رویکرد دوگانه غرب در مواجهه با زلزله در ترکیه و سوریه

وقوع زلزله مهیب اخیر در ترکیه و سوریه که بر اساس آخرین آمارها چیزی بیش از 30 هزار نفر تلفات نیز برجا گذاشته است، به سرخط اخبار جهان تبدیل شده است. در این راستا، کشورهای مختلف در اقصی نقاط جهان ضمن اعلام تسلیت به مردم سوریه و ترکیه، به طور خاص سعی داشته اند با ارسال کمک های خود به مناطق زلزله زده دو کشور، تا حدی از آلام زلزله‌زدگان ترکیه و سوریه بکاهند.

با این حال، در این بحبوحه، کشورهای غربی که سال هاست خود را پیشقراول ارزش هایی نظیر انسان دوستی و حقوق بشر می دانند، عملکردی عجیب و البته توأم با دورویی را در مواجهه با وقوع پدیده زلزله در ترکیه و سوریه از خود نشان داده اند به نحوی که تامل عمیق در نوعِ رویکردشان به این موضوع، بار دیگر پرده ای از ماهیت حقیقی سیاست های آن ها و حتی استفاده ابزاریشان از موضوعاتی نظیر زلزله و رنج مردم در راستای اهداف خود را کنار می زند. در این رابطه، به طور خاص به 3 حوزه نیز می توان اشاره کرد.

1: دولت های غربی و فرافکنی و دروغ پردازی های هدفمند

پس از وقوع زلزله مهیب اخیر در ترکیه و سوریه، دولت های غربی و به ویژه دولت آمریکا، به جای تشدید تلاش‌ها برای کمک به زلزله زدگان، بلافاصله تمام ظرفیت های خود را فعال کردند تا از نمد زلزله در دو کشور ترکیه و سوریه برای خود کلاهی ببافند. از این رو، در مورد سوریه، جریان های سیاسی  و رسانه ای غربی بلافاصله به این موضوع اشاره داشتند که دولت سوریه اجازه رسیدن کمک های بشردوستانه به مناطق زلزله زده را نمی دهد و در این رابطه موانع گسترده ای را ایجاد می کند.

این در حالی است که این ادعا از دو جهت به کل غلط بود. اولاً، بخش هایی از رسوریه که در آن زلزله رخ داده، در کنترل ترکیه و البته گروه های شبه نظامی است که این موضوع اساسا هرگونه ایجاد مانع از سوی دولت سوریه(در امر امدادرسانی) را منتفی می کند از سوی دیگر، دولت سوریه بلافاصله پس از وقوع بحران اعلام کرد که فرودگاه های دمشق و حلب به صورت 24 ساعته به روی تمامی کشورهایی که قصد کمک به ملت زلزله زده سوریه را دارند باز هستند و اساسا دولت سوریه هیچ محدودیتی را در این رابطه تعریف نمی کند. خودِ بشار اسد و همسرش نیز شخصا به مناطق زلزله زده سفر کردند و سعی کردند از اوضاع این مناطق مطلع شوند.

در این فضا، دولت آمریکا و دیگر دولت های غربی به جای آنکه به فکر مردم زلزله زده باشند عملاً سعی داشته‌اند تا با تبلیغات رسانه ای و جنگ روانی خود، مردم زلزله‌زده که البته به دلیل خراب شدن خانه و کاشانشان خشمگین هستند را علیه دولت سوریه بشورانند و این دولت را به بی کفایتی و ناکارآمدی و اینکه اساساً درد مردم سوریه برای آن از اهمیت برخوردار است، متهم سازند.

در مورد ترکیه نیز جریان های سیاسی و رسانه ای غربی سعی داشته اند تا جای ممکن واقعه زلزله را به اهرمی سیاسی علیه رجب طیب اردوغان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال 2023 این کشور تبدیل کنند. البته که در ابتدای وقوع زلزله اتخاذ رویکرد دوگانه از سوی جهان غرب در مواجهه با زلزله ترکیه و سوریه و حفظ ساختار تحریم ها علیه نظام سیاسی سوریه و در نقطه مقابل تاکید بر فراهم بودن زمینه ها جهت ارسال کمک به ترکیه نیز نشان داد که غرب حتی در ادعاهای به ظاهر بشردوستانه خود نیز استانداردهای دوگانه را لحاظ می‌کند.

