چرایی پشتیبانی نظامی- امنیتی اردن از رژیم صهیونیستی

عملیات وعده صادق یگان‌های موشکی- پهپادی سپاه پاسداران دارای درس‌ها و تجربیات بسیار ارزشمندی است که ابعاد پیدا و پنهان قابل تأملی دارد. یکی از نکات قابل توجه حمله مشروع سیزدهم آوریل ایران علیه اهداف نظامی در سرزمین‌های اشغالی، همکاری اطلاعاتی- دفاعی اردن هاشمی با تل‌آویو و شرکای غربی آن بود. طی شش ماه اخیر ملک عبدالله همواره سعی کرده است تا خود را شخصی «میانه رو» و حامی آرمان فلسطین نشان دهد که سر سازش با کابینه راست گرای نتانیاهو ندارد! وی برای اثبات ادعا خود بیش از شانزده بار در قالب عملیات هلی برن اقدام به ارسال کمک‌های بشردوستانه برای مردم باریکه غزه کرده است. علی رغم تلاش خاندان سلطنتی اردن برای نشان دادن تصویری مثبت از خود در رسانه‌ها، اما در هنگام حمله ترکیبی ایران علیه رژیم صهیونیستی، سامانه‌های پدافندی عّمان در کنار سنتکام، انگلیس و فرانسه به دفاع از قاتلان زنان و کودکان فلسطینی پرداختند. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به چرایی پشتیبانی نظامی- امنیتی اردن هاشمی از رژیم صهیونیستی پاسخ دهیم.

با تشدید رقابت ژئواستراتژیک میان واشنگتن- مسکو- پکن، ایالات متحده تصمیم گرفته است تا نوع حضور خود در منطقه غرب آسیا را تغییر داده و به سمت حوزه ایندوپاسفیک نقل مکان کند. برهمین اساس آمریکایی‌ها قصد دارند تا با ایجاد سازوکار امنیتی- دفاعی جدید میان کشورهای محافظه کار سنی و رژیم صهیونیستی سد دفاعی در برابر ایران و محور مقاومت ایجاد کند. صلح ابراهیم، نشست‌های امنیتی النقب و در نهایت کریدور آیمک نشان دهنده برنامه ریزی آمریکایی‌ها برای تعریف و تثبیت این نظم جدید است. در خاورمیانه جدید سیستم‌های امنیتی- نظامی کشورهای عربی به بهانه مقابله با تهدید واهی مقاومت به دست نیروهای آمریکایی- اسرائیلی سپرده خواهد شد تا از این طریق سامانه‌های هشدار اولیه و حتی سیستم‌های پدافندی رژیم صهیونیستی در کشورهای عربی مستقر شود.

پس از قدرت‌گیری دموکرات‌ها در آمریکا، اردن هاشمی برخلاف سعودی- امارات یکی از برندگان کارزار انتخاباتی در واشنگتن بود. در این دوران دولت آمریکا اقدام به امضای قرارداد 15 ساله نظامی با اردن کرد و قرار شد تا در ازای محافظت از مرزهای اردن و  اختصاص کمک سالانه 425 میلیون دلاری، امکان دسترسی به تمام پایگاه‌های نظامی- امنیتی این کشور عربی را با حداقل کسب مجوز سیاسی به دست آورد. هم‌اکنون بیش از سه هزار نیرو آمریکایی در پایگاه نظامی الازرق مستقر هستند. نکته کلیدی آن است که طی سال‌های اخیر اردن در کنار قطر تبدیل به شریک غیرناتو آمریکا شده و از جایگاه بالایی در سازوکاری امنیتی سنتکام در حوزه شامات برخوردار است. برهمین اساس برخی تحلیلگران معتقدند اساساً دولت اردن از استقلال و اختیار کافی برای تصمیم گیری در خصوص مقابله یا همراهی با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار نیست.

پس از آشکار شدن همکاری اردن با رژیم صهیونیستی و پژواک خیانت‌ آنان در جهان عرب، ایمن صفدی وزیر خارجه اردن در اظهارات عجیب گفت که کشورش اجازه نخواهد داد که خاک آن تبدیل به میدان جنگ منطقه‌ای شود. اردنی‌ها در حالی تلویحاً همکاری دفاعی با صهیونیست‌ها را تایید می‌کنند که اخیراً امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه نیز مشارکت این کشور برای مقابله موشک‌ها و پهپادهای ایرانی را به درخواست عّمان اعلام کرد! اتخاذ این رویکرد غیرمسئولانه اردنی‌ها در قبال آرمان فلسطین اثبات کننده این نکته است که خاندان حاکم بر این کشور عربی برخلاف اظهارات دوستانه‌ای که گاهاً خطاب به طرف ایرانی ایراد می‌کند؛ اما بخشی از سیستم امنیتی آمریکا- اسرائیل در منطقه بوده و هیچ تعهدی به روح حاکم بر مذاکرات امنیتی بغداد و توافق پکن ندارند.

در شرایطی که اردن در میدان عمل، نه دیپلماسی نشان داد که صلح با اسرائیل را به روابط دوستانه با محور مقاومت ترجیح می‌دهد، شاید لازم باشد تا با لنز متفاوتی تحولات جاری در این کشور عربی دنبال و تحلیل شود. طی ماه‌های اخیر خیابان‌های اردن مملو از جمعیت شهروندان اسلام گرایانی است که خواستار تغییر رویکرد دولت‌شان در قبال پیمان‌های سیاسی- امنیتی با رژیم صهیونیستی هستند. در حالی که ماشین جنگی اسرائیل در حال کشتار مردم عادی در باریکه غزه بود، اردنی‌ها در برابر سفارتخانه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی حاضر شده و خواستار اخراج وابسته‌های نظامی- سیاسی از کشورشان شدند. اقدامات ضدصهیونیستی شهروندان اردنی در ماه‌های اخیر این ترس را در میان دستگاه‌های امنیتی رژیم ایجاد کرده است که اردن در کوتاه مدت تبدیل به یکی از اعضای محور مقاومت شود. اخیراً کتائب حزب الله عراق وعده داده است که 12 هزار اردنی‌ را با هدف حمایت مقاومت در کرانه باختری مسلح خواهد کرد. تشدید فعالیت گروه‌های مقاومت در اردن امکان تسلیح هسته‌های وابسته به جنبش اسلامی حماس و جهاد اسلامی را در کرانه باختری تسهیل خواهد کرد. شرایط منطقه بیش از پیش پیچیده شده و احتمال برخورد مستقیم میان تهران- تل‌آویو می‌تواند یکی از از سناریوهای محتمل باشد. در چنین شرایطی لازم است تا رهبران اردن با در نظر گرفتن مصالح کشورشان تصمیم بگیرند یا در کنار آرمان فلسطین قرار بگیرند یا آنکه بخشی از سرنوشت نامطلوب رژیم صهیونیستی و آمریکا در منطقه غرب آسیا باشند!