چهارمین دور مذاکرات هسته ای میان مقامات دو کشور ایران و آمریکا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. این مذاکرات در حالی انجام شد که تنش ها در منطقه افزایش یافته و فشارهای سیاسی زیادی از سوی بازیگران مختلف بین المللی بر دو طرف وارد می شود. ❇️به طور کلی می‌توان 3 محور اصلی برای چهارمین دوره از مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در مسقط در نظر گرفت: 1. موضوع مربوط به غنی سازی اورانیوم 2. موضوع مربوط به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران 3. موضوع مرتبط با برنامه موشکی ایران. ❇️ عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، مذاکرات را«صریحتر و جدیتر» از دوره های قبل توصیف کرد و اظهار داشت که بحث‌های مفیدی در این دوره مطرح شده است. در مقابل، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، نیز مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد. ❇️با این حال می توان با توجه به روند برگزاری چهار دوره مذاکرات اخیر چند سناریوی اصلی را برای آینده مذاکرات میان دو کشور طرح کرد: 1. شکل گیری توافق گام به گام در سطح محدود 2. شکست کامل مذاکرات و تشدید تنش میان دو کشور 3. ادامه مذاکرات بدون نتیجه قطعی و نهایی. ❇️با این حال موضوعات مهمی مانند: 1. سفر ترامپ به خاورمیانه 2. تنش های منطقه ای می تواند تا حد زیادی چشم اندازه آینده مذاکرات میان آمریکا و ایران را تغییر دهد.

سفر سه روزه دونالد ترامپ به غرب آسیا در ۱۳ تا ۱۵ مه، با زمزمه‌های «خبر بزرگ» او، گمانه‌زنی‌ها درباره آتش‌بس در غزه و طرح دو دولتی را داغ کرده است. این سفر، فراتر از نمایش قدرت، تحت تأثیر نیازهای اقتصادی آمریکا و تغییرات ژئوپلیتیکی شکل گرفته است.◽️ آتش‌بس غزه: ترامپ به دنبال دستاورد دیپلماتیک و نمایش چهره صلح‌طلب آمریکاست. طرح آتش‌بس می‌تواند به «اشغال مدرن» غزه با کنترل کمک‌ها توسط شرکت‌های خصوصی منجر شود. مقاومت فلسطین شروط خود را دارد: پایان تجاوزات، رفع محاصره و بازگشت آوارگان.طرح دو دولتی: وعده به رسمیت شناختن فلسطین مبهم است و حاکمیت واقعی را به آن نمی‌دهد. این طرح با تثبیت اشغال و حذف حماس، حقوق اساسی فلسطینی‌ها را نادیده می‌گیرد. محور مقاومت آن را فاقد مشروعیت و محکوم به شکست می‌داند. تأثیر سفر ترامپ: هدف، حفظ هژمونی آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه است. مقاومت فلسطین و حمایت محور مقاومت، این طرح‌ها را با چالش جدی مواجه کرده‌اند. تجربه شکست‌هایی مثل معامله قرن، نشان‌دهنده ضعف رویکرد قمارگونه ترامپ است. چشم‌انداز منطقه: سیاست‌های آمریکا با ابهام و فشار همراه است، اما ایستادگی ملت فلسطین و هوشیاری منطقه، شانس موفقیت این طرح‌ها را کم کرده است. آینده غرب آسیا نه در دست سیاستمداران خارجی، بلکه به اراده مردم آن وابسته است.

