اهداف و دستاوردهای عملیات طوفان الاقصی

   عملیات «طوفان الاقصی» در بامداد روز شنبه 15 مهر ماه 1402، همچنان در کانون توجه و اهتمام رسانه ها و محافل مختلف در سطح منطقه و جهان قرار دارد. نیروهای مقاومت فلسطین در نوار غزه در قالب یک عملیات ترکیبی، حملات حساب شده ای را علیه شهرها و شهرک‌های اراضی اشغالی در شرق و شمال غزه سامان دادند.

به گفته فرماندهان نظامی جنبش حماس، نخستین ضربه عملیات طوفان الاقصى که مواضع، فرودگاه‌ها و استحکامات دشمن را هدف قرار داد، از مرز 5000 راکت گذشت. پس از آتش بار سنگین اولیه، نیروهای مقاومت فلسطین در یک عملیات دقیق و هماهنگ ضمن عبور از مرزهای غزه با خودرو، موتورسیکلت و پاراگلایدر و ورود به شهرک‌های اشغالی در اطراف نوارغزه، بر چند پایگاه و شهرک صهیونیستی سیطره یافتند.

در همان ساعات اولیه بیش از 300 صهیونیست کشته شده و ده ها تن به اسارت نیروهای مقاومت درآمدند.  تصاویر فرار صهیونیست ‌ها با لباس شخصی، کشته شدن سربازان مرزی، غنمیت گرفته شدن خودرو و حتی تانک‌های اسرائیلی در پاسگاه ‌های مرزی نشان از عمق وحشت و غافلگیری صهیونیست‌ ها داشت.

به اعتراف مقامات تل آویو عملیات طوفان الاقصی برای آنان کاملا غافلگیرانه و غیرقابل پیش بینی بوده است. لذا حمله روز شنبه، بدترین شکست اسرائیل از زمان آغاز جنگ ارتش‌ های عربی در سال ۱۹۷۳ بود که به دنبال فعالیت‌ های فریب دهنده حماس شامل مخفی نگه داشتن طرح های نظامی خود و متقاعد کردن اسرائیل به عدم تمایل به جنگ، به انجام رسید.

نوع حمله حماس به اسرائیل نشان می ‌دهد که برای این عملیات ماه ‌ها فکر و برنامه ‌ریزی شده است؛ یعنی عملیات طوفان الاقصی کاملا حساب شده بوده و معلوم است که افرادی که عملیات را طراحی کرده اند در امور نظامی به خصوص جنگ‌های نامنظم کاملا مسلط بوده اند.

اهداف عملیات طوفان الاقصی را می توان در امور زیر خلاصه کرد:

1) پاسخ به تجاوزات اسرائیل: «محمد الضیف» فرمانده‌ گردان‌های عزالدین القسام (شاخه نظامی حماس) در باره اهداف عملیات طوفان الاقصی گفت: رژیم غاصب صهیونیستی مسجدالاقصی و محل معراج پیامبر(ص) را هتک حرمت کرد و ما قبلاً به آنها نسبت به عواقب این کارها هشدار داده بودیم. به گفته الضیف اشغالگران صدها عملیات قتل عام علیه غیرنظامیان مرتکب شدند و امروز خشم الاقصی، خشم ملت ما و مجاهدان صالح ما در حال انفجار است و این روز شماست تا به دشمن بفهمانید که به پایان رسیده است. فرمانده ارشد مقاومت فلسطین تاکید کرد: فرماندهی القسام تصمیم گرفت به همه جنایات اشغالگران پایان دهد و زمان عربده ‌کشی بدون پاسخ‌ گویی دشمن به پایان رسیده است.

2) تحکیم معادله بازدارندگی: مقاومت فلسطین با دستیابی به موشک های مختلف در جنگ های گذشته غزه تا حد زیادی قدرت بازدارندگی خود را علیه رژیم صهیونیستی تثبیت کرده و در نتیجه اسرائیل کمتر جرات ریسک حمله به فلسطینیان به ویژه در نواره غزه را می یافت. عملیات اخیر اما نشان داد مقاومت فلسطین قصد دارد معادله بازداندگی را کامل کرده و با واردکردن ضربات سخت و تلفات و خسارت های فراوان؛ هر گونه جرات ریسک را از اشغالگران سلب کرده و قدرت بازدارندگی مقاومت را به ویژه در کرانه باختری که از توانمندی های تسلیحاتی در حد نوار غزه برخوردار نیست، تعمیم دهد.

