چهارمین دور مذاکرات هسته ای میان مقامات دو کشور ایران و آمریکا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. این مذاکرات در حالی انجام شد که تنش ها در منطقه افزایش یافته و فشارهای سیاسی زیادی از سوی بازیگران مختلف بین المللی بر دو طرف وارد می شود. ❇️به طور کلی می‌توان 3 محور اصلی برای چهارمین دوره از مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در مسقط در نظر گرفت: 1. موضوع مربوط به غنی سازی اورانیوم 2. موضوع مربوط به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران 3. موضوع مرتبط با برنامه موشکی ایران. ❇️ عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، مذاکرات را«صریحتر و جدیتر» از دوره های قبل توصیف کرد و اظهار داشت که بحث‌های مفیدی در این دوره مطرح شده است. در مقابل، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، نیز مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد. ❇️با این حال می توان با توجه به روند برگزاری چهار دوره مذاکرات اخیر چند سناریوی اصلی را برای آینده مذاکرات میان دو کشور طرح کرد: 1. شکل گیری توافق گام به گام در سطح محدود 2. شکست کامل مذاکرات و تشدید تنش میان دو کشور 3. ادامه مذاکرات بدون نتیجه قطعی و نهایی. ❇️با این حال موضوعات مهمی مانند: 1. سفر ترامپ به خاورمیانه 2. تنش های منطقه ای می تواند تا حد زیادی چشم اندازه آینده مذاکرات میان آمریکا و ایران را تغییر دهد.

مذاکرات هسته‌ای میان ایران و دولت دوم ترامپ، نقطه عطفی در روابط دو کشور و تحولات ژئوپلیتیک غرب آسیا است. این مذاکرات که در فضایی پرتنش با تهدیدات اولیه آمریکا، فشارهای اقتصادی و قدرت‌نمایی محور مقاومت شکل گرفت، فراتر از برنامه هسته‌ای، به نبردی برای تعیین جایگاه قدرت‌ها در نظم نوین جهانی تبدیل شد. پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018 و اعمال سیاست فشار حداکثری، ایران با تکیه بر خودکفایی و تقویت روابط با چین و روسیه، نه تنها مقاومت کرد، بلکه نفوذ منطقه‌ای خود را گسترش داد. در دوره دوم ترامپ، تهدیدات آمریکا برای مهار ایران در حوزه‌های هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای با عقب‌نشینی و پیشنهاد مذاکره صرفاً هسته‌ای همراه شد. ایران اما با هوشمندی و بر اساس اصول حکمت، مصلحت و عزت، شروطی قاطع برای مذاکرات غیرمستقیم و رفع تحریم‌ها مطرح کرد. این مذاکرات در سه دور برگزار شد: دور اول بیشتر نمادین بود، دور دوم به جزئیات فنی پرداخت و دور سوم با اختلاف بر سر رفع تحریم‌ها و شروط ایران به چالش کشیده شد. ایران در این روند، با پایبندی به مواضع خود، از عقب‌نشینی خودداری کرد و نشان داد که اصولش قابل مذاکره نیست. محور مقاومت نیز در این میان به بازیگری کلیدی تبدیل شد که آمریکا را به میز مذاکره کشاند. این مذاکرات، توانایی ایران در دیپلماسی اصولی را به نمایش گذاشت؛ دیپلماسی‌ای که با اقتدار و عزت، جایگاه ایران را در نظم جهانی تثبیت کرد. ایران با صبر استراتژیک و استفاده هوشمندانه از فرصت‌ها، توانست فشارها را به فرصتی برای تقویت خود تبدیل کند. نتیجه این روند، نه تنها خنثی‌سازی سیاست فشار حداکثری بود، بلکه تثبیت ایران به‌عنوان قدرتی تأثیرگذار در معادلات منطقه‌ای و جهانی را به همراه داشت. این پیروزی، نشان‌دهنده موفقیت راهبردی ایران در حفظ اصول و پیشبرد منافع ملی در برابر چالش‌های بین‌المللی است.