رهبر معظم انقلاب در مجلس عزاداری شهادت حضرت امام صادق (ع) فرمودند: گاهی دهن لقی، صبر نکردن، اعتراض بیخود، تحلیل غلط تاثیر تاریخی دارد؛ لذا باید خیلی مراقبت کرد. وقتی که امام حسن مجتبی (ع) با معاویه صلح کردند، عده‌ای گله و اعتراض می‌کردند؛ حضرت در پاسخ می‌گفتند این موضوع موقت است. در این خصوص باید گفت که برخی از انقلابیون مذاکرات نظام با آمریکا را نشانه ضعف حاکمیت می بینند و چنین القا می کنند که رهبر معظم انقلاب زیر فشار عده ای مذاکره را پذیرفته اند و میگویند نظام در وضعیت صفین است. ایشان با اشاره به صبر نکردن و اعتراض بیخود عده ای که باعث تغییر مسیر تاریخ شدند سعی در بیان این نکته دارند که مذاکرات دارای یک منطق صحیح است و نظام از موضع قدرت در حال مذاکره است. پس نباید با تحلیل غلط از دلایل مذاکرات زمینه ناامیدی در دل جامعه ایران و اضلاع محور مقاومت را ایجاد کرد. از طرفی فشار بیش از حد برخی دلسوزان و انقلابیون بر مسئولان برای بیان دلایل مذاکرات ممکن است باعث شود مجبور به بیان برخی سیاست های پنهان نظام شود و اصطلاحا دست نظام برای دشمن باز شود و در صورت عدم بیان دلایل باعث ریزش در بدنه انقلابی و ناامید شدن مستضعفان عالم از ایران شود پس باید به مسئولان اعتماد کرد. همچنین اشاره به صلح امام حسن و اینکه شرایط صلح موقتی بوده برای رسیدن به هدفی بزرگتر در واقع بیانگر این موضوع است که مذاکرات نه کرنش یا تسلیم و یا عقب نشینی از مواضع اصولی انقلاب بلکه یک تاکتیک برای رسیدن به اهداف عالی انقلاب است. در پایان باید دقت کرد در تحلیل ها با دشمن مخرج مشترک نداشت در روزهایی که شبکه های ضدانقلاب چنین القا می کنند که نظام زیر فشار مجبور به مذاکره شده تکرار این سخنان توسط انقلابیون بسیار اشتباه است زیرا براساس شواهد متقن از جمله تعیین موضوع، مکان و شکل مذاکرات توسط ایران نشانه دست برتر نظام در مذاکرات است.

در دنیای سیاست، بدعهدی چیز تازه‌ای نیست؛ اما وقتی پای آمریکا و ایران وسط باشد، این بدعهدی‌ها به یک الگوی تکراری تبدیل می‌شوند! از همکاری ایران در کنفرانس بن برای ثبات افغانستان گرفته تا امضای برجام در ۲۰۱۵، ایران بارها نشان داده آماده تعامل است؛ اما در پاسخ چه دریافت کرده؟ ۱_ قرار گرفتن در محور شرارت ۲_ خروج یک‌جانبه از برجام۳_ تحریم‌های گسترده اقتصادی. در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرده بود ایران به تعهداتش پایبند است، ترامپ در ۲۰۱۸ با شعار فشار حداکثری ، همه چیز را زیر پا گذاشت. آمریکا نه‌تنها در برابر ایران، بلکه در اوکراین، کره شمالی و حتی با کانادا و مکزیک هم سابقه عهدشکنی دارد!نتیجه؟ اعتماد دوباره به آمریکا یعنی بازی با آتش! راه‌حل؟ تمرکز بر خودکفایی، اقتصاد مقاومتی و تقویت روابط با شرق و همسایگان. البته ممکن است در آینده نزدیک، کشور به سمت یک توافق موقت با آمریکا پیش برود؛ اما برای حل ریشه‌ای مشکلات که عمدتاً اقتصادی است، تنها راه مطمئن، حرکت به سوی خودکفایی و اقتصاد مقاومتی است تا با هر بدعهدی غربی‌ها، کشور دچار تزلزل نشود.

