پیامدها و چشم انداز ورشکستگی بانک سیلیکون ولی

پس از سقوط بانک «سیلیکون ولی» آمریکا از ۱۰ مارس ۲۰۲۳، برداشتن مانده سپرده گذاران (حدود ۴۲ میلیارد دلار به یکباره) باعث تداوم زیان در سهام بانک‌های جهانی شد. از زمان بحران مالی در سال ۲۰۰۸، این دومین شکست بزرگ در تاریخ ایالات متحده است. همچنین تضمین‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده و دیگر سیاست‌گذاران نتوانست بازارها را آرام و باعث بازنگری در مورد آینده نرخ‌های بهره شد. تلاش‌های بایدن برای اطمینان بخشیدن به بازارها و سپرده گذاران، پس از اقدامات اضطراری برای حمایت از بانک‌ها با اعطای کمک‌های مالی، نتوانست نگرانی سرمایه گذاران را در مورد احتمال سرایت به سایر بانک‌ها در سراسر جهان برطرف کند.

تاثیر فروپاشی بانک سیلیکون ولی بر بازارهای مالی

پژواک ورشکستگی بانک سیلیکون ولی و متحمل شدن زیان هنگفت تقریبا ۱۵ میلیارد دلاری در بازارهای مالی جهانی طنین انداز شد، مشابه آنچه که جهان ۱۵ سال پیش شاهد آن بود. تردیدی نیست که بحران جدید پرسش‌های بسیاری را بر کنشگران مالی و تجاری در نقاط مختلف جهان ایجاد کرده است. برای نمونه، سهام بانکی آسیا به زیان خود ادامه دادند، زیرا سهام بانک‌های بزرگ استرالیایی ANZ، Westpac و NAB بیش از ۲ درصد از دست دادند و شاخص بخش بانکی در بورس اوراق بهادار توکیو نیز ۶.۷ درصد در معاملات اولیه سقوط و پایین‌ترین سطح خود را از دسامبر ۲۰۲۲ به ثبت رساند.

همچنین به دلیل افزایش هراس سرمایه گذاران از سقوط بیشتر، بانک‌های آمریکایی حدود ۹۰ میلیارد دلار از ارزش خود را در بازار سهام از دست دادند و زیان خود را در سه جلسه معاملاتی گذشته به حدود ۱۹۰ میلیارد دلار رساندند. بانک‌های منطقه‌ای ایالات متحده بیشترین ضرر را متحمل شدند و سهام بانک First Republic بیش از ۶۰ درصد سقوط کرد، زیرا اخبار مربوط به تامین مالی جدید نتوانست سرمایه‌گذاران را مطمئن کند و مودیز رتبه‌بندی این بانک را کاهش داد.

همچنین، شاخص بخش بانکی اروپا ۵.۷ درصد کاهش یافت، بطوریکه «کومرتس‌بانک» آلمان با ۱۲.۷ درصد و «کردیت سوئیس» ۹.۶ درصد ریزش، به پایین‌ترین سطح خود رسیدند.

اهمیت بانک سیلیکون ولی

بانک سیلیکون ولی شانزدهمین بانک ایالات متحده از نظر دارایی است که در پایان سال گذشته از ۲۰۹ میلیارد دلار فراتر رفت که سپرده‌ها بیش از ۱۷۵ میلیارد دلار بود و ورشکستگی آن بزرگترین سقوط بانک در ایالات متحده از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ است. فعالیت بانک سیلیکون ولی مبتنی بر شرکت‌های نوظهور در حوزه فناوری بود و پولی را که صاحبان آن شرکت‌ها سپرده‌گذاری می‌کردند در اوراق قرضه بلندمدت آمریکایی سرمایه گذاری می‌کرد و به سپرده گذاران سود بالایی ارائه می‌داد. در نیمه دوم سال گذشته، سپرده‌های کسانی که سرمایه گذاری در اوراق قرضه را انتخاب کردند، به دلیل افزایش نرخ سود در کشور، از بانک خارج شد. با توجه به موج عظیم برداشت‌ها، این بانک با بحران نقدینگی مواجه شد که نشان‌دهنده ناتوانی آن در ادامه پرداخت سود سپرده‌های باقی‌مانده است.

سرنوشت سپرده‌های پس انداز

۱۳ مارس ۲۰۲۳، شرکت بیمه سپرده فدرال اعلام کرد که عملاً سپرده‌های بیمه شده و بیمه نشده در بانک سیلیکون ولی را به بانک «بریج» انتقال داده است. همچنین دولت ایالات متحده وعده داده بود که تمام سپرده‌ها باید محافظت و دسترسی مشتریان برای دسترسی به تمام وجوه خود امکان‌پذیر است. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، گفت که مالیات دهندگان مسئول جبران خسارات سپرده گذاران نخواهند بود و بحران تحت کنترل است. بایدن اشاره کرد که دولت تضمین می‌کند که سپرده‌گذاران پول خود را پس خواهند گرفت، اما «مودیان مالیات متحمل هیچ ضرری نخواهند شد» و «این پول از کارمزد پرداخت‌شده توسط بانک‌ها برای بیمه سپرده‌ها تأمین می‌شود».

تاثیر بر خاورمیانه

با این حال، به نظر می‌رسد اقدامات اعلام شده توسط دولت بایدن در خاورمیانه بازتاب مثبتی نداشته است. در ۱۳ مارس، به دلیل سقوط بانک سیلیکون ولی که نگرانی‌ها از یک بحران مالی جدید را افزایش داد، بازار سرمایه در بیشتر کشورهای عربی کاهش یافت و همچنان به زیان خود ادامه می‌دهد. باید توجه داشت که ناکامی‌ها در بخش بانکی ایالات متحده همچنان بر بازارهای سهام خلیج فارس تأثیر می‌گذارد و عدم اطمینان در مورد سیاست پولی ایالات متحده را افزایش داده است.

قیمت نفت، کاتالیزور اصلی بازارهای مالی خلیج فارس، تحت تأثیر سقوط بانک سیلیکون ولی، ۴ دلار کاهش یافت، اما بهبود تقاضای چین حمایت‌هایی را فراهم کرد. اما بزرگترین تأثیر منفی مستقیماً در خارج از منطقه خلیج فارس احساس شد. شاخص بلو چیپ مصر ۳.۱ درصد کاهش یافت که تحت تأثیر کاهش ۳.۹ درصدی سهم بانک تجاری بین المللی، بزرگترین بانک کشور قرار گرفت.

چشم انداز

به باور کارشناسان، رکود بزرگ در اقتصاد آمریکا و ورشکستگی بانک‌ها تنها یکی از نتایج تحول در اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۲۳ است که از سه ماهه دوم شروع می‌شود. بطوریکه جانت یلن، وزیر خزانه داری آمریکا، این وحشت را در بازارهای جهان ابراز کرد. بنابراین اتفاقاتی که در این بانک افتاد به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر فعالیت شرکت‌های استارتاپی نیز تأثیر می‌گذارد. بنابراین، تاثیر گسترده‌ای بر استارتاپ‌ها و توسعه آن در سراسر جهان دارد.

در مجموع، نگرانی مردم در مورد بانک‌ها با توجه به آنچه در سال ۲۰۰۸ رخ داد، موجه به نظر می‌رسد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که بحران بانک‌های آمریکایی تنها یک بحران اقتصادی یا مالی نیست، بلکه یک بحران سیاسی نیز هست.