در آستانه اکتبر ۲۰۲۵، اروپا بار دیگر دست بر ماشه گذاشته؛ همان مکانیزم پوسیده‌ای که سال‌هاست برای تهدید ایران از غلاف بیرون کشیده می‌شود، اما حالا بیشتر به شمشیر زنگ‌زده‌ای می‌ماند که حتی از پس بریدن نخ پوسیده اعتماد هم برنمی‌آید. آنچه امروز اروپایی‌ها به‌عنوان «مکانیسم ماشه» به رخ می‌کشند، بیشتر به شمشیر داموکلسی می‌ماند که نه بر سر ایران، بلکه بالای سر خود آن‌ها در نوسان است؛ شمشیری که با هر تکان، اعتبار باقی‌مانده‌ی توافق هسته‌ای را تهدید می‌کند و دیپلماسی را به مرز سقوط می‌کشاند. ایران در نشست‌های عمان و رم با صراحت موضع خود را اعلام کرده: غنی‌سازی ادامه خواهد یافت، برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای متوقف نمی‌شود و هرگونه فشار، با پاسخ متقابل روبه‌رو خواهد شد. اینکه اروپایی‌ها بار دیگر مکانیزم ماشه را به‌عنوان ابزار فشار مطرح می‌کنند، نه نشانه قدرت، بلکه علامت استیصال و سردرگمی آنهاست. مکانیزم ماشه حالا نه فقط کارایی سیاسی ندارد، بلکه به ابزاری برای افشای ریاکاری و وابستگی اروپا به تصمیمات واشنگتن تبدیل شده است.مذاکرات آپریل بیش از هر چیز نشان داد اگر توافقی قرار است شکل بگیرد، باید بر پایه احترام متقابل باشد، نه تهدید. ایران آماده گفت‌وگوست؛ اما نه از موضع ضعف، نه زیر سایه شمشیر داموکلسی که اروپا آن را بالای سرش تاب م

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در سفر اخیر به مسکو با سرگئی لاوروف و ولادیمیر پوتین دیدار کرد. این مذاکرات در چهار محور کلیدی انجام شد: ۱. انتقال پیام رهبر ایران به پوتین: تأکید بر تقویت همکاری‌های امنیتی و اقتصادی در شرایط تشدید تحریم‌های غرب، با توجه به سند همکاری ۲۰ ساله دو کشور. ۲. برنامه هسته‌ای ایران: روسیه به عنوان حامی ایران در شورای امنیت، نقش کلیدی در تعدیل فشارهای غرب و احیای برجام دارد. ۳. وضعیت سوریه: هماهنگی دو کشور برای حفظ ثبات و مقابله با تهدیدات امنیتی در منطقه. ۴. قفقاز و کریدورهای تجاری: ایران با طرح کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، به دنبال کاهش وابستگی به ترکیه و تقویت جایگاه ترانزیتی خود است. این سفر نشان‌دهنده تلاش تهران و مسکو برای تبدیل همکاری‌های موقت به اتحاد استراتژیک در مقابل هژمونی غرب است، اما چالش‌هایی مانند تنش‌های روسیه با غرب و اختلافات داخلی می‌تواند بر نتایج آن تأثیر بگذارد.

همزمان با پیگیری دیپلماسی هسته‌ای (مذاکرات مسقط و به زودی رم)، ایران و آمریکا واقع‌بینانه خود را برای سناریوهای پسا-شکست احتمالی نیز آماده می‌کنند. این آمادگی، نشانه بلوغ راهبردی برای صیانت از منافع ملی است. ایران با حسن نیت و با هدف رسیدن به توافقی خوب و پایدار که حقوق هسته‌ای و منافع اقتصادی ملت را تضمین کند، مذاکره می‌کند، اما هرگز تحت فشار و تهدید، توافقی را نمی‌پذیرد. کشورمان با اتکا به پیشرفت‌های هسته‌ای، توانمندی‌های دفاعی (موشکی و پهپادی) و عمق راهبردی منطقه‌ای (محور مقاومت)، اهرم‌های لازم برای توازن‌بخشی و بازدارندگی را در اختیار دارد. در صورت شکست مذاکرات، سناریوهای پیش‌رو عبارتند از: 1. فشار حداکثری متقابل: محتمل‌ترین سناریو؛ تشدید فشار آمریکا (تحریم، نمایش نظامی، اقدامات اسرائیل) و مقاومت فعال کشورمان (توسعه برنامه هسته‌ای، تقویت همکاری با شرق و همسایگان، حمایت از محور مقاومت). 2. درگیری نظامی: سناریوی خطرناک‌تر (با احتمال کمتر)؛ ناشی از اشتباه محاسباتی یا تحریک ثالث. حمله به ایران بی‌پاسخ نمانده و با توجه به قدرت بازدارندگی ایران، می‌تواند به جنگی منطقه‌ای با عواقب فاجعه‌بار برای همه، از جمله آمریکا، منجر شود. 3. نه جنگ، نه صلح: ادامه وضعیت فرسایشی؛ مدیریت تنش در کنار پیگیری راهبرد مقاومت فعال و صبر استراتژیک. نتیجه‌گیری: در هر صورت، کشورمان با اتکا به مؤلفه‌های قدرت ملی (انسجام داخلی، توان دفاعی و بازدارندگی، عمق راهبردی، دیپلماسی فعال و پایداری ملت)، قادر است از این مرحله عبور کرده و آینده‌ای مستقل و موفق را رقم بزند. دیپلماسی اولویت دارد، اما کشورمان با اتکای به ملت و نیروهای مسلح برای حفاظت از منافع خود در هر شرایطی آماده و توانمند است.

