واکاوی سیاست دوگانه ترکیه در قبال جنگ غزه

پس از سال‌ها جنگ داخلی و نزاع میان کشورهای مختلف اسلامی، عملیات طوفان الاقصی سبب بازگشت آرمان فلسطین به صدر مسائل جهان اسلام شده است. پیش از وقوع این جنگ بزرگ اولویت نخست یرخی کشورهای اسلامی تغییر کرده و موجودیت رژیم صهیونیستی دیگر تهدید حیاتی برای آنها محسوب نمی‌شد. امروز اما براساس نتایج منتشر شده از سوی مراکز معتبر افکارسنجی، اکثر مسلمانان بیش از پیش مخالف عادی‌سازی روابط با تل آویو و ادغام رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا هستند. این موج جدید بر روی افکار عمومی مردم ترکیه نیز تأثیر گذاشته و سبب برانگیخته شدن احساسات و وجدان جمعی مردم حوزه آناتولی شده است. برپایی تظاهرات میلیونی در شهرهای آنکارا و استانبول نشان دهنده میزان توجه مسلمانان ترک فارغ از مذهب یا گرایش سیاسی به مسئله فلسطین است. در واکنش به این موج عمومی، دولت محافظه کار اردوغان سعی دارد تا خود را در مقام تبلیغات و اعلام مواضع سیاسی و حامی حماس و مردم فلسطین نشان دهد؛ اما در مقام صادرات و تجارت خارجی به هیچ وجه ارتباط با رژیم صهیونیستی را قطع نکرده است. برهمین اساس در ادامه این گزارش سعی خواهیم کرد تا نگاهی به سیاست دوگانه اردوغان در قبال جنگ غزه داشته باشیم.

در نظر کارشناسان مسائل ترکیه دولت اسلام گرا (!) اردوغان دارای سیاستی دوگانه در پشت و جلوی دوربین‌های تلویزیونی در قبال مسئله فلسطین است. به عنوان مثال رجب طیب اردوغان پس از صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل با حمله مجدد به صهیونیست‌ها گفت:« برای آنکه اسرائیل این فرزند بی‌قانون غرب به تصمیم سازمان ملل برای آتش‌بس در غزه پایبند باشد، باید فشار بیشتری را احساس کند.» وی در ادامه مدعی شد که ترکیه یکی از کشورهایی است که بیشترین حمایت را از فلسطین انجام داده و شدیدترین واکنش‌ها را در برابر رژیم صهیونیستی ابراز داشته است. رئیس جمهور ترکیه در حالی مدعی مقابله با اسرائیل است که اخیراً مردم ترکیه در اعتراض به تداوم تجارت دوجانبه با رژیم صهیونیستی به خیابان آمده و خواستار تغییر سیاست‌های دولت اردوغان شدند. در واکنش به افزایش انتقادات نسبت به سیاست‌های اقتصادی آنکارا، مقامات سیاسی دولت ترکیه و اسرائیل جنگ لفظی را آغاز کردند که در آن یکدیگر را به جنایت و نسل کشی متهم می‌کنند. این در حالی است که در بدترین روزهای جنگ غزه، حتی یک لحظه روند صادرات انرژی، فولاد و حتی مواد منفجره به سرزمین‌های اشغالی قطع نشده است.

آنکارا در حالی مدعی حمایت از مردم غزه است که براساس آمار منتشر شده از سوی موسسه آمار ترکیه این کشور در ماه ژانویه صادرات سلاح، مهمات و مواد منفجره به رژیم صهیونیستی را متوقف نکرده است. پس از انتشار این اطلاعات در فضای مجازی دولت ترکیه به سرعت این اطلاعات را اصلاح و مدعی شد که به جای مهمات یا لوازم جنگی صرفاً قطعات سلاح کمری را به مقصد سرزمین‌های اشغالی صادر کرده است! همزمان وزارت دفاع ترکیه نیز با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس هرگونه ارتباط آموزشی یا همکاری در حوزه‌های مختلف دفاعی با اسرائیل را رد کرد. ترک‌ها در حالی ارتباط نظامی با تل‌آویو را رد می‌کنند که به گواه رسانه‌های راست گرای ترکیه این کشور حتی در دوران قطع روابط سیاسی نیز همکاری‌های نظامی- امنیتی با اسرائیل را متوقف نکرده است.

همکاری نظامی- امنیتی میان آنکارا- تل‌آویو صرفاً محدود به تجارت اسلحه، برپایی رزمایش‌های پنهان یا اقدامات آموزشی نمی‌شود. طی چهارسال اخیر طرفین در جریان جنگ دوم قره باغ اقدام به تجهیز و آموزش نیروهای آذری برای بازپسگیری منطقه قره باغ از دست نیروهای ارمنی کردند. به گزارش منابع آگاه امنیتی طی سال‌های اخیر ترکیه و اسرائیل با هدف تضعیف نفوذ طبیعی ایران در منطقه قفقاز جنوبی اقدام به همکاری‌های مشترک در حوزه‌های جاسوسی، فرهنگی، قومی، سایبری و حتی اقتصادی کردند. یکی از مهم ترین اهداف ضدایرانی دو کشور در منطقه قفقاز، قطع ارتباط زمینی ایران-  ارمنستان و ایجاد دالان زنگزور برای عبور سریع‌تر و ارزان‌تر کریدور میانی بوده است. در صورت تحقق عملیاتی شدن این طرح نه تنها مسیر تاریخی ایران به سمت اروپا را مسدود خواهد کرد، بلکه جغرافیای ایران به عنوان یکی از مسیرهای مهم ارتباطی حذف خواهد شد.

افزایش اعتراضات نسبت به سیاست دوگانه ترکیه در قبال رژیم صهیونیستی تنها به شهروندان ترکیه یا کشورهای اسلامی محدود نمی‌شود بلکه احزاب و نخبگان سیاسی ترکیه نیز خواهان توقف این سیاست ریاکارانه و توقف تجارت میان آنکارا و تل آویو هستند. هنگامی که مردم غزه از ابتدایی‌ترین امکانات حیاتی محروم اند و با انواع بیماری‌های عفونی دسته‎‌وپنجه نرم می‌کنند؛ کشتی‌های ترکیه با عبور از دریای مدیترانه در حال پهلوگرفتن در بنادر اسرائیل هستند. حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولت اردوغان تن به مطالبات افکار عمومی خواهد داد یا آنکه تجارت با صهیونیست‌ها را به هیچ قیمتی کنار نخواهد گذاشت.