2: تعلل جهان غرب در کمک به زلزله زدگان ترکیه و سوریه

یکی دیگر از نکات قابل تامل در مورد زلزله ترکیه و سوریه و رویکرد کشورهای غربی به این پدیده این است که بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه که بارها از سوی رهبران غربی به اقتدارگرایی و نقض حقوق بشر و غیره متهم شده اند، زودتر از کشورهای غربی وارد میدان کمک به مردم زلزله زده ترکیه و سوریه شدند و هیچ محدودیتی و خط قرمزی را نیز برای خود تعریف نکردند.

در این رابطه به طور خاص می توان به ابتکار ایران جهت ارسال فوری کمک های بشردوستانه به زلزله زدگان دو کشور مذکور اشاره کرد. با این حال، کشورهایی غربی با کوهی از ادعا در زمینه انسان دوستی، تعلل فراوانی را در کمک به زلزله زدگان در پش گرفتند و البته که از چشم اندازی سیاسی و با کارزارهای ترویج اطلاعات غلط و نادرست نیز سعی در استفاده از موقعیت پیش آمده در راستای اهداف و منافع خود داشته اند.

از چشم اندازی کلی نیز، پس از وقوع زلزله در ترکیه و سوریه، کشورهای غربی تا چندین روز و البته همچنان، درگیر تعریف برخی خط قرمزها برای خود نظیر اینکه آیا باید تحریم ها علیه سوریه تعلیق شوند یا خیر و امثالهم بوده اند. مساله ای که با توجه به عمق بحران زلزله اخیر و سرمای شدید هوا در دو کشور ترکیه و سوریه، میزان تلفات و آسیب های زلزله را برای مردم این دو کشور افزایش داده است.

3: نقش ضمنی و تاریخی غرب در تشدید مشکلات مردم زلزله‌زده سوریه

جهان غرب مدت هاست که در پسِ ارزش های به اصطلاح مترقی خود، یک فرمول محوری را اساس کارش قرار داده است و آن این نکته می باشد که هر دولت و ملتی که بنا نداشته باشد در برابر غرب و گفتمان های غالب آن تسلیم شود، بایستی هدفِ فشار و تحریم و حتی حمله نظامی قرار گیرد. این فرمول به طور خاص در سال های اخیر علیه ملت سوریه برقرار بوده است. البته که این رویکرد، نظام سیاسی سوریه را سرنگون نکرده اما ملت سوریه را با چالش ها و مشکلات گسترده ای به ویژه در حوزه اقتصادی و سخت تر شدن وضعیت معیشتی آن ها رو به رو کرده است.

مسأله ای که موجب شده در شرایط کنونی که این کشور شاهد وقوع زلزله ای مهیب و مرگبار بوده، با سختی‌های به مراتب گسترده تری رو به رو شود و از توانایی چندانی جهت مواجهه موثر با ابعاد آسیب زای زلزله اخیر برخوردار نباشد. بدتر از همه اینکه همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، در شرایطی که زلزله رخ داده نیز همین دسته از کشورها با استانداردهای دوگانه خود روند امدادرسانی به ملت سوریه را سخت تر می کنند و در عین حال سعی بر آن دارند تا تقصیرات و کاستی ها در این حوزه را متوجهِ دولت سوریه کنند.

در این چهارچوب، اساسا نقش جهان غرب در رابطه با زلزله سوریه و ترکیه، نه مبتنی بر اصول انسان‌دوستانه، بلکه کاملا متکی بر محاسبات سیاسی بوده است. موضوعی که در روزهای اخیر انتقادات زیادی را نیز از قدرت های غربی برانگیخته است.