همزمان با فضای مثبت شکل گرفته در نخستین دور از مذاکرات هسته ای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در عمان، رژیم اشغالگر قدس و تریبون های تبلیغاتی و رسانه ای آن، به نحو قابل توجهی بر شدت شانتاژهای خود علیه مذاکرات مذکور افزوده اند و سعی در سیاه نمایی در این رابطه دارند. تجربیات تاریخی نشان داده که در شرایط اینچنینی، باید مراقب بود که صهیونیست ها دست به اقدامات خرابکارانه که معطوف به تغییر روندهای همسو با منافع ملی ایران هستند، نزنند. البته که پیشتر برخی منابع گزارش داده اند که احضار ناگهانی چند روز قبل نتانیاهو به کاخ سفید، تا حد زیادی در راستای انتقال این پیام از سوی دونالد ترامپ به اسرائیل برای پرهیز از ماجراجویی علیه ایران تا مشخص شدن نتیجه رایزنی های دیپلماتیک قرار داشته است. همچنین آنچه واضح است، اصلی ترین بازیگر علیه شکل گیری هرگونه تعامل مثبت بین المللی با ایران در مورد پرونده اتمی این کشور، رژیم صهیونیستی است. رژیمی که خواستار کشیده شدن پای دولت آمریکا به جنگ مستقیم با ایران است و البته که رهبران اسرائیلی این مساله را به هیچ عنوان پنهان هم نمی کنند.

ترامپ شخصیتی بی ثبات دارد که در لحظه تصمیم می‌گیرد و ممکن است بعد از اندک زمانی از تصمیم خود پشیمان شود و یا نقض آن عمل کند. مواجهه ترامپ با جمهوری اسلامی ایران، به‌رغم تصورات پیشین او تبدیل به چالشی اساسی برای آمریکا و ترامپ شده است. 1) درست در روزهای ابتدایی ریاست جمهوری دور دوم ترامپ بود که او مدعی شد ایران باید کنترل شود و سیاست فشار حداکثری همراه با حمله نظامی به ایران می‌تواند تا ایران را به زانو در آورده و تسلیم کند. او ادعا می‌کرد که برای کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران تنها کافی است تا چند بمب افکن آمریکایی به پرواز در بیایند و مراکز مهم و حیاتی هسته‌ای ایران را بمباران کنند. در حالی که ارسال نامه به تهران و درخواست برای مذاکره و قبول شرایط ایران برای ادامه مذاکرات نشان داد که ادعاهای اولیه ترامپ دروغی بیش نبود. 2) دومین دروغ ترامپ در نیازمندی به مذاکرات است. او بار ها ادعا کرده است که ایران نیازمند مذاکره و توافق است و یا با ادبیاتی رکیک مدعی شد که کشورهای دنیا برای انجام توافق حاضر هستند تا هرکاری انجام دهند اما مستندات موجود نشان می‌دهد که اتفاقاً درخواست برای مذاکره و ارسال نامه و دعوت به مذاکره از طرف آمریکا و ترامپ بوده است. به اذعان بسیاری از تحلیلگران ترامپ در شرایط بحرانی سیاست خارجی خود به دنبال دستیابی به موفقیت نسبی در روابط با ایران و دستاورد سازی برای دولت خود است. 3) سومین دروغ بزرگ ترامپ در نحوه تعامل و مذاکرات بوده است. او ابتدا گفت که مذاکرات به صورت مستقیم خواهد بود، سپس گفت که این مذاکرات تحت پوشش مستقیم رسانه‌ها و خبرگزاری خواهد بود، در نهایت هم ادعا کرد که مواضع مسئولین جمهوری اسلامی ایران خلاف واقع است. در حالی که مذاکرات غیر مستقیم و با واسطه گری عمان انجام شد، به صورت محرمانه و خارج از پوشش رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها انجام شد و مطابق با اظهارات و مواضع مسئولین جمهوری اسلامی ایران رقم خورد.

