رد ادعای واهی آمریکا پیرامون انتقال ذخایر اورانیوم غنی شده و تطعیلی غنی سازی

طنین‌سنتر؛ مدت زمان زیادی تا برگزاری دور دوم مذاکرات اتمی ایران و آمریکا با میانجی گری دولت عمان در روز شنبه آتی باقی نمانده است. بسیاری از تحلیلگران ضمن تمجید از جو مثبت دور نخست مذاکرات میان تهران-واشینگتن، به طور خاص به این مساله اشاره می‌کنند که تداوم این روند و گفت‌و‌گو‌های سازنده می‌تواند زمینه را برای حصول یک توافق تازه و البته قریب‌الوقوع فراهم سازد.

با این همه، در ساعات اخیر، شاهد انتشار دو خبر معنادار با محوریت مذاکرات اتمی ایران و آمریکا بوده‌ایم که با پیام‌های قابل توجهی همراه است. اول اینکه نشریه گاردین در گزارشی تاکید کرده که طرف آمریکایی خواستار انتقال ذخایره اورانیوم غنی شده ایران به یک کشور ثالث نظیر روسیه است. گزاره‌ای که ایران به احتمال زیاد آن را رد می‌کند و این مساله یک مانع بزرگ در مسیر مذاکرات است. مساله دوم اینکه استیون ویتکاف نماینده ویژه ترامپ در مذاکرات اتمی با ایرن نیز در موضع گیری که به تازگی ایراد کرده گفته که ایران باید غنی سازی اورانیوم و آنچه وی برنامه تولید سلاح‌های اتمی ادعا کرده را خاتمه دهد.

ایران بار‌ها اعلام کرده که هیچ برنامه‌ای برای ساخت تسلیحات اتمی ندارد و البته که نهاد‌های اطلاعاتی غربی نیز این مساله را به کرات تایید کرده‌اند. با این حال، اصل غنی سازی یکی از خطوط قرمز ایران است که بعید است ایران در مورد آن کوتاه بیاید. دستاوردی که در زمان توافق برجام عملاً برای کشورمان تثبیت شده است. از این رو، در رابطه با این دو خبر، بایستی دو نکته را مد نظر داشت.

اول اینکه اصرار احتمالی دولت ترامپ مبنی بر خروج اورانیوم غنی شده کشورمان از ایران و انتقال آن به یک کشور ثالث، منطقی نیست. دلیل آن هم روشن است، زیرا دولت ترامپ در جریان توافق برجام بدعهدی خود را نشان داده و بهتر است که مواد هسته‌ای ایران همانطور که برخی منابع آگاه اعلام کرده‌اند که ایران تاکید کرده، در خاک کشورمان باقی بماند و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار بگیرد (در صورت حصول یک توافق عزتمندانه که منافع ملی ایران را هم رعایت کند).

در این چهارچوب، طرف آمریکایی عملا این نکته را در ذهن خواهد داشت که نقض عهدش برای مرتبه دوم در قالب معادله اتمی ایران، از سوی تهران بی‌پاسخ نخواهد ماند و ایران خیلی زود می‌تواند بازرسان آژانس را اخراج و بار دیگر روند عادی فعالیت‌های اتمی اش را از سر بگیرد. به هر حال، ایران هم باید تضمین‌های جدی را در مورد اجرای تعهدات آمریکا در دست داشته باشد.

نکته دوم اینکه این مساله که ویتکاف می‌گوید ایران باید به کل غنی سازی اورانیوم را تعطیل کند و یا این آمریکا است که تعیین می‌کند بازرسی از مراکز اتمی ایران را چه افرادی انجام دهند، بیش از آنکه مواضعی واقعی باشد، به نظر می‌رسد عمدتاً مصرف داخلی دارد و برای اقناع طیف‌هایی در داخل آمریکا مطرح می‌شود که مدام بر تشدید فشار‌ها علیه ایران تاکید دارند. با این حال، دولت ترامپ می‌داند که این اهرم اثربخش نیست، اما مجبور است که با برخی موضع گیری ها، آن‌ها را هم راضی نگه دارد.

از این رو، کاملاً واضح است که خودِ مقام‌های آمریکایی نیز می‌دانند که طرح درخواست‌های حداکثری از ایران، نه تنها گرهی را باز نخواهد کرد بلکه می‌تواند کلاف معادله اتمی ایران را به ضرر آن‌ها پیچیده‌تر هم کند.