دلایل سفر معاون ترامپ به هند در بحبوحه جنگ تجاری آمریکا و چین

همزمان با جنگ تجاری میان پکن و واشنگتن، «جی‌دی ونس» معاون دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در یک ماموریت دیپلماتیک مهم از سوی دولت واشنگتن به دهلی‌نو سفر کرد تا پس از بحث در خصوص گره‌گشایی از فرصت‌های اقتصادی، توافق دوجانبه تجاری امضا شود. در این سفر، شماری از مقامات دولتی ونس را همراهی می‌کنند که به نظر می‌رسد با هدف گفت‌و‌گو و زمینه‌سازی برای امضای توافق تجاری در جریان سفر ترامپ به هند در روز‌های آتی خواهد بود.

واقعیت این است که توافق تجاری آمریکا با هند، نه تنها به شکل قابل توجهی موجب تحکیم و تقویت روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور خواهد شد؛ بلکه دست هر دو کشور را نسبت به اقدامات آتی اقتصادی بویژه در خصوص کاهش تعرفه‌ها و افزایش مبادلات اقتصادی باز می‌گذارد.

در واقع جنگ تعرفه‌ها، بیش از آن که ماهیت صرف اقتصادی داشته باشد، دارای انگیزه‌های سیاسی و استراتژیک هم است. آمریکا در دوره دونالد ترامپ، بطور آشکارا و بیش از دولت جو بایدن، بر این دیدگاه است که برای حفظ هژمونی و جایگاه جهانی خود، باید در حوزه اقتصادی جهان دست برتری داشته باشد. هرچند که این راهبرد تقابلی تعرفه‌ها، پیامد‌هایی هم برای آمریکا دربر خواهد داشت، اما در وضعیت فعلی ترامپ مدعی است در صورتی می‌تواند به خواسته اصلی خود دست یابد که چین را به لحاظ اقتصادی در حوزه روابط دوجانبه و روابط اقتصادی آن با سایر قدرت‌های اقتصادی در تنگنا و فشار قرار دهد. با توجه به چنین انگاره‌ای هر دو کشور با چین در رقابت و تقابل اقتصادی و سیاسی هستند.

در این میان دونالد ترامپ مدعی است هند از جنگ تعرفه‌ها بیشترین بهره را می‌برد و آمار‌های اداره بازرگانی آمریکا نشان می‌دهد واشنگتن، بزرگترین شریک تجاری دهلی‌نو است و ارزش معاملات تجاری میان آنها در سال ۲۰۲۴، ۱۲۹ میلیارد دلار بوده که ۴۵/۷ میلیارد دلار آن مازاد تجاری به نفع هند بوده است و اگر هند می‌خواهد این وضعیت تداوم یابد، باید در روابط اقتصادی خود برخی ملاحظات (که فعلا مطلب چندانی در این مورد رسانه‌ای نشده است) را رعایت کرده و توافق تجاری امضا کند.

مقامات هند هم انتظار دارند تا در دوره زمانی توقف ۹۰ روزه اعمال تعرفه‌های جدید وضع شده از سوی آمریکا بر محصولات دیگر کشورها، توافق تجاری با آمریکا منعقد کند.

نکته آخر این که در آینده نزدیک دونالد ترامپ برای شرکت در اجلاس رهبران گروه "کوآد" (شامل ۴ بازیگر آمریکا، ژاپن، استرالیا و هند) به دهلی‌نو سفر خواهد کرد و سفر ونس عمدتا با هدف گفت‌و‌گو و تعیین چارچوب‌های توافق تجاری و نیز شرکت در اجلاس کواد بوده است.

در هر حال دونالد ترامپ تعرفه ۱۰ درصدی را بر تمام محصولات وارداتی به آمریکا از تمام کشور‌های جهان و تعرفه هنگفت ۱۴۵ درصدی را بر محصولات چینی وارداتی به آمریکا اعمال کرده است. اما دستور تعلیق ۹۰ روزه اعمال این تعرفه‌ها به جز برای چین، این فرصت را در اختیار هند قرار داده است تا به شروط آمریکا (به اسم توافق تجاری با آمریکا) تن دهد. بدون شک آمریکا در جنگ تجاری گسترده خود با چین، هم از طریق تعیین تعرفه‌های بالاتر، اقدام خواهد کرد و هم سایر شرکای بزرگ تجاری را مجبور خواهد کرد تا به خواسته‌های آن تن دهند و توافق‌های تجاری در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است. چطور که ترامپ در صفحه‌ی خود در شبکه‌ی اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: "به خاطر تراز‌های تجاری ناعادلانه و موانع تعرفه‌ای غیرمالی که سایر کشور‌ها علیه ما استفاده کرده‌اند، هیچ‌کس قِسِر در نمی‌رود، به‌ویژه چین که بدون تردید بدترین رفتار را با ما دارد! "

در نهایت باید گفت در هر حال چنین اقدامات متقابل تأثیرات گسترده‌ای بر زنجیره تأمین جهانی خواهد داشت، اما نکته مهم‌تر این که اعتماد به امریکا در میان کشور‌های جهان حتی شرکای غربی آن کاهش خواهد یافت و همین مساله احتمال دارد روابط اقتصادی کشور‌های مختلف با چین را افزایش دهد. کافی است چین روابط اقتصادی خود با کشور‌های غرب آسیا را افزایش دهد و جایگزین آمریکا در ارسال برخی کالا‌ها شود. مطلب دیگر این که در جنگ تعرفه‌ها بسیاری از شرکت‌های آمریکایی که به واردات از چین وابسته هستند، ضرر کرده و با افزایش هزینه‌ها در تأمین کالا‌ها و صدور آن دچار اختلال شده‌اند. در هر حال بازار‌های جهانی تحت تاثیر این تحولات، واکنش‌های منفی نشان داده و شاخص‌های بورس‌های اروپایی و آمریکایی دچار نوسانات شدیدی را شده‌اند، اما جنگ تعرفه‌ها، تازه آغاز رویارویی اقتصادی امریکا با قدرت‌های بزرگ اقتصادی بویژه چین و سپس اتحادیه اروپا است.