واقع‌گرایی راهبردی در برابر فرصت‌طلبی روسیه؛ بازتعریف دیپلماسی ایران در دوره پسا‌جنگ

ایران برای حفظ منافع ملی خود، باید در روابط با قدرت‌هایی، چون روسیه، نگاهی هوشمندانه، مشروط و مبتنی بر منافع متقابل در پیش گیرد. در شرایط پیچیده منطقه‌ای و بین‌المللی، پرهیز از وابستگی یک‌جانبه و تکیه صرف به یک بازیگر خارجی اهمیت راهبردی دارد. روابط با مسکو باید بر پایه احترام متقابل، شفافیت و تعهدات قابل‌اعتماد بازتعریف شود. دوره پساجنگ با اسرائیل، فرصت مناسبی برای بازنگری در سیاست خارجی و فعال‌سازی ظرفیت‌های متنوع دیپلماتیک و دفاعی ایران است.

✅روسیه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت و بازیگری مؤثر در نهادهایی، چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، می‌تواند در مهار فشار‌های بین‌المللی علیه ایران نقش‌آفرینی کند؛ به‌ویژه در استفاده از حق وتو، تسهیل روایت‌سازی رسانه‌ای، و تأمین برخی نیاز‌های فنی در بازسازی منطقه‌ای. با این حال، بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها نیازمند تعریف سازوکار‌هایی دقیق و مبتنی بر منافع متقابل است. تجربه رفتار‌های متناقض روسیه در قبال ایران و منطقه، ضرورت اعمال نگاه انتقادی و غیرهیجانی را در تعاملات آینده دوچندان می‌کند.

✅در این چارچوب، ایران باید هم‌زمان دیپلماسی چندجانبه، تنوع‌بخشی به شرکا، تقویت توان دفاعی بومی و همکاری با همسایگان را دنبال کند. شفاف‌سازی سیاست منطقه‌ای و استفاده از ابزار‌های رسانه‌ای و علمی برای مقابله با رفتار‌های فرصت‌طلبانه بازیگران خارجی نیز ضروری است. تنها با اتخاذ سیاست خارجی مستقل، متوازن و واقع‌بینانه است که ایران می‌تواند جایگاه خود را در نظم نوین منطقه‌ای ارتقا دهد و در برابر بازی‌های قدرت‌های بزرگ، مقاوم و اثرگذار باقی بماند.