اهمیت برگزاری پانزدهمین نشست بریکس

پانزدهمین اجلاس سالانه بریکس با حضور سران 5 کشور عضوِ برزیل، روسیه(به صورت غیرحضوری)، هند، چین و آفریقای جنوبی به همراه رهبران 67 کشور دیگر در ژوهانسبورگ برگزار شد. تاکنون گفتگوهای سازنده ای در باب بهبود اقتصاد جهانی، مشارکت با آفریقا و جهان جنوب در جریان برگزاری این نشست شکل گرفته است. به طور کلی مبنای تمام اظهارات انجام گرفته شده در این نشست، اعلام مواضع کشورهای عضو در رابطه با ایالات متحده و اتحادیه اروپا عنوان می‌شود. طبق گزارشات عنوان شده در حال حاضر 23 درصد از تولید ناخالص و 42 درصد از جمعیت جهان و 18 درصد از تجارت جهانی در حوزه کشورهای عضو گروه بریکس تعریف می شود و طبق برآوردهای انجام گرفته شده، بیش از 1 چهارم ثروت جهان نیز در اختیار این کشورهای عضو قرار دارد.

اهمیت برگزاری پانزدهمین اجلاس بریکس چیست؟

نشست پانزدهم بریکس، اولین نشست حضوری از سال 2019 است که در یک لحظه بسیار مهم از منظر ژئوپلتیک و ژئواکونومیک برگزار می شود. علاوه بر این اولین دیدار و ملاقات رهبران کشورهای عضو از زمان آغاز درگیری های بین روسیه و اوکراین در سال 2022 محسوب می شود که رشد متقابل، توسعه پایدار و چندجانبه گرایی فراگیر را در دستور کار خود قرار می دهد اگر چه رئیس جمهور روسیه در این نشست حضور پیدا نکرد و با تماس ویدئویی و به صورت آنلاین به سایر اعضای نشست پیوست.

1. توسعه مشارکت سازنده بین کشورهای عضو

در جریان برگزاری نشست بریکس، موضوعات مهمی همچون خطرات و بحران های مرتبط با تغییرات آب و هوایی، تحولات ایجاد شده در حوزه آموزش و توسعه مهارت های جدید برای آینده مورد توجه قرار گرفت. تقویت و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی پس از پایان دوران همه گیری به همراه دستیابی به دستور کار مشخص در زمینه توسعه پایدار تا 2030 از مهم ترین مولفه هایی است که مورد توجه کشورهای حاضر در جریان این نشست قرار گرفت.

2. تقویت بحث ها و راهکارهای سیاسی

طی سال‌های اخیر، بریکس تا حد زیادی توانسته نظم جهانی چند قطبی را به رسمیت شناخته و مورد توجه قرار دهند. امری که در تضاد با سیاست‌های یک جانبه گرایانه و تک قطبی گرایی غرب در عرصه نظام بین الملل محسوب می شود و نوعی تعادل اقتصادی و سیاسی را بین کشورهای عضو ترویج می‌کند. این نشست امکان آن را برای کشورهای عضو فراهم می کند تا بتوانند در باب موضوعات سیاسی مهمی با یکدیگر بحث و گفتگو کنند. بحث در مورد مسائل مربوط به درگیری های بین روسیه و اوکراین، افزایش تنش های سیاسی بین غرب و روسیه و آمریکا و چین و حتی بحث در مورد مسائل سیاسی مهم کشورهای آفریقایی مانند کودتای اخیر نیجر از مهم ترین این موارد است.

3. اصلاحات اقتصادی سازنده

انتظار می‌رود که نشست بریکس زمینه پیشبرد اصلاحات اقتصادی در بین کشورهای نوظهور و در حال توسعه را به خوبی فراهم سازد و زمینه‌ساز شکل گیری فضای بیشتری برای تصمیم گیری‌های اقتصادی بین‌المللی شود. اصلاح عملکرد بانک‌های توسعه چند جانبه و کاهش نگرانی های مربوط به بحران بدهی ها به همراه ایجاد فرصت های جدید اقتصادی از طریق منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا از جمله این موارد است.

