دلایل سه گانه تشدید تنش‌ها در روابط پکن- واشنگتن

طی سال‌های اخیر، تنش‌های گسترده در روابط میان آمریکا و چین، چالش‌های زیادی را برای دو کشور در حوزه مسائل اقتصادی و دفاعی فراهم کرده است. در شرایط کنونی که تحت تاثیر جنگ اوکراین روابط پکن-واشنگتن به حداقل ممکن رسیده است، تلاش‌های مقامات چینی برای توسعه قابلیت‌های نظامی این کشور و افزایش قدرت نفوذش، ایالات متحده آمریکا را با چالش‌هایی اساسی روبرو کرده است. برخی از کارشناسان بر این باور هستند تا زمانی که روسیه و آمریکا در مسئله اوکراین به اتخاذ مواضع جداگانه و ضد یکدیگر بپردازند، فاصله میان چین به عنوان یکی از مهم‌ترین متحدان آسیایی روسیه با آمریکا به شدت بیشتر و بیشتر می‌شود و تنش‌های سیاسی مقامات دو کشور تشدید می‌شود.
شکی نیست که تیرگی روابط میان پکن- واشنگتن، تاثیر بسیار زیادی بر امنیت کشور‌های همسایه چین، یعنی تایوان، فیلیپین و ویتنام خواهد داشت که هر سه سعی دارند در این شرایط ضمن اتخاذ مواضع محتطانه از سوی خود، در راستای منافع خود از هر دو کشور امتیازاتی را دریافت کرده و جانب اعتدال را نگه دارند. موضوعی که موجب شده است آمریکا برای گسترش سطح نفوذ خود در منطقه آسیا و نظارت بیشتر بر این حوزه به دنبال تقویت و تحکیم روابط خود با دو کشور ژاپن و کره جنوبی بیفتد و حتی در برهه کنونی بیش از هر زمان دیگری بر لزوم تداوم چنین رابطه سه گانه‌ای اصرار می‌ورزد.
آنچه که در شرایط کنونی می‌تواند، موجی از تنش‌های جدید در روابط میان چین و آمریکا را ایجاد کند، شامل موارد زیر خواهد بود:
۱. مسئله تایوان
یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش تنش‌ها میان چین و آمریکا بر سر مسئله تایوان است. همکاری تسلیحاتی تایوان با آمریکا در شرایطی که چین این کشور را یک تهدید بزرگ جهانی قلمداد کرده است، می‌تواند بر روند صلح و ثبات پکن در منطقه آسیا تاثیر معکوس بگذارد. بخشنامه ریاست‌جمهوری بایدن در رابطه با ارائه کمک ۳۴۵ میلیون دلاری آمریکا به تایوان در برابر چین، این کشور را شدیدا عصبانی ساخته است. در عین حال، قانونگذاران آمریکایی بسیاری بر این موضوع تاکید دارند که روند ارائه کمک‌های تسلیحاتی آمریکا به تایوان در شرایط کنونی که چین در جبهه روسیه قرار گرفته است و مخالف سیاست‌های غربی در مورد جنگ اوکراین است، بایستی به قوت خود ادامه پیدا کند.
۲. مسئله ژاپن
موضوع دیگری که تنش‌ها در روابط میان چین و آمریکا را تشدید کرده است، مربوط به مسئله همکاری گسترده آمریکا و کشور ژاپن می‌شود. نوعی همکاری بزرگ که مقامات کشور چین را نسبت به موقعیتشان در منطقه آسیای شرقی دچار نگرانی و اضطراب کرده است. در همین راستا دو کشور به تازگی با کره جنوبی بیانیه‌ای مشترک را امضا و منتشر کردند که به موجب آن هر سه‌ی آنها (ژاپن، کره جنوبی و واشنگتن) بر تداوم همکاری‌های امنیتی خود جهت حفظ صلح و ثبات در منطقه اقیانوس آرام و اقیانوس هند تاکید کرده اند. امری که تهدیدات مرتبط با چنین اتحاد سه گانه‌ای را برای تامین امنیت چین در این منطقه چندین برابر می‌کند.
۳. مسئله اوکراین
از زمان آغاز جنگ اوکراین تاکنون، کشور چین به عنوان یکی از متحدان و حامیان اصلی سیاست‌های کشور روسیه در این جنگ محسوب شده است و حتی در جریان برگزاری کنفرانس صلح اوکراین، به رغم اصرار‌های فراوان ولودیمیر زلنکسی، رئیس جمهور اوکراین برای حضور پکن در این نشست، این کشور به نشانه اعتراض به عدم حضور روسیه از حضور در آن اجلاس امتناع ورزید. چین حتی تاکنون بار‌ها و بار‌ها حق دفاع روسیه از خود را در برابر اوکراین و کشور‌های عضو ناتو به رسمیت شناخته است و بر این موضوع تاکید کرده است، آمریکا با تحریک روسیه از طریق تلاش برای گسترده کردن ناتو این جنگ را آغاز کرده است.
اکنون بیشتر از هر زمان دیگری تنش میان روابط چین و آمریکا در حال افزایش است. غرب به خوبی بر این موضوع واقف است که عدم اقدام مناسب و به جا برای مقابله با پیشرفت‌های دفاعی و اقتصادی چین در بحبوحه شرایط کنونی که دو دستگی میان کشور‌های اروپایی و آمریکایی و آسیایی تحت تاثیر جنگ اوکراین به حداکثر ممکن رسیده است، می‌تواند به ضررش تمام شود، از این رو بر لزوم تداوم روابطش با رقبای چین در آسیا تاکید دارد و از چنین تعاملاتی جهت افزایش توان بازدارندگی خود در برابر پکن به شدت استقبال می‌کند.
در واقع نتایج توافقات سه گانه اخیر غرب با کشور‌های آسیایی در مقابله با توان دفاعی و موشکی چین حاکی از آن است که این کشور سعی دارد برای رقابت با پکن تا حد ممکن بر تقویت روابطش با رهبران کشور‌های آسیایی مانند ژاپن، کره جنوبی و کشور‌های دیگر این منطقه تمرکز نماید.