واکاوی جنگ لفظی میان آنکارا- تل‌آویو

در میان حامیان و مخالفان جبهه مقاومت شاید ترکیه دارای پیچیده‌ترین موقعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی باشد. در حالی که تا چند ماه قبل حجم صادرات- واردات آنکارا- تل‌آویو از مرز ۹ میلیارد دلار عبور کرد، تداوم ماجراجویی نتانیاهو در غزه و کشتار سیستماتیک مردم سبب شد تا رجب طیب اردوغان از توقف روابط تجاری با رژیم صهیونیستی خبر دهد. البته برخی منابع محلی و منتقدان اردوغان معتقدند که ترکیه از طریق خط تجاری جمهوری آذربایجان همچنان صادرات به سرزمین‌های اشغالی را ادامه می‌دهد. ترکیه به عنوان یکی از اعضای قدیمی پیمان آتلانتیک شمالی همواره بخشی از سازوکار امنیتی غرب در «جنگ سرد» شناخته می‌شده و سیاست مداران ترک همواره در سودای الحاق به اتحادیه اروپا هستند. کارشکنی بروکسل در روند پذیرش ترکیه به عنوان عضو جدید و در عین حال قدرت گیری حزب «آ. ک پارتی» در ترکیه سبب شد تا دولت جدید این کشور اورسیایی بیش از پیش به مسئله «هویت ترکی» و میراث «امپراتوری عثمانی» در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا توجه کند. برهمین اساس اردوغان در سودای احیای نفوذ تاریخی حکام آناتولی در شرق مدیترانه بوده و نسب به مسئله فلسطین ادعای رهبری دارد.
با آنکه طی ۱۰ ماه گذشته سلطان نوعثمانی ترکیه از فرصت‌های مختلف برای حمله لفظی به نتانیاهو و سیاست‌های تهاجمی وی استفاده کرده، اما صحبت‌های اخیر وی مبنی بر احتمال حمله به سرزمین‌های اشغالی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی- منطقه‌ای داشته است. بیست‌وهشتم ژوئیه رئیس جمهور ترکیه در جریان گردهمایی شاخه استانی حزب عدالت و توسعه در ریزه گفت که ترکیه باید آنقدر قوی شود که اسرائیل نتواند این کار‌ها را با فلسطین انجام دهد. او در ادامه با استفاده از ادبیاتی بی‌سابقه گفت که در صورت رسیدن به این نقطه ترکیه می‌تواند به مانند قره باغ و لیبی وارد فلسطین اشغالی نیز شود! پس از این اظهارنظر تهاجمی، یسرائیل کاتص وزیر خارجه رژیم صهیونیستی گفت که اردوغان ردپای صدام حسین را دنبال می‌کند. او همچنین از ناتو خواست تا ترکیه را از این پیمان نظامی اخراج کند. هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه در واکنش به لفاظی کاتص در شبکه اجتماعی «X» نوشت تاریخ برای تمام کسانی که مرتکب نسل‌کشی شدند و حامیان آنها سرنوشت یکسانی رقم زده است.
با تشدید جدال لفظی میان مقامات ترک و صهیونیست، رسانه‌های ترکیه سعی کردند تا تفسیر جدیدی از صحبت‌های اردوغان ارائه دهند تا از این طریق سطح تنش میان آنکارا- تل‌آویو را مهار کنند. به عنوان مثال در روز ۲۸ ژوئیه علی بوراک استاد دانشگاه در برنامه تلویزیونی «هابرترک» صحبت‌های اردوغان را «فی البداهه» و دارای «مصرف داخلی» برای اعضای داخلی شاخه استانی حزب «عدالت و توسعه» دانست. جوشکون باشبوغ کارشناس مسائل امنیتی نیز گفت که ترکیه قصد ندارد تا نیروی نظامی در غزه مستقر کند. وی در ادامه با اشاره به پتانسیل «سازمان همکاری اسلامی» مدعی شد که البته ترکیه در قالب یک» مداخله جمعی» می‌تواند به ایفای نقش بپردازد. مطرح شدن چنین ادعایی از سوی کارشناسان ترک نشان دهنده اولویت بندی مسائل مختلف در منظومه منافع ملی ترکیه است. به عبارت دیگر آنکارا با حمایت مسئله فلسطین و جمعیت اسلام گرای اخوانی در منطقه سعی دارد تا ضمن توسعه «عمق راهبردی»، قدرت نرم خود را در جهان اسلام افزایش دهد، اما هیچ انگیزه‌ای برای آغاز «جهاد کبیر» یا مقابله مستقیم به رژیم صهیونیستی ندارد.
در حالی که ترکیه و اسرائیل در میانه یک کارزار لفظی و تبلیغاتی قرار داشتند، ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران سبب شد تا بار دیگر مقامات ترک لب به انتقاد از تل‌آویو گشوده و این رژیم را متهم به تلاش برای گسترش جنگ در سراسر منطقه کنند. اردوغان نیز ترور شهید هنیه در تهران را اقدامی «نفرت انگیز» توصیف کرد که با هدف تضعیف روحیه و ارعاب در میان فلسطینی‌ها انجام شده است. وی در ادامه ابراز امیدواری کرد با موضع قوی‌تر جهان اسلام و اتحاد بشریت، وحشتی که اسرائیل به منطقه تحمیل کرده، به ویژه ظلم و نسل‌کشی در غزه پایان یابد. رسانه‌های دولتی ترکیه مانند «آناتولی» و «تی. آر. تی» نیز به سرعت اقدام به بازتاب مواضع ترکیه در فضای عمومی کرده و سعی کردند تا ترکیه را حامی و یاور همیشگی جنبش اسلامی حماس نشان دهند.
با وجود حمایت سیاسی- رسانه‌ای ترکیه از جنبش مقاومت فلسطین و همراهی قلبی مردم ترکیه در دفاع از آرمان فلسطین، اما موقعیت آنکارا در ناتو و روابط راهبردی آن با تل‌آویو سبب شده است تا همواره کشور‌های اسلامی با دید تردید به صحبت‌های اردوغان و حمایت ترک‌ها از مقاومت نگاه کنند. ترکیه اگر حقیقتا به دنبال حمایت از آرمان فلسطین است، پس از کشتار ۴۰ هزار فلسطینی در غزه ابتدا باید اقدام به قطع روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی با اسرائیل کند. در مرحله دوم آنکارا نیز به مانند ایران باید سیاست حمایت از مقاومت را اتخاذ کرده و به سمت حمایت مالی- تسلیحاتی از هسته‌های مقاومت در غزه و کرانه باختری حرکت کند. تحقق این دو خواسته نشان دهنده صداقت واقعی رهبران ترک در مسیر مبارزه با رژیم آپارتاید صهیونیستی و حمایت از آرمان غزه است.