3 پیام راهبردیِ یک شلیک هدفمند

«آنچه برای ایران در جریان آزمایش اخیر با ماهواره‌بر قاصد اتفاق افتاد، نه یک موفقیت موضعی، بلکه نمایش اعتمادبه‌نفس ملی در عصر جنگ تکنولوژیک است. دشمنان ایران، چه بخواهند و چه نه، باید با واقعیت جدیدی روبه‌رو شوند: ایرانِ ۱۴۰۴، ایستاده بر قله فناوری، مسلط بر بازدارندگی، و حاضر در معادلات آینده منطقه است.»

طنین‌سنتر؛ صبح روز دوشنبه سی ام تیرماه سال جاری، ایران اقدام به انجام یک آزمون زیرمداری توسط ماهواره‌بر قاصد با هدف ارزیابی برخی فناوری های جدید در حال توسعه صنعت فضایی کشورمان کرد. رویدادی که با بازتاب‌های گسترده ای در منطقه و محیط بین المللی رو به رو شد و البته که تحلیل و تفسیرهای مختلفی با محوریت آن مطرح شده و می شود.

در این میان، تقریبا اغلب صاحب نظران اعتقاد دارند که این رویداد را نباید به مثابه مساله ای ساده در نظرگرفت و بدون تردید تهران از رهگذر این آزمایش، اهداف خاصی را مد نظر داشته و سعی داشته پیام های معناداری را مخابره کند. از این رو، در خوانش پیام های این رویداد، توجه به 3 نکته مهم به نظر می رسد.

۱. مؤلفه فناورانه: اثبات خودکفایی علمی و عبور از تحریم‌ فناوری‌های پیشرفته

در دو دهه اخیر، یکی از راهبردهای محوری دشمنان جمهوری اسلامی ایران، تحریم حوزه‌های پیشرفته علمی و فناوری بوده است. از فناوری‌های نانو و زیستی گرفته تا صنایع فضایی و موشکی. تصور آنان این بوده که با قطع دسترسی ایران به تجهیزات حساس، نرم‌افزارهای تخصصی و زیرساخت‌های بین‌المللی، می‌توان مسیر پیشرفت ایران را متوقف کرد.

اما آزمایش موفق اخیر از طریق ماهوراه‌بر قاصد در تاریخ ۳۰ تیر ۱۴۰۴، نشان داد که این سیاست با شکست مواجه شده است. این ماهواره‌بر، حاصل مهندسی معکوس، طراحی بومی و تلاش‌های شبانه‌روزی متخصصان داخلی است. دستاوردی که بدون اتکا به شرکت‌های غربی، بدون خریداری تجهیزات از بازار سیاه، و بدون کمکهای خارجی محقق شده اسست. این یعنی ایران اکنون توان آن را دارد که به‌صورت مستقل، زنجیره کامل طراحی، ساخت، تست و پرتاب ماهواره‌بر و دیگر فعالیت های مرتبط با آن را مدیریت کند.

آزمایش اخیر توسط ماهواره‌برِ قاصد، پاسخی آشکار به تحریم‌های فناوری است. پیام آن نیز روشن است: “ایران به توان فناورانه‌ای رسیده که دیگر نیازمند گرفتن مجوز از کسی نیست.” این پیشرفت نه‌تنها اعتبار علمی ایران را در جهان افزایش می‌دهد، بلکه الگوی الهام‌بخشی برای کشورهای مستقل و تحت فشار در جهان جنوب و کشورهای در حال توسعه به شمار می‌رود.

۲. مؤلفه امنیتی: ارتقای بازدارندگی راهبردی ایران در برابر تهدیدهای خارجی

در ادبیات نظامی و راهبردی، پرتاب ماهواره‌برهایی مانند قاصد، علاوه بر بُعد علمی، پیامی آشکار در حوزه توانمندی موشکی و بازدارندگی نظامی دارد. توانایی ساخت پرتابگرهای چندمرحله‌ای، کنترل دقیق سوخت، هدایت هوشمند و رسیدن به ارتفاعات بالای جو، نشان از زیرساخت‌های پیچیده‌ای دارد که می‌تواند در صنایع دفاعی نیز کاربرد داشته باشد. در شرایطی که رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های غربی با حمایت نظامی آمریکا، همواره در تلاش برای تهدید امنیت ملی ایران بوده‌اند، نمایش این توانمندی‌ها، به معنای افزایش قدرت چانه‌زنی ایران در همه حوزه‌هاست.

پرتاب موفق قاصد و البته آزمایش اخیر با استفاده ابز این ماهواره‌بر یعنی: “ما نه‌تنها حرف برای گفتن داریم، بلکه ابزار دفاع از خود را نیز داریم. با دقت، با دانش، با اقتدار.” بازدارندگی ایران، مبتنی بر قدرت تخریبی صِرف نیست. بلکه بر قدرت هوشمند، دقیق و فناورانه استوار است. این یک پیام استراتژیک است برای هر طرفی که به تهدید نظامی ایران فکر می‌کند.

۳. مؤلفه ژئوپلیتیکی: تثبیت موقعیت ایران به‌عنوان یک قدرت مستقل در نظم آینده منطقه

در فضای پرآشوب خاورمیانه و با وجود رقابت‌های شدید میان قدرت‌های منطقه‌ای، توانمندی فضایی و فناورانه به عاملی تعیین‌کننده در نظم ژئوپلیتیکی آینده منطقه تبدیل شده است. کشورهایی که به فناوری‌های پیشرفته و دانش بومی دست یافته‌اند، در معادلات آینده قدرت، جایگاه بالاتری خواهند داشت و ایران، با پرتاب قاصد و آزمایش موفق آخیر، نشان داد که در این رقابت منطقه‌ای، یک بازیگر پیشرو و غیرقابل حذف است.

اکنون دیگر نمی‌توان از امنیت منطقه سخن گفت، بی‌آنکه جایگاه ایران را در نظر گرفت. از پروژه‌های ماهواره‌ای گرفته تا مشارکت در اقتصاد دانش‌بنیان منطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران مسیر «قدرت مستقل منطقه‌ای» را طی می‌کند. این پرتاب یک پیام بلند دارد: "ایران نه وابسته است و نه گوش‌به‌فرمان. ایران یک بازیگر تعیین‌کننده است که نادیده گرفتن آن ممکن نیست."

این سه مؤلفه، روی‌هم، آزمایش اخیر با استفاده از ماهواره‌بر قاصد را به یک نقطه عطف در سیاست علمی، دفاعی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرده‌اند. آنچه برای ایران اتفاق افتاد، نه یک موفقیت موضعی، بلکه نمایش اعتمادبه‌نفس ملی در عصر جنگ تکنولوژیک است. دشمنان ایران، چه بخواهند و چه نه، باید با واقعیت جدیدی روبه‌رو شوند: ایرانِ ۱۴۰۴، ایستاده بر قله فناوری، مسلط بر بازدارندگی، و حاضر در معادلات آینده منطقه است.