این در حالی است که صهیونیست ها به ویژه پس از روی کار آمدن افراطی ترین دولت تاریخ اسرائیل به نخست وزیری بنیامین نتانیاهو، از هیچ اقدام سرکوبگرانه و توسعه طلبانه در کرانه علیه فلسطینی ها ابایی نداشته و ضمن مصادره اراضی فلسطینی ها به شهرک سازی ادامه می دهند. عملیات اخیر پیام روشنی به مقامات تل آویو داد مبنی بر این که مقاومت در کرانه و غزه یکپارچه بوده و تعرض و تجاوز علیه هر طرف با واکنش دیگری مواجه خواهد شد.

3) اثبات کارآیی مقاومت: جبهه سازش و حامیان بین المللی آن همواره از بیهوده و پرهزینه بودن مقاومت علیه اسرائیل سخن می گفتند و با ایجاد فضای روانی و تبلیغاتی روند سازش را از سر گرفتند. در این چهارچوب، اقدام نظامی بزرگ جنبش حماس را می توان تلاش این جنبش برای مهار گرایش اعراب به عادی ‌سازی و زنده نگه داشتن مسأله فلسطین در سطح منطقه ای و بین‌ المللی قلمداد کرد تا بدین وسیله توجه و همدردی جوامع عربی و بین ‌المللی را جلب کرده و بار دیگر کارآیی گزینه مقاومت مسلحانه را به رخ سازشکاران بکشد.  

4) احیای قضیه فلسطین به عنوان مهمترین مساله: آرمان فلسطین در گذر زمان به تدریج به بوته فراموشی سپرده شده و جهانیان و حتی کشورهای منطقه حساسیت لازم و کافی را نسبت به این مساله از دست داده بودند. از یک سو، بحران های منطقه ای از جمله جنگ سوریه و ظهور داعش تا مدتی قضیه فلسطین را به محاق برد و از دیگر سو، احیای روند سازش که در قالب طرح موسوم به «معامله قرن» معاهده ابراهیم را رقم زد، بار دیگر آرمان فلسطین را به حاشیه برد. از این منظر می توان یکی از اهداف مهم عملیات اخیر مقاومت فلسطین را احیای مساله فلسطین و زنده بودن فلسطینی ها در جهت استیفای حقوق مسلم خویش و نیز جلب توجه جهانیان به این موضوع مهم قلمداد کرد.

در باره دستاوردهای این عملیات چند نکته قابل ذکر است:

1) خسارت های سنگین اسرائیل: در نبرد مقاومت با اسرائیل هیچگاه سابقه نداشته که در روز نخست یک درگیری و جنگ خسارتی بالغ بر بیش از ۳۰۰ کشته و قریب به ۱۰۰۰ مجروح را به طرف اسرائیلی تحمیل شود. همچنین این امر بی سابقه است که جریان مقاومت فلسطین در روز نخست درگیری با اسرائیل، بیش از ۵۰ اسرائیلی از جمله یک ژنرال عالی رتبه ارتش اسرائیل و شماری از افسران اطلاعاتی این رژیم را به اسارت بگیرد.

طبق آخرین اعلام رسانه های صهیونیستی شمار کشته‌های اسرائیلی در عملیات طوفان الاقصی چها ررقمی شده و به یک هزار و ۱۰۰ نفر رسیده ‌است. همچنین شمار زخمی های رژیم صهیونیستی در حملات مقاومت از آغاز نبرد طوفان الاقصی تا کنون به ۲ هزار و ۷۴۱ تن افزایش یافته است. از سوی دیگر، روزنامه تایمز اسرائیل نیز نوشت که دستکم ۱۰۰ اسرائیلی در نوار غزه اسیر هستند در حالی که گزارش‌های رسانه ‌ای نشان می‌دهد شمار اسرای اسرائیلی حداقل ۱۷۰ تن است.

2) شکست اطلاعاتی اسرائیل: با توجه به ابعاد و نتایج گسترده عملیات طوفان مهمترین

سوال این است که سازمان‌ های اطلاعاتی و جاسوسی متنوع اسرائیلی نظیر موساد، شین بت، شاباک و نیز جاسوس هایی که در نوار غزه دارند کجا بوده اند که نتوانسته اند وقوع چنین عملیات بزرگی را پیش بینی و یا سرنخ‌ هایی را از آن به دست آورند؟ اهمیت این سوال زمانی مشخص می‌شود که بدانیم اسرائیل سال هاست هویت و اعتبار ویژه‌ای را برای خود و نهاد‌های اطلاعاتی اش به ویژه موساد در عرصه بین المللی ایجاد کرده و حتی فیلم‌ های سینمایی مختلفی نیز از تبحر ماموران اطلاعاتی این نهاد در انجام ماموریت‌ های مختلف و حذف دشمنان اسرائیل ساخته شده است.

