دیپلماسی آب

✅بنیامین نتانیاهو در سال‌های اخیر بحران آب را به‌عنوان ابزاری برای تخریب وجهه حکمرانی ایران برجسته کرده و آن را نشانه‌ای از ناکارآمدی معرفی کرده است. اما بررسی دانش هیدروپولیتیک و نظر اندیشمندان این حوزه نشان می‌دهد که برخلاف این تصویرسازی تبلیغاتی، موقعیت ایران در مدیریت منابع آبی و ظرفیت‌های دیپلماسی آب ، به‌مراتب مطلوب‌تر از رژیم صهیونیستی است. ✳️ جایگاه جغرافیایی و ظرفیت منابع ایران با قرار گرفتن در چندین حوضه مشترک (هیرمند، ارس، دجله و فرات) نه‌تنها چالش‌های متنوعی دارد بلکه امکان نهادسازی و دیپلماسی منطقه‌ای گسترده‌تری نیز در اختیارش است. این در حالی است که اسرائیل تنها در حوضه کوچک اردن و منابع محدود داخلی گرفتار است و حتی برای تأمین نیازهای پایه‌ای به واردات آب مجازی و فناوری‌های پرهزینه شیرین‌سازی متکی می‌باشد. ✳️ دیپلماسی آب و همکاری‌های منطقه‌ای ایران با آذربایجان و ارمنستان در حوضه ارس، الگوهای همکاری موفقی مانند نیروگاه برق‌آبی مشترک و مدیریت سیلاب داشته است؛ همچنین در مرز غربی با عراق، ظرفیت گفت‌وگو بر سر دجله و فرات وجود دارد. حتی مناقشات هیرمند با افغانستان نیز نشان‌دهنده وجود چارچوب حقوقی (معاهده ۱۳۵۱) است که امکان بازتعریف و تقویت دارد. اسرائیل اما به دلیل اشغالگری و عدم اعتمادسازی، از ایجاد یک نهاد منطقه‌ای واقعی در حوضه اردن عاجز مانده و بحران حق‌آبه فلسطین و اردن را به نقطه مناقشه دائمی رسانده است. ✳️ امنیت ملی و مدیریت پایدار در ایران، بحران‌های آبی هرچند جدی هستند، اما در چارچوب سیاست‌های امنیت ملی و توسعه پایدار بررسی می‌شوند و همواره بخشی از گفتمان منطقه‌ای و جهانی بوده‌اند. در مقابل، اسرائیل بحران آب را به‌عنوان ابزار فشار علیه فلسطینیان به کار گرفته و همین امر آن را به نقطه ضعف ژئوپلیتیک تبدیل کرده است، چرا که نهادهای بین‌المللی این رویکرد را ناقض عدالت محیطی می‌دانند. ❇️اگرچه ایران با چالش‌های اقلیمی و مدیریتی جدی روبه‌رو است، اما ظرفیت‌های ژئوپلیتیک، موقعیت حوضه‌های مشترک، و تجربه‌های موفق دیپلماسی آب ی، جایگاه هیدروپولیتیک ایران را بسیار مطلوب‌تر از اسرائیل می‌سازد. برخلاف تبلیغات نتانیاهو، ایران می‌تواند از آب نه به‌عنوان نقطه ضعف، بلکه به‌عنوان پل همکاری منطقه‌ای و اهرم مشروع قدرت نرم بهره گیرد، در حالی که رژیم صهیونیستی همچنان در دام بحران‌های ساختاری ناشی از سیاست‌های اشغالگرانه خود گرفتار است.