگ‌ها و انقلاب‌های ویرانگر و خانمان سوز و عقب ماندگی کشور‌های منطقه باقی نگذاشت.