دلیل این ناکامی بزرگ اطلاعاتی اسرائیل، از یک سو به تدابیر و طراحی دقیق و فوق سری مقاومت بازمی گردد و از دیگر سو ناشی از شکاف و چالش های داخلی در پیکره سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی رژیم غاصب می باشد؛ به گونه ای که هماهنگی لازم بین دستگاه های مختلف به حداقل رسیده و در نتیجه دچار اشتباه محاسباتی وغافلگیری و شدند.

 3) تزلزل دولت نتانیاهو: پس از اوج گیری عملیات طوفان اقصی و آشکار شدن ابعاد بحرانی آن برای تل آویو، موقعیت نتانیاهو بیش از گذشته متزلزل شده و افکار عمومی اسرائیل تا حد زیادی نتانیاهو و تندور‌های موجود در دولت وی را عامل اصلی وقوع عملیات طوفان اقصی می ‌دانند و با توجه به تداوم اعتراضات در اراضی اشغالی علیه دولت فعلی به دلیل اجرایی کردن لایحه اصلاحات قضایی در اسرائیل، شرایط جهت فروپاشی این دولت فراهم است.

در این میان، یائیر لاپید و نفتالی بنت از چهره‌های سرشناس اپوزیسیون اسرائیل به نتانیاهو پیشنهاد دادند که در شرایط بحرانی کنونی، اختلافات را کنار بگذارند و یک دولت آشتی ملی را جهت مقابله با بحرانی که اسرائیل با آن رو به رو شده تشکیل دهند.

 از این رو، سناریوی فروپاشی دولت نتانیاهو و ناتوانی آن از ادامه فعالیت، با استناد به شرایط فوق العاده اراضی اشغالی می‌ تواند از جمله دستاوردهای جدیعملیات طوفان اقصی با مهندسی جریان مقاومت علیه اسرائیل باشد. به همین دلیل نتانیاهو سعی دارد از طریق ائتلاف با رقبایی چون یائیر لاپید و نفتالی بنت از چهره‌های سرشناس اپوزیسیون حتی الامکان دولت خود را در شرایط بحرانی کنونی حفظ کند.

4) توقف روند عادی سازی روابط با اسرائیل: ازدیگر تبعات یا دستاوردهای عملیات طوفان الاقصی، این است که بازیگران پروژه عادی سازی روابط با اسرائیل را دچار تامل و بازنگری نموده و حداقل این است که روند سازش تا اطلاع ثانوی به تاخیر خواهد افتاد. 

اکنون مقامات سعودی که آماه امضای توافق آشتی یا رژیم صهیونیستی بودند؛ بر سر دوراهی قرار گرفته اند که آیا به سمت انعقاد توافق آشتی با تل آویو حرکت کنند یا مترصد وضعیت غزه و تحولات شتابنده میدانی و واکنش اسرائیل و وضعیت فلسطینی ها باشند؛ فلسطینی هایی که در عملیات اخیر دست برتر را یافته و در عین حال در معرض اقدامات تلافی جویانه اسرائیل هستند.

موضع ریاض دعوت به توقف جنگ و آرامش در اراضی اشغالی است و این نشانگر آن است که سعودی ها در این جنگ حداقل موضع بی طرفانه دارند؛ لذا هر گونه تلاش برای بازگشت به چرخه سازش با این موضع گیری در تعارض می افتد.

بنا بر این، سعودی ها به طور طبیعی منتظر آنند تا غبار جنگ فرونشیند و ببینند نتایج جنگ چه خواهد شد. قطعا با توجه به نشانه های برتری مقاومت فلسطین و ضعف و ناکامی اسرائیل در این معرکه، تن دادن به سازش نوعی خودزنی محسوب می شود که بعید است مقامات سعودی این ریسک را انجام دهند.

در مجموع باید گفت نبرد بی سابقه مقاومت فلسطین از طریق عملیات طوفان الاقصی، ضربه کاری خود را علیه اسرائیل وارد کرده و نتیجه مطلوب را به دست آورده است. بی تردید آثار زلزله و شوکی که به ارکان قدرت و جامعه صهیونیستی وارد شده و به تعبیر مقام معظم رهبری ترمیم ناپذیر می باشد، تا مدت مدیدی ادامه خواهد داشت. در مقابل، حماس تا مدت ها می تواند از این دستاورد بزرگ بهره برداری سیاسی و تبلیغاتی کند و در حال و آینده آن را تبدیل به کسب امتیازات ارزشمندی نماید.