چابکی و انعطاف پذیری

در معماری تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، اگرچه تحریم‌های شورای امنیت و سازمان ملل از وزن حقوقی بین‌المللی برخوردار بودند و تحریم‌های کنگره آمریکا دارای ثبات و پایداری بیشتری هستند، اما تحریم‌های اِعمال شده تحت اختیارات ریاست جمهوری ایالات متحده از اهمیت راهبردی منحصربه‌فردی برخوردارند. دلیل این امر را می‌توان در چند محور کلیدی خلاصه کرد: ۱. چابکی و انعطاف‌پذیری برخلاف تحریم‌های کنگره که برای تغییر یا لغو آنها نیاز به فرآیند طولانی قانونی و اجماع بین دو حزب است، اختیارات ریاست جمهوری این امکان را می‌دهد تا تحریم‌ها به سرعت اِعمال، تشدید، تسهیل یا حتی به حالت تعلیق درآیند. این انعطاف‌پذیری، تحریم‌های ریاست جمهوری را به یک ابزار دیپلماتیک کارآمد تبدیل می‌کند که می‌تواند متناسب با تحولات سیاسی و برای ایجاد اهرم فشار در مذاکرات (مانند توافق برجام یا خروج از آن) به سرعت تنظیم شود. ۲. دامنه و شدت اجرایی ریاست جمهوری از طریق دستورهای اجرایی می‌تواند بخش‌های گسترده‌ای از اقتصاد ایران از جمله نهادهای مالی، بخش انرژی و شبکه‌های تجاری را هدف قرار دهد. دستگاه‌های اجرایی تحت امر رئیس‌جمهور، به ویژه وزارت خزانه‌داری، قدرت اجرایی فوق‌العاده‌ای برای اعمال فشار بر شرکت‌ها و نهادهای ثالث در سراسر جهان دارند. تهدید به محرومیت از دسترسی به سیستم مالی و بانکی آمریکا، اثربخشی این تحریم‌ها را به مراتب فراتر از مرزهای ایالات متحده می‌برد.