قرار است به موجب برگزاری نشست بریکس فرصت های اقتصادی و تجاری خوبی نیز از طریق منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا فراهم شود. به موجب فعالیت هایی که در بریکس انجام گرفته طی سال‌های اخیر، رشد اقتصادی قابل ملاحظه ای برای برخی از قدرت های عضو به دست آمده است.

هند و چین دو نمونه بسیار خوب در این زمینه هستند. بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده بانک توسعه بریکس از زمان تاسیس تاکنون 30 میلیارد دلار در پروژه های توسعه زیر ساخت ها سرمایه گذاری کرده است و این میزان رو به افزایش است.

4. توسعه نفوذ بریکس در کشورهای دیگر

برگزاری نشست بریکس موجب خواهد شد تا زمینه برای پیوستن کشورهای بیشتری به این گروه از قدرت های اقتصادی نوظهور فراهم شود. به اعتقاد بسیاری از این کشورها، بریکس می تواند جایگزین بسیار جذاب برای گروه G-7 باشد که از کشورهای توسعه یافته تشکیل شده است.

اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که می بینیم سهم کشورهای گروه جی 7 در اقتصاد جهانی کاهش پیدا کرده و سهم بریکس به شدت در حال افزایش است. در حال حاضر بیش از 40 کشور برای پیوستن به بریکس ابراز تمایل کرده اند و حداقل 19 کشور دیگر هم به تازگی به عضویت  بریکس درآمده اند.

در نشست اخیر نیز کشورهای عضو با افزایش اعضا موافقت کرده و در بیانیه ای را برای پیوستن ده ها کشور به این گروه هموار کرده اند. این اقدام قرار است در راستای تثبیت جایگاه جهانی بریکس و توسعه این بلوک صورت گیرد در حال حاضر 22 کشور به طور رسمی درخواست پذیرش عضویت بریکس را داده اند.

کویت، عربستان، ایران، ترکیه ، تونس از جمله کشورهایی هستند که برای عضویت بریکس درخواست داده اند و تاکنون با عضویت رسمی ایران در این گروه موافقت شده است. به گفته رئیس جمهور آفریقای جنوبی پیوستن آژانتین، عربستان، مصر، امارات و اتیوپی به بریکس نیز نهایی شده است.

5. ارتقای جایگاه کشورهای آفریقایی

نشست پانزدهم بریکس زمینه خوبی را برای مشارکت رهبران کشورهای آفریقایی فراهم کرده است. بیش از 20 کشور آفریقایی در این نشست حضور پیدا کرده و حضور رهبران جامعه جهانی جنوب نیز در پانزدهمین نشست این گروه بسیار پررنگ تر و پررونق تر از قبل شده است. حضور پررنگ کشورهای آفریقایی در بریکس از این نظر می تواند، حائز اهمیت باشد که جایگاه نفوذ و مداخله کشورهای اروپایی از جمله فرانسه را در این کشور به شدت تحت تاثیر قرار داده و تقلیل می دهد.

6. دلار زدایی

بازنگری در نظام پولی حاکم بر جهان، همواره یکی از اولویت های بسیار مهم بریکس بوده است و امسال نیز ایجاد ساختار تجارت جدید خارج از سلطه غرب و دلار جز اولین اولویت های کشورهای بریکس محسوب می شود.

در حال حاضر بریکس 18 درصد از فعالیت های مربوط به تجارت جهانی را تشکیل می دهد. تجارت بین اعضای این گروه زمینه افزایش استفاده از ارزهای ملی اعضای آن را نیز برای تعاملات اقتصادی فراهم کرده و در نهایت به معرفی یک سیستم پرداخت مشترک در بلند مدت منجر می شود.

 در این راستا یکی از اهداف بلند مدت بریکس اصلاح ساختار و در نهایت جدا شدن از سازمان هایی است که در دوران پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفتند. بانک جهانی و صندوق بین المللی پول جز این دسته هستند.