پروژه آبی بن‌گوریون: ابزاری برای تسلط اقتصادی و ژئوپلتیک اسرائیل

❇️ کانال بن‌گوریون یک پروژه آبی استراتژیک است که توسط رژیم صهیونیستی پیشنهاد شده و هدف اصلی آن اتصال دریای سرخ به دریای مدیترانه از طریق خاک اشغالی می‌باشد. این طرح که نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ توسط داوید بن‌گوریون مطرح شد، اخیراً در چارچوب توافق‌های کریدور هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) احیا شده و به‌عنوان رقیبی مستقیم برای کانال سوئز مصر طراحی گردیده است. طول پیش‌بینی‌شده این کانال حدود ۲۹۳ کیلومتر است که ۵۰ درصد طولانی‌تر از کانال سوئز می‌باشد و هزینه ساخت آن بین ۱۶ تا ۵۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. مسیر برنامه‌ریزی‌شده از خلیج عقبه در جنوب آغاز شده، از دره عربه عبور کرده و پس از دور زدن نوار غزه، به سواحل مدیترانه می‌رسد. این کانال ظرفیت عبور کشتی‌های حداکثر ۳۰۰ متری با عرض ۱۱۰ متر را دارد و امکان تردد دوطرفه همزمان را فراهم می‌کند که این ویژگی برخلاف سیستم یک‌طرفه کانال سوئز است.

❇️ اهداف استراتژیک رژیم صهیونیستی از اجرای این طرح شامل تسلط بر ۱۲ درصد از تجارت دریایی جهان است که هم‌اکنون از کانال سوئز عبور می‌کند و کسب سالانه ۶ تا ۱۰ میلیارد دلار درآمد می‌باشد. همچنین، این طرح به تضعیف اقتصادی مصر کمک خواهد کرد و درآمد‌های ۹.۴ میلیارد دلاری سالانه این کشور از کانال سوئز را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد و به‌عنوان اهرم فشار ژئوپلیتیک عمل می‌کند. علاوه بر این، همسویی با کریدور IMEC به اسرائیل کمک می‌کند تا به قطب تجاری منطقه‌ای تحت حمایت آمریکا و متحدان عربی نظیر امارات و عربستان تبدیل شود.

❇️ اجرای پروژه با چالش‌های عمده‌ای مواجه است که مهم‌ترین آن موقعیت جغرافیایی نوار غزه در مسیر کانال می‌باشد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که عملیات نظامی اخیر در غزه با هدف "پاکسازی" زمین‌های مورد نیاز برای احداث کانال و بهره‌برداری از میادین گازی ساحلی که دارای ذخایر ۸ تا ۱۰ میلیارد دلاری هستند، برنامه‌ریزی شده است. تأمین مالی پروژه نیز به مذاکرات با سه بانک آمریکایی برای جذب وام ۱۶ میلیارد دلاری با سود ۱ درصد و بازپرداخت ۳۰ ساله وابسته است. علاوه بر این، تهدیدات امنیتی گروه‌های مقاومت مانند انصارالله یمن و حماس علیه عبور کشتی‌ها از این آبراه، چالش دیگری محسوب می‌شود. در نهایت، موفقیت کانال به سرکوب مقاومت فلسطین و جلب همکاری اردن و عربستان برای تأمین امنیت مسیر دریایی بستگی دارد.

❇️ سخن پایانی

کانال بن‌گوریون به‌عنوان طرحی استراتژیک برای تبدیل اسرائیل به قطب تجاری منطقه و تضعیف مصر از طریق رقابت با کانال سوئز طراحی شده، اما اجرای آن منوط به اشغال کامل غزه، سرکوب مقاومت، تأمین مالی کلان و همکاری امنیتی اردن و عربستان است که در شرایط کنونی با چالش‌های جدیِ امنیتی، سیاسی و مالی مواجه می‌باشد.