اهداف سفر وزیر امور خارجه ترکیه به عراق

هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه مورخه سه شنبه 31 مرداد در بغداد، با فواد حسین، همتای عراقی خود دیدار و گفتگو کرد. وی طی سخنانی در کنفرانس خبری مشترک با فواد حسین اشاره کرد که در این دیدار موضوعات بسیار مهمی به‌ویژه موضوع مبارزه با تروریسم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

فیدان با اشاره به اینکه ترکیه آماده همکاری با عراق در مبارزه با تروریسم است، اظهارداشت: نباید اجازه دهیم گروه تروریستی پ.ک.ک که دشمن مشترک ماست، روابط دوجانبه ما را مسموم کند. در این راستا یکی از درخواست‌های وزیر خارجه ترکیه از عراق، این است که دولت بغداد به طور رسمی نام پ.ک.ک را به عنوان یک گروه تروریستی اعلام کند که این کار را لزوم و شرط دوستی ترکیه و عراق قلمداد کرد و همچنین حفظ تمامیت ارضی، وحدت سیاسی و حاکمیت عراق را یکی از اولویت های سیاست خارجی عنوان داشت.

وی همچنین تأکید کرد که ترکیه قویا از "پروژه راه توسعه" به رهبری سودانی حمایت می کند چراکه به عقیده او پروژه مذکور عراق را به قطب حمل ‌و نقل منطقه تبدیل خواهد کرد .

وزیر امورخارجه ترکیه در ادامه با اشاره به اینکه ترکیه برای روابط اقتصادی خود با عراق اهمیت زیادی قائل است، تصریح کرد: "در حال حاضر حجم مبادلات تجاری ما به 25 میلیارد دلار نزدیک شده است، اما این رقم بسیار کمتر از پتانسیل واقعی ما است. بدون شک برای پیشبرد این امر اقدامات متقابلی وجود دارد که  باید انجام دهیم.

موضوعات دیگری از جمله روابط دو کشور، وضعیت گذرگاه های مرزی، تغییرات آب و هوایی، سهم آب عراق در رودخانه های دجله و فرات و صادرات نفت کردستان از طریق بندر جیهان، مورد بررسی قرار گرفت.  

سیاست جدید خارجی ترکیه

پس از کودتای ژوئن 2016 علیه اردوغان، فضای داخلی در ترکیه امنیتی شد. بحران سوریه و تهدیدهای امنیتی ناشی از مطرح شدن مسئله کردی و ترس از قوت گرفتن خواست تجزیه طلبی در عراق، سیاست گذاران آنکارا را به شدت نگران کرد.

ترکیه در دوره جدید ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان سیاست خارجی جدیدی اتخاذ کرده است. نگاه اسلام گرایانه دوران بیداری اسلامی جای خود را به سیاست "قرن ترکیه" داده است که در این رویکرد ترکیه از نقش میانجی گر در نظام بین الملل به یکی از محورهای اصلی تحولات در نظام بین الملل می تواند مبدل گردد. مبنای بازیگری در ذیل چارچوب "قرن ترکیه" دو اصل ترک گرایی و اسلام گرایی و سنتز این دو می باشد. ترکیه در صدد است علاوه بر بازیگری در صحنه بین الملل برای خود عمق استراتژیک ایجاد کند. به تعبیر دیگر ترکیه رفتاری مبتنی بر "واقع گرایی تهاجمی" را در تعامل با کشورهای منطقه و تعمیق نفوذ خود اتخاذ کرده است. در سیاست خارجی تهاجمی دولت ها خواهان افزایش امنیت خود و کاهش عامدانه امنیت سایر دولت ها هستند.

یکی از نقاط استراتژیک برای ترکیه، عراق می باشد. اولویت اصلی ترکیه در رابطه با  عراق حل و فصل مسئله کرد ها و پ.ک.ک است. ترکیه به دفعات شمال عراق را به بهانه پ.ک.ک مورد حمله قرار داده است و بر مبنای سیاست تهاجمی به دنبال تامین امنیت خود می باشد.

دیگر دغدغه ترکیه در عراق علاوه بر جلوگیری از خطر کرد ها، نفوذ بین گروه های ترکمن است. این سیاست نیز در راستای سیاست ترک گرایی سیاست خارجی ترکیه صورت می گیرد. ترکیه با استفاده از قدرت نرم خود در صدد است بین ترک های شمال شرق عراق نفوذ داشته باشد.

پر واضح است که دغدغه اقتصادی نیز از اولویت ها است و ترکیه علاوه بر افزایش مبادلات تجاری با عراق با حمایت از طرح کریدور" راه توسعه"، می خواهد جایگاه ترکیه به عنوان حلقه واصل بین اروپا و آسیا تقویت کند. چرا که با احداث کریدور راه توسعه که ترکیه از آن به عنوان راه ابریشم جدید یاد می کند سود ترکیه از انتقال انرژی و سایر محصولات چشمگیر خواهد شد. البته با تقویت این کریدور به رقابت با ایران نیز می پردازد و نقش ایران را از انتقال انرژی تزانزیت کالا به اروپا کمرنگ تر می کند.