ملاقات اردوغان با بایدن

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه سه شنبه هفته گذشته با جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده در حاشیه اجلاس ناتو دیدار کرد. این دیدار که اولین ملاقات دو رئیس جمهور پس از روی کار آمدن بایدن بود، برای دو کشور و به خصوص ترکیه از اهمیت بالایی برخوردار بود. به طوری که اردوغان از هفته ها قبل در سخنرانی¬های مختلف از این ملاقات و بحث¬هایی که در آن دیدار مطرح خواهد شد، سخن به میان می¬آورد.
اردوغان در این دیدار با اشاره بر اهمیت روابط دوجانبه بر لزوم توجه ایالات متحده به دغدغه ها و نگرانی های ترکیه از جمله حمایت آمریکا از کردهای شمال سوریه، حضور فتح¬اله گولن در ایالات متحده و عدم اعاده وی، تحولات مدیترانه و لیبی، افغانستان و سوریه و کنار گذاشتن ترکیه از برنامه تولید جنگنده اف- 35 تاکید کرد. بایدن هم مخالفت خود را نسبت به خرید سامانه اس-400 روسی، وضعیت دموکراسی و حقوق بشرو برخی سیاست-های منطقه¬ای ترکیه اعلام کرد.
اگرچه دو رئیس جمهور در نشت خبری پس از ملاقات، روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کردند. اما فضای رسانه¬ای حاکم و عدم ارائه جزئیات این نشست از سوی مقامات دو کشور نشان می¬دهد که پیشرفتی در حل اختلافات طرفین حاصل نشده است. کاهش ارزش لیر، هرچند که به مدت کوتاهی روند مثبتی را پس از ملاقات در پیش گرفت، نشان داد که فضای حاکم برآن رضایت بخش نبوده است.
برخی رسانه¬های ترکیه از توافق دو کشور در موضوعات افغانستان، لیبی و سوریه خبر دادند. بر این اساس رهبران دو کشور توافق کردند که خلیفه حفتر در آینده لیبی و بشار اسد نیز در آینده سوریه جایی نداشته باشند. همچنین گفته می شود که در خصوص تأمین امنیت فرودگاه بین المللی کابل توسط ترکیه پس از خروج آمریکا از افغانستان و میزبانی ترکیه از مذاکرات صلح بین افغانستان و طالبان نیز توافق حاصل شده است.
سامانه موشکی اس-400 یکی از موضوعات مهم این دیدار بود که نتایجی حاصل نشد. این سامانه سهم بزرگی در تنش بوجود آمده بین ترکیه و آمریکا دارد. با توجه به اظهارات برخی مسئولین و رسانه های دو کشور می توان گفت: اردوغان موضع خود را در خصوص اس-400 تغییر نداده و همچنان بر وجود این سامانه در کشورش تاکید دارد. وی طی نشست خبری در این خصوص گفت: هر آنچه که قبلاً در مورد اس-400ها به بایدن گفته بودم ، در این دیدار هم تکرار کردم.
اگر چه ملاقات اردوغان و بایدن در گام اول نتوانست راهی را برای حل اختلافات باز کند اما استراتژی آمریکا مبتنی برگردآوردن متحدان ناتو در بروکسل علیه تاثیرگذاری روسیه و چین و استفاده از ظرفیت ترکیه بود، بنابراین بایدن تلاش کرد بر خلاف مواضع قبلی خود در قبال ترکیه و شخص اردوغان، فضای مسالمت آمیز را در این دیدار پیش گرفت. اردوغان هم که قبلا آمریکا و ناتو را به دلیل عدم همراهی با ترکیه در سیاست¬های منطقه¬ای به شدت مورد نقد قرار می داد، موضع نرمتری اتخاذ کرد. از آنجا که دو کشور در پیشبرد اهداف خود به یکدیگر نیازدارند، سعی کردند فضا را به سمت همکاری و استفاده از ظرفیت¬های هم پیش ببرند. با توجه به شرایط اقتصادی موجود در ترکیه و به دنبال آن کاهش محوبیت اردوغان وی تلاش می کرد تا با اقناع سازی بایدن و کاهش فشارهای اقتصادی از سوی آمریکا، وضعیت موجود را بهبود بخشد، بنابراین نیازمند ایالات متحده و همکاری با این کشور می¬باشد. هر چند که ترکیه در کنار سیاست همکاری از تحکیم مناسبات با چین و روسیه به عنوان اهرم فشار علیه آمریکا با هدف تحقق اهداف خود استفاده می¬کند.