بحران در اقلیم کردستان؛ تهدیدی برای ثبات منطقه و فرصت بازیگران فرامنطقه‌ای

✅اقلیم کردستان عراق به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و منابع غنی، برای ایران، عراق و ترکیه اهمیتی راهبردی دارد. برای بغداد، این منطقه بخشی از انسجام ملی است؛ برای تهران، مانع نفوذ گروه‌های تجزیه‌طلب و تروریستی در مرز‌های غربی؛ و برای آنکارا، هم تهدید امنیتی (پ. ک. ک) و هم شریک اقتصادی در حوزه انرژی. درگیری اخیر میان عشیره هرکی و نیرو‌های حکومت محلی در خبات، با ریشه در اختلافات ملکی، فساد حکومتی و شکاف‌های قبیله‌ای، نشانه‌ای از بحران درونی اقلیم است.

✅از دید نظریه‌های روابط بین‌الملل، بحران فعلی را می‌توان در قالب بی‌ثباتی ساختاری ناشی از ضعف دولت، تضاد‌های هویتی و نارضایتی اجتماعی تحلیل کرد. اگر نارضایتی‌های بومی با تحرکات گروه‌های مسلح و رقابت‌های منطقه‌ای هم‌زمان شود، احتمال گسترش درگیری‌ها به سلیمانیه و کرکوک افزایش می‌یابد. حضور مسلحانه عشایر، شعار‌های ضدحکومتی و ناکارآمدی حزب بارزانی، همگی نشان از بحرانی دارد که ممکن است ساختار قدرت در اقلیم را دچار شکاف عمیق کند.

✅در این شرایط، حذف تحریر الشام و جبهه‌النصره از فهرست تروریستی آمریکا زنگ خطری جدی برای ایران و عراق است. در صورت ضعف امنیتی در اقلیم، این گروه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از نارضایتی داخلی و حمایت خارجی، جای پای خطرناکی در مناطق مرزی باز کنند و سناریوی سوریه در عراق تکرار شود.

✅نقش سردار قاسم سلیمانی در ثبات اقلیم کلیدی بود؛ او با مدیریت میدانی، میانجی‌گری قبیله‌ای و تعامل با رهبران کرد، نفوذ ایران را در منطقه نهادینه کرد و مانع گسترش نفوذ دشمنان شد. همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند: «ما، بین خودمان و جامعه‌ی کردی - چه در ایران، چه در عراق - از هر ملت دیگری نسبت نزدیک‌تری می‌بینیم؛ آنها جزء ما هستند.» این نگاه، نقشه راهی برای حفظ ثبات و همگرایی منطقه‌ای است.