همزمان با پیگیری دیپلماسی هسته‌ای (مذاکرات مسقط و به زودی رم)، ایران و آمریکا واقع‌بینانه خود را برای سناریوهای پسا-شکست احتمالی نیز آماده می‌کنند. این آمادگی، نشانه بلوغ راهبردی برای صیانت از منافع ملی است. ایران با حسن نیت و با هدف رسیدن به توافقی خوب و پایدار که حقوق هسته‌ای و منافع اقتصادی ملت را تضمین کند، مذاکره می‌کند، اما هرگز تحت فشار و تهدید، توافقی را نمی‌پذیرد. کشورمان با اتکا به پیشرفت‌های هسته‌ای، توانمندی‌های دفاعی (موشکی و پهپادی) و عمق راهبردی منطقه‌ای (محور مقاومت)، اهرم‌های لازم برای توازن‌بخشی و بازدارندگی را در اختیار دارد. در صورت شکست مذاکرات، سناریوهای پیش‌رو عبارتند از: 1. فشار حداکثری متقابل: محتمل‌ترین سناریو؛ تشدید فشار آمریکا (تحریم، نمایش نظامی، اقدامات اسرائیل) و مقاومت فعال کشورمان (توسعه برنامه هسته‌ای، تقویت همکاری با شرق و همسایگان، حمایت از محور مقاومت). 2. درگیری نظامی: سناریوی خطرناک‌تر (با احتمال کمتر)؛ ناشی از اشتباه محاسباتی یا تحریک ثالث. حمله به ایران بی‌پاسخ نمانده و با توجه به قدرت بازدارندگی ایران، می‌تواند به جنگی منطقه‌ای با عواقب فاجعه‌بار برای همه، از جمله آمریکا، منجر شود. 3. نه جنگ، نه صلح: ادامه وضعیت فرسایشی؛ مدیریت تنش در کنار پیگیری راهبرد مقاومت فعال و صبر استراتژیک. نتیجه‌گیری: در هر صورت، کشورمان با اتکا به مؤلفه‌های قدرت ملی (انسجام داخلی، توان دفاعی و بازدارندگی، عمق راهبردی، دیپلماسی فعال و پایداری ملت)، قادر است از این مرحله عبور کرده و آینده‌ای مستقل و موفق را رقم بزند. دیپلماسی اولویت دارد، اما کشورمان با اتکای به ملت و نیروهای مسلح برای حفاظت از منافع خود در هر شرایطی آماده و توانمند است.

در ماه‌های اخیر، تبادل نامه‌های غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، از طریق واسطه‌هایی نظیر عمان و امارات، به یکی از محورهای تحلیلی رسانه‌های غربی تبدیل شده است. اگرچه محتوای دقیق این مکاتبات افشا نشده، اما شواهد نشان می‌دهد که ترامپ در این نامه ضمن عقب نشینی از سیاست‌های گذشته خود در ماجرای پیش شرط‌های زورگویانه برای آغاز مذاکرات و تعدیل رویکرد ترامپ در قبال مذاکرات، صرفاً خواستار مذاکره و توافق در رابطه با عدم دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای است. دیپلماسی ایران در مذاکرات هسته‌ای، نمایشی از «واقع‌گرایی تهاجمی» به شمار می‌رود: استفاده از ابزارهای دیپلماتیک برای حفظ دستاوردهای هسته‌ای و کاستن از فشارهای ظالمانه غربی‌ها، بدون عقب‌نشینی در مواضع امنیتی و منطقه‌ای. در این شرایط جمهوری اسلامی ایران با بازی هوشمندانه خود هم در عرصه رسانه‌ای و هم در میدان دیپلماسی تلاش دارد تا ضمن حفظ دستاوردهای صنعت هسته‌ای خود، از انرژی صلح آمیز هسته‌ای خود دفاع کرده و نهایتاً موقعیت استراتژیک و نقش بین المللی خود را در نظام بین الملل ارتقا ببخشد. لازم به ذکر است که هرگونه شکاف در درون حلقه تصمیم‌گیری می‌تواند به ابزاری برای بازیگری غرب تبدیل شود. خباثت‌های محتمل از سوی غربی‌ها و آمریکایی‌ها و دو قطبی سازی های کاذب و نهایتاً تلاش برای جدا کردن ملت از حاکمیت و یا دو پارگی در درون دولت یا ملت با انجام انواع فتنه‌های مختلف و یا سرگرم سازی جمهوری اسلامی ایران به چالش‌ها و برخی بحران‌های داخلی ممکن است تا تمرکز لازم را از ایران گرفته و منجر به اشتباه محاسباتی از سوی ایران و یا بیگانگان شده و دستاویزی برای ضربه زنی به ایران و یا جلوگیری از احقاق حقوق ایرانیان گردد. بنابراین وحدت و انسجام داخلی همراه با دقت و هوشمندی بسیار حائز اهمیت می باشد.