سفر وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه را می توان در چارچوب سیاست‌های کلان واشنگتن برای تضعیف محور مقاومت و تقویت هژمونی خود تحلیل کرد. در این راستا می توان به اهدافی نظیر: تلاش برای عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، پیگیری طرح ترامپ مبنی بر مهاجرت و کوچ اجباری مردم غزه به اردن و مصر و بازسازی و مدیریت غزه توسط آمریکا، بحث آینده سوریه و لبنان (که در ابتدای امر مخالف غرب و اسرائیل نباشد، کاملاً غیر مسلح و ضعیف شده باشد و نهایتاً با طرح‌ها و ایده‌های غربی و آمریکایی همراهی و هم راستا باشد) اشاره کرد. در نهایت عمده هدف آمریکا از راه اندازی این سفر چند روزه و چند جانبه سیاسی به غرب آسیا، تشدید تصور غلط «ایران هراسی» در منطقه و تلاش برای ایجاد اجماع بر علیه ایران و همچنین جلوگیری از اتحاد و ائتلاف عربی و اسلامی در برابر غرب و آمریکا می‌باشد. ترس و نگرانی آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه طرح کوچ اجباری ترامپ ممکن است تا منطقه را بر علیه آنان متحد کرده و ایران را رهبر ائتلاف ضد آمریکایی کند، باعث کرده است که پیش دستی کرده و این سفر و رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه را ترتیب دهند. در همین راستا ایجاد بحران‌های داخلی در کشورها و سرگرم سازی مردم منطقه به موضوعات حاشیه‌ای برای از یاد بردن موضوع اول جهان اسلام «فلسطین» نیز بسیار محتمل و جزء سناریوها و اهداف پشت پرده آمریکایی به شمار می‌رود.

ترامپ در جریان دیدار با نتانیاهو بار دیگر احیای سیاست حداکثری فشار بر ایران را اعلام و از برنامه خود اعمال تحریم‌های شدید نفتی علیه کشورمان در قالب یک یادداشت فاقد قدرت اجرایی صحبت کرد. این اقدام در قالب امضای یادداشت فشار حداکثری بیشتر از آنکه جنبه اجرایی داشته باشد، با هدف کشاندن ایران به پای میز مذاکره برای دستیابی به توافق در زمینه موضوعاتی مختلفی همانند برنامه هسته ای کشورمان است. از متن یکطرفه ترامپ می توان در نهایت به خلع سلاح ایران رسید که ایران هیچگاه قائل به مذاکره با قاتل شهید سلیمانی با این شرایط نیست. در مجموع باید گفت که برخلاف حفظ ظاهر از سوی دولت جدید آمریکا اما باید گفت که آمریکا در دولت جدید نیز به دنبال فشار حداکثری به ایران است و رابطه آمریکا و ایران همان رابطه گرگ و میش است و هیچگاه آمریکا به فکر مردم و اقتصاد ایران نبوده و همواره منافع خود را دنبال کرده است. از سوی دیگر تجربه نشان داده است که هر گاه ایران قوی و مستحکم مقابل آمریکا ایستاد، این طرف آمریکایی بود که مجبور به کوتاه آمدن شد و هر گاه وابستگی نمایش داده شد، به ضرر ایران تمام شد. در این راستا بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی بسیار راهبردی و جامع است که فرمودند: "اوّلاً مذاکره‌ی با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد. از مذاکره‌ی با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی شود. دلیل: تجربه. ما در دهه‌ی ۹۰ ."

آشکار شدن نیاز جهان غرب به مذاکره با ایران، افشای پوشالی بودن جنگ تبلیغاتی غرب علیه برنامه هسته ای ایران ، و در نهایت، افشای پشت پرده طرح تهدیدات مختلف علیه برنامه اتمی ایران را می توان به مثابه 3 پیام اصلی سفر اخیر رافائل گروسی به کشورمان قلمداد کرد.

نتانیاهو تلاش داشت در اولین سفرخارجی خود به فرانسه، ایران و مسائل مرتبط با آن را برجسته کند ولی از طرف دیگر مکرون، نگران روی کار آمدن کابینه افراط گرای جدید صهیونیستی بود. لذا آنچه پس از این مذاکرات بیرون آمد چیزی نبود که مطابق خواست نتانیاهو باشد و نتانیاهو اولین شکست سفر خارجی خود را پس از بازگشت به قدرت لمس کرد.