موانع و چالش‌های اقتصادی

طالبان برای نیل به قدرت در افغانستان با موانع متعددی مواجه است از جمله موانع اقتصادی؛ طالبان باید برای تثبیت قدرت در کنار اهمیت دادن به امنیت داخلی و کسب مشروعیت و مقبولیت بین‌المللی، باید به اقتصاد ورشکسته و ضعیف افغانستان که ضعیف‌ترین اقتصاد دنیا را دارد توجه نماید تا بتواند با همکاری کشورهای بزرگ و همسایگان خود این اقتصاد را سروسامان دهد و بر موانع این مولفه مهم غلبه کند، اما طالبان نمی‌تواند این مولفه مهم قدرت را نیز در حکومت اجرایی کند. در این نوشتار به موانع اقتصادی طالبان برای تشکیل حکومت و به دست‌گیری قدرت پرداخته می‌شود.

وضعیت جنگ‌زده افغانستان در دو دهه گذشته در کنار ناکارآمدی و فساد دولت سابق، نیازمندی‌های اقتصادی  این کشور را در هر سه بخش کشاورزی، صنعت و معدن، دو چندان کرده است و این کشور در هر سه حوزه  نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی است. در دوره تسلط طالبان نیز به دلیل خروج سرمایه‌ها و عدم اعتماد کشورها به اقتصاد این کشور اقتصاد افغانستان بسیار کوچکتر خواهد شد. «انیتا باسو» مدیر ریسک بخش کشورهای آسیایی در موسسه فیچ، پس از تسلط طالبان بر افغانستان گفت: «احتمالا شاهد کوچک شدن شدید اقتصاد افغانستان در سال جاری خواهیم بود. قبلا این اتفاق در کشورهایی با شرایط مشابه نظیر میانمار و سوریه تجربه شده بود. این اتفاق در مورد افغانستان هم احتمالاً خواهد افتاد چرا که دیگر جریان اصلی سرمایه ورودی به این کشور شامل کمک‌های خارجی وجود نخواهد داشت و در بدبینانه‌ترین سناریو، اقتصاد افغانستان امسال حدود ۲۰ درصد کوچک خواهد شد».

از زمان پیشروی‌های اخیر طالبان، ارزش افغانی - پول ملی افغانستان - مقابل دلار بیش از هفت درصد کاهش یافته و حالا با توجه به اخبار منع دسترسی طالبان به ذخایر ارزی افغانستان در خارج این کشور توسط آمریکا، کار برای اداره کشور سخت‌تر نیز خواهد شد. به نظر می‌رسد، قطع کمک‌های خارجی به افغانستان که پایه اقتصاد این کشور و حدود نیمی از اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد و همچنین تحریم طالبان و قطع دسترسی آن به سیستم مالی جهانی یکی از کوچکترین اقتصادهای دنیا را ضعیف خواهد نمود و این کشور را با خطر فرو پاشی اقتصادی مواجه خواهد کرد

سرنوشت اقتصاد افغانستان بستگی به تصمیم‌گیری دولت آمریکا و سایر کشورهای همسایه و همسو در به رسمیت شناختن دولت طالبان دارد. در این بین آمریکا و جوامع بین‌الملل جریان پول نقد به داخل افغانستان را متوقف کرده و این کشور را در آستانه تحریم‌های قرار داده‌اند که دسترسی طالبان به سیستم مالی جهانی را قطع می‌کند. تاثیر این سخت‌گیری‌ها همین حالا هم خود را در سقوط ارزش ارز افغانستان نشان داده است. رئیس بانک مرکزی افغانستان در مورد افزایش قیمت مواد غذایی هشدار داده است. آمریکا که ۲۰ سال گذشته حدود یک تریلیون دلار وارد افغانستان کرده، حالا دسترسی طالبان به ۹.۴ میلیارد دلار از ذخایر بین‌المللی آن را قطع کرده است. صندوق بین‌المللی پول هم طرح خود برای ۴۰۰ میلیون دلار کمک به این کشور را معلق کرده است. تحلیلگران عقیده دارند این اقدامات در کوتاه مدت بسیار فاجعه بار است و بحران مالی به وجود آمده مردم عادی را تحت تاثیر قرار می دهد. همسایگان افغانستان نیز با ریسک‌هایی فوری مواجه هستند و نااطیمنانی های ایجاد شده در افغانستان در دوره طالبان  باعث افزایش ریسک آن‌ها در نظر سرمایه‌گذاران خارجی خواهد شد.

تحقیقات نشان می‌دهد ۹۰ درصد مردم افغانستان با کمتر از روزانه دو دلار زندگی می‌کنند و قطع حمایت از این افراد یکی از کوچکترین اقتصادهای دنیا را بیش از پیش ضعیف خواهد کرد. نگرانی در مورد ناامنی غذایی افزایش یافته و انتظار می‌رود خشکسالی اوضاع را بدتر کند. گرچه کسری بودجه افغانستان با توجه به اقتصاد آن نسبتاً پایین است، ولی بانک‌ جهانی هشدار داده این کشور به خاطر وابستگی به کمک های خارجی و صادرات پایین، بدهی بسیار بالایی دارد.

طالبان  پس از تصاحب قدرت در افغانستان  با موانع زیادی مواجه است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که طالبان تجربه لازم در مدیریت اقتصادی ندارد.