روابط ایران و چین

چهارمین دور مذاکرات هسته ای میان مقامات دو کشور ایران و آمریکا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. این مذاکرات در حالی انجام شد که تنش ها در منطقه افزایش یافته و فشارهای سیاسی زیادی از سوی بازیگران مختلف بین المللی بر دو طرف وارد می شود. ❇️به طور کلی می‌توان 3 محور اصلی برای چهارمین دوره از مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در مسقط در نظر گرفت: 1. موضوع مربوط به غنی سازی اورانیوم 2. موضوع مربوط به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران 3. موضوع مرتبط با برنامه موشکی ایران. ❇️ عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، مذاکرات را«صریحتر و جدیتر» از دوره های قبل توصیف کرد و اظهار داشت که بحث‌های مفیدی در این دوره مطرح شده است. در مقابل، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، نیز مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد. ❇️با این حال می توان با توجه به روند برگزاری چهار دوره مذاکرات اخیر چند سناریوی اصلی را برای آینده مذاکرات میان دو کشور طرح کرد: 1. شکل گیری توافق گام به گام در سطح محدود 2. شکست کامل مذاکرات و تشدید تنش میان دو کشور 3. ادامه مذاکرات بدون نتیجه قطعی و نهایی. ❇️با این حال موضوعات مهمی مانند: 1. سفر ترامپ به خاورمیانه 2. تنش های منطقه ای می تواند تا حد زیادی چشم اندازه آینده مذاکرات میان آمریکا و ایران را تغییر دهد.

سفر عراقچی به چین هم‌زمان با مذاکرات هسته‌ای، صرفاً یک دیدار دیپلماتیک نبود؛ بلکه پیامی روشن به آمریکای ترامپ بود: ایران تنها نیست و می‌تواند در زمین بازی جهانی، با تکیه بر شرق، چانه‌زنی کند. چین در بحبوحه تحریم‌ها، همچنان خریدار نفت ایران ماند و با راه‌اندازی سازوکارهای مالی مستقل، نشان داد مقابل یکجانبه‌گرایی آمریکا ایستاده. این یعنی تهران در میدان فشار، حامی دارد. رایزنی با پکن پیش از مذاکرات با واشنگتن، اقدامی هوشمندانه برای تقویت دست ایران پشت میز مذاکره بود. نه صرفاً برای مشورت، بلکه برای نمایش اتحاد در برابر فشار غرب. نگاه متوازن به شرق و غرب یعنی داشتن گزینه‌های جایگزین. ایران با حفظ تعامل با چین و روسیه، به طرف آمریکایی نشان می‌دهد که هر توافقی باید محترمانه و متوازن باشد، نه تحمیلی. به طور کلی هدف این سفر، مدیریت همزمان چالش‌ها و فرصت‌ها در صحنه بین‌المللی است. این سفر تأکیدی مجدد بر اهمیت نگاه متوازن در سیاست خارجی ایرانبود.د حمایت چین از مواضع هسته‌ای ایران، مخالفت آن با تحریم‌های یکجانبه، و ادامه همکاری‌های اقتصادی علیرغم فشارها، منافع ملموسی را برای کشورمان به همراه دارد و فضای تنفس لازم را برای پیگیری اهداف ملی فراهم می‌کند. در جهانی که مناسبات قدرت به سرعت در حال تغییر است و یکجانبه‌گرایی آمریکا با چالش‌های جدی روبروست، تحکیم پیوندها با شرکای قابل اعتمادی چون چین، نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای تضمین امنیت، ثبات و پیشرفت کشورمان در دهه‌های آینده محسوب می‌شود.

۱۰ سال پیش، دولت وقت با شعار مذاکره روی کار آمد و عملاً مجبور به توافق با آمریکا بود. تحریم‌های بی‌سابقه، فروش نفت و انتقال ارز را فلج کرده و دولت در تنگنای شدید قرار داشت. آمریکا نیز تنها درگیر ایران و منطقه غرب آسیا بود و با تمام توان بر ایران متمرکز شده بود. اما امروز ایران با تجربه یک دهه تحریم، توانسته نفت بفروشد و ارز وارد کند. جبهه تحریم‌شدگان با حضور روسیه و چین گسترده شده و محور مقاومت از مدیترانه تا باب‌المندب شکل گرفته است. در مقابل، آمریکا امروز با چند بحران هم‌زمان در غرب آسیا، شرق اروپا و شرق آسیا روبه‌روست و تمرکز گذشته را ندارد. ایران باید با شناخت دقیق شرایط جهانی و داخلی، از اهرم‌های قدرت خود در مذاکرات بهره بگیرد، بر خطوط قرمز پای بفشارد و با حفظ انسجام ملی، جنگ شناختی دشمن را خنثی کند.

ترامپ پس از روی کار آمدن، به شدت به دنبال تکمیل طرح عادی سازی روابط بین کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی و در ذیل آن نیز احیای کریدور آی مک برای ضربه به دو کریدور شمال- جنوب روسیه و کریدور یک کمربند- یک جاده چین خواهد بود که هر دو پروژه هم از ایران می گذرد. ترامپ می‌داند که طرح تکمیلی صلح ابراهیم و کریدور آی مک، جز با آرامش و توافق با ایران امکان پذیر نیست. جمهوری اسلامی ایران ‌تواند در یک طرح موازی با ائتلاف با مخالفان طرح ابراهیم (ائتلاف ایرانی ـ عربی ) و جنبه سازمانی و رسمی دادن به آن، اثر پیمان ابراهیم بر منطقه را کاهش دهد. به نظر می‌رسد عربستان به عنوان مرکز ثقل پیمان ابراهیم باید هدف دیپلماسی و رایزنی جمهوری اسلامی ایران باشد تا از عوارض این پیمان کاسته و کریدور آی مک هم کارایی اصلی خود